KNSB Arbiterswebinar op 22 maart – vervolg
Er zijn veel reacties gekomen op de eerdere scheidsrechtersvraag. Ik heb mijn antwoord er nu onder geplaatst. Laat dat de discussie overigens niet stoppen.
Een korte reactie van mijn kant op de diverse opmerkingen over de spelregels en beginnende schakers. De situatie zal zich misschien vaker voordoen bij een beginnerstoernooi, maar het kan bijvoorbeeld ook bij een officieel (FIDE rated) blitz toernooi gebeuren. Uiteraard staat het u vrij om bij een partij thuis of in de kroeg, of in een toernooi voor beginners, niet de officiële spelregels te gebruiken. Maar hier – en ook tijdens het webinar – behandelen we de officiële spelregels.
Ik heb hieronder een vervolgvraag opgenomen. Het is dezelfde stelling:
De witspeler – die u al eerder in de partij bestraft heeft voor het zetten met twee handen – speelt hier de pion naar e8 en zoekt tevergeefs naar een tweede dame. Dan neemt hij een toren, plaatst deze op zijn kop op e8 (neemt ook de pion weg) roept “dame!” en drukt de klok in. Wat beslist u?
Update: het antwoord
- Een toren die op zijn kop is geplaatst blijft een toren, weliswaar een niet correct geplaatste toren. Het op zijn kop plaatsen van de toren is geen onreglementaire zet.
- Na de promotie van de witte pion tot toren staat zwart pat. De partij is dan ook remise.
- Let wel: indien een speler geen dame beschikbaar heeft, mag hij de klok stilzetten en de arbiter vragen hem een dame aan te reiken.
Ten slotte, nogmaals de informatie over het webinar:
Het webinar is op 22 maart van 19.30 tot 21.30 uur via Microsoft Teams. Geïnteresseerde arbiters – met diploma Scheidsrechter 2 en hoger – kunnen zich aanmelden via deze link. Deelname is gratis.
De witspeler heeft bij de promotie een toren op e8 geplaatst. Dat is een reglementaire zet. Aangezien dat pat is, is de partij onmiddellijk afgelopen. Wat er daarvoor of daarna gebeurd is, is van geen belang. Als de toren het promotieveld heeft geraakt, is de keuze definitief, dus ook als die toren op zijn kop of op zijn rug ligt. De witspeler had het recht de klok stil te zetten teneinde de arbiter om het gewenste stuk te vragen.
Lang geleden, toen de meesterklasse nog hoofdklasse heette en Schaakmagazine nog Schakend Nederland, had ik hetzelfde probleem tegen Bruno Carlier: een dame nog op het bord en een pion die wou promoveren, in hoge tijdnood – van increment had nog niemand iets gehoord. Mijn wanhopige roep: ‘Kan iemand mij een dame geven?’ haalde de rubriek van Henny Vijgeboom in het bondsblad. Dat is later goed gekomen.
Ik herinner me dit voorval. Zie ook blz 14 en 15 van www.zukertortamstelveen.nl/lechec/lechec2014.pdf
Even later moest ook Florian Jacobs zijn koning omleggen, was de stand 4½-4½, en verdrongen de kibitzers zich om het enige overgebleven bord, waar Tjark Vos hardnekkig een verloren stelling zat te verdedigen. Tjark nog 36 seconden, tegenstander Giel Spaans nog 10 minuten. Kijk, het stond zo: Giel, aan zet, speelde zijn pion van e2 naar e1, pakte een toren en zette die op zijn kop. Tjark reageerde assertief door de klok stil te zetten, claimde bij de scheidsrechter dat een omgekeerde toren gewoon een toren was, en kreeg gelijk. Grote commotie! Giel overlegde met zijn teamleider of er tegen de beslissing van de wedstrijdleider kon worden geprotesteerd, en in de tussentijd zag Tjark dat hij gewonnen stond! Immers, na Dh8-h3 is promotie van de pion op g7 niet meer tegen te houden! Afijn, een protest bleef achterwege, de partij werd verder gespeeld met een toren op e1, Tjark speelde Dh3 en Giel gaf het onmiddellijk op. Had hij op e1 een dame gehaald, dan had hij (en daarmee Purmerend) gewonnen, nu won Tjark (en daarmee Zukertort). Wel heel zuur! De Purmerenders waren diep teleurgesteld, dat viel te begrijpen, maar het moet gezegd, ze namen hun verlies met opgeheven hoofd. Tjark was de matchwinner, maar hij voelde zich toch niet helemaal senang. Zijn claim was dan weliswaar volstrekt volgens de regels, maar door de impact die het had kon hij zich toch geen houding geven en hij leek zich zelfs een beetje te schamen voor zijn actie.