Wisselen!

Ik heb geen schakers in mijn (schoon)familie en al evenmin bij mijn collega’s. Dat zorgt ervoor dat ik, als ik zeg dat ik captain van een schaakteam ben, een hoop vragen krijg. Schaken doe je toch alleen? Ga je dan samen zetten bedenken? En wat kan je als captain allemaal doen? Vaak is de teleurstelling groot als ik wat uitleg heb gegeven. Een team van (bij ons) twaalf spelers, waarvan je er tien op een rijtje zet, en op het eind tel je de punten op. Dat is geen teamsport!

Daar moest ik aan denken toen mijn team uit speelde in Den Haag, we overcompleet waren en ik non-playing captain was. Vlak voor de wedstrijd was het nog wel druk, want we moesten langs Extinction Rebellion zien te komen, maar toen alles eenmaal speelde had ik niets meer te doen. Sterker nog, ik moest machteloos toezien hoe we prima aan de wedstrijd begonnen, de tegenstanders slim counterden en uiteindelijk ook nog wonnen.

Dan heeft pakweg Louis van Gaal toch meer mogelijkheden om het wedstrijdverloop te beïnvloeden. Zou dat bij het schaken ook niet kunnen? En al mijmerend (ik had toch tijd genoeg) bedacht ik dat dit inderdaad mogelijk was! Ik stel daarom de volgende reglementswijziging voor:

1. De teamcaptain mag 5 keer tijdens de wedstrijd wisselen.
2. Wisselen kan tussen borden, maar ook reserves kunnen worden ingebracht.
3. Anders dan bij het voetbal mag de teamcaptain geen aanwijzingen aan de invaller geven.
4. Een eenmaal gewisselde speler mag opnieuw worden ingebracht.
5. Een speler mag slechts één partij beëindigen.
6. Alleen partijen waarin de speler alle zetten heeft gedaan, tellen mee voor diens rating.

En ja, hoe zou zo’n wedstrijd in Den Haag dan gaan? Het volgende verloop is fictief, evenals de bordnummers en stellingen.

13.00: de teamcaptain levert zijn opstelling in. Anders dan toen is er nog een reserve meegereisd. Twee spelers kijken dus toe.

13:30: een heel actuele openingsdiscussie op bord 8. De speler in kwestie heeft daar geen verstand van, maar reserve 1 toevallig wel! Dus alle reden voor wissel 1: 8 eruit, r1 erin.

14:30: op bord 5 wordt erg veel geruild. Niets voor onze speler wiens kracht bij dynamische stellingen ligt. Zoals die op bord 4, waar juist ons positionele kanon zit. Ergo: wissel 2, bord 4 en 5 wisselen.

16:00: tijdnood op bord 10! De eerder gewisselde speler van bord 8 geldt toevallig als tijdnoodjunk, waar ons bord 10 liever de tijd neemt. Die van bord 7 trouwens ook, maar die heeft net gewonnen en mag niet nog een keer. Daarom is het tijd voor wissel 3: 10 eruit, 8 erin.

16:30: het wordt rumoerig in de speelzaal. Onze kopman kan daar slecht tegen, maar zelf vind ik dat alleen maar fijn. Ergo: na 3,5 uur toekijken val ik in en staan onze oorspronkelijke bord 1 en 10 aan de kant. Wissel 4: 1 eruit, r2 erin.

18:00: nee! Ik heb de stelling prima behandeld, maar ben beland in loper en paard tegen niets, terwijl het 4,5-4,5 staat. Wanhopig kijk ik om mij heen. Onze om 16:00 gewisselde speler knikt mij toe. Onze laatste wissel: ik eruit, hij erin. En de stelling wordt strak tot winst gevoerd.

Kijk, zo lijkt het toch meer op een echte teamwedstrijd! Alle spelers hebben bijgedragen aan het resultaat, waarna het nog lang onrustig was in de Hofstad.

Natuurlijk is dit voorbeeld niet compleet: ook de opponenten mochten immers wisselen. En is dit eigenlijk wel eerlijk richting kleine clubs? Wij hebben toevallig 12 spelers en nog diverse losse reserves, dat geldt niet voor iedereen. Maar tegelijk lopen er bij elke club wel spelers rond die ergens goed in zijn. En zo kan elke teamcaptain zich een keer Louis van Gaal (Cillessen – Krul, Nederland – Costa Rica 2014) wanen.

Deze wijziging lijkt mij een no-brainer in de Bondsraad, maar mochten er suggesties zijn tot verbetering, laat gerust weten!