Boekrecensie: Mastering Positional Chess – Daniel Naroditsky

Boekenrubriek 2 april 2023 12:06 Ariton Debrliev 2

Onlangs kwam ik het boek “Mastering Positional Chess” van Daniel Naroditsky tegen op de New in Chess-website. Als iemand die constant op zoek is naar verbetering van mijn positioneel schaakspel, was ik geïntrigeerd. Hoewel dit boek al een tijdje uit is (het was een finalist van de ChessCafe 2010 Boek van het Jaar Award), was er geen recensie beschikbaar op deze website. Ik besloot van de gelegenheid gebruik te maken om niet alleen mijn schaakkennis te vergroten, maar ook om een recensie te geven ten behoeve van medeschakers.

Het boek is gestructureerd in zes hoofdstukken, elk gericht op verschillende aspecten van positioneel schaak, zoals prophylaxis, verdediging in slechte stellingen en positionele offers. De auteur, Daniel Naroditsky was een internationaal meester op het moment van schrijven, en het is vermeldenswaard dat hij pas 14 jaar oud was toen het boek werd gepubliceerd. Dit feit wekte mijn interesse nog meer, omdat ik hoopte dat het frisse perspectief van de jonge auteur enkele unieke inzichten zou bieden, in tegenstelling tot de dichte en ingewikkelde informatie die vaak te vinden is in positionele schaakboeken geschreven door meer ervaren spelers.

Naroditsky is inderdaad in staat om complexe concepten op te splitsen in verteerbare brokken, waardoor het voor lezers gemakkelijker wordt om de onderliggende principes van positioneel schaken te begrijpen. Zijn gebruik van voorbeelden en persoonlijke anekdotes voegt een vleugje herkenbaarheid toe aan het onderwerp. Bovendien staat het boek vol met leerzame oefeningen die lezers uitdagen om de concepten die ze hebben geleerd toe te passen.

Een aspect dat ik vooral leuk vond, was hoe Naroditsky niet alleen de ideeën achter verschillende positionele manoeuvres uitlegt, maar ook benadrukt hoe belangrijk het is om de plannen van de tegenstander te begrijpen en deze effectief tegen te gaan.

Laat me jullie nu allemaal meenemen door een interessante partij die ik nog niet eerder heb gezien, in een poging om te beschrijven hoe Naroditsky deze beschrijft in zijn boek. Zet 1. Is de eerste zet vanaf de volgende stelling (zet 16 in de daadwerkelijke partij), tussen Kasparov en Kramnik in Astana (2001).

Zoals Naroditsky beschrijft, ontstond deze stelling na een intense openingsstrijd in de Berlijnse Muurvariant van de Spaanse partij. In eerste instantie leek het erop dat zwart de openingsstrijd had gewonnen, met de volgende zet 1… ♘e6, en mogelijk …c5 gevolgd door …♗c6 als zwart niet tevreden is met remise. Kasparov was zich hiervan bewust en nam de tijd om na te denken, wetende dat langzaam spelen nadelig zou zijn.

De eerste zet die in gedachten komt is 1.♘d4, met het idee om 1…♘e6 te beantwoorden met 2.♘f5. Echter, na 2…c5 levert het thematische offer 3.♘f6+ niets op na 3…gxf6 4.exf6 ♖g8. Daarom moet wit iets anders vinden. Kasparov dacht buiten de gebaande paden en vond een zet die diagonalen, rijen en velden opende voor al zijn stukken en de zwarte koning in groot gevaar bracht: 1.e6!!

Deze zet lijkt voor de hand liggend als hij wordt gespeeld, maar Naroditsky benadrukt dat het echt moeilijk is om te vinden en uit te voeren. Plotseling komen alle stukken van wit tot leven, met de loper op b2 die zwart langs de lange diagonaal terroriseert en de torens van wit die een unieke gevangenis vormen voor de zwarte koning. De gecentraliseerde paarden van wit controleren cruciale velden, waardoor het loperpaar van zwart nutteloos wordt.

Echter, na 1…♘xe6, moet wit nog steeds de stelling van zwart openbreken. In stellingen als deze is het essentieel om je te houden aan een gouden regel van Naroditsky: wees nooit tevreden met de plaatsing van je stukken. Als er een beter veld beschikbaar is, zoek dan manieren om het stuk daar naartoe te verplaatsen en, nog belangrijker, gebruik je verbeelding. In deze stelling kan wit de paard op f3 verbeteren door hem naar f5 te verplaatsen, wat leidt tot de zet 2.♘d4! Naroditsky: In zijn aantekeningen noemde Kasparov dat 2.♗e5 gevolgd door 3.♘h4 en 4.f4 ook winnend was, waarbij 2.♗e5 een verdere verbetering van de stukplaatsing is.

Naroditsky benadrukt dat zowel Kasparov als grootmeester Tom Wedberg 2…c5?! als onnauwkeurig beschouwen en 2…♖h7 als een aanzienlijke verbetering aanhalen. Na een reeks zetten is het zwart die, indien beter, nog de extra optie heeft om te winnen met …f5-f4. Echter, in plaats van f2-f4 te spelen, leidt de eenvoudige zet 3.♘f5 tot een variant waarin zwart totaal verlamd is en wit een duidelijk voordeel heeft.

3.♘f5 ♖h7 4.♗f6!

Kasparov vindt nog een eenvoudige en uitstekende zet, waardoor de toren van de d-lijn wordt verdreven. Let op hoe hij gebruik maakt van elk nadeel van zwart (zoals de positie van de toren op h7).

4…♖c8 5.♗xg7

In plaats van deze opvallende zet, won 5.f4! sneller.

5…♗xg7 6.♘xg7+ ♖xg7 7.♘f6+ ♔e7 8.♘xd7

Naroditsky: Tijd om enkele conclusies te trekken. Het materiaal is gelijk, maar de pionnenstructuur van zwart is volledig verwoest. Bovendien zijn zijn stukken totaal ongecoördineerd, terwijl de stukken van wit briljant samenwerken. Kramnik probeert zijn best te doen om te verdedigen, maar Kasparov toont een onberispelijke techniek.

8…♖d8 9.♘e5 ♖xd1 10.♖xd1 ♘f4?!

Deze zet werpt alleen maar meer hout op het vuur – beter was het om 10…♘d4 te spelen, maar na het sterke antwoord 11.♔h2! (niet Wedberg’s 11.c4, wat minder is), heeft wit een duidelijk voordeel.

11.♔h1!

Nog een geweldige zet – nu wordt 11…♖xg2 beantwoord met 12.♘d3 en 11…♘xg2 wordt beantwoord met 12.♖g1, waarbij wit in beide gevallen een stuk of een ruil wint.

11…♖g5 12.♘g4 ♖d5 13.♖e1+ ♔f8 14.♘xh6 ♖d2 15.♖e5!

Naroditsky stelt dat Kramnik deze zet waarschijnlijk over het hoofd had gezien, waarna wit wint. De rest is een kwestie van tijd en techniek.

15…♖xf2?

Blundert een stuk. Beter was Wedberg’s 15…♖xc2 16.♖f5 ♖xf2 17.♘g4 ♖xg2 18.♖xf4 ♖xa2, hoewel na zoiets als 19.♘e5 wit totaal gewonnen is.

16.♖f5! ♔g7 17.♘g4 ♖xg2 18.♖xf4 ♖xc2 19.♖f2 ♖c3 20.♔g2 b5 21.h4 c4 22.h5 cxb3 23.axb3 ♖c5 24.h6+ ♔f8 25.♘f6 ♖g5+ 26.♔ h1 1-0

Een fantastische vertoning van Kasparov, aldus Naroditsky.

Naroditsky benadrukt het belang van het vinden van creatieve en ongebruikelijke zetten om de stelling open te breken en de tegenstander te verrassen. Bovendien wordt het belang van het continue verbeteren van de stukken en het benutten van de zwakheden van de tegenstander onderstreept.

Tot slot: het boek biedt een frisse en toegankelijke benadering om positioneel schaken (ietsjes beter, beetje bij beetje) te begrijpen. Ik geloof dat zowel beginnende als gevorderde spelers baat zullen hebben bij Naroditsky’s inzichten. Ik kan dit boek van harte aanbevelen aan iedereen die zijn begrip van positioneel schaken wil vergroten.

Boek: Mastering Positional Chess – eBook (2022)
Auteur: Daniel Naroditsky

Uitgeverij: New in Chess
ISBN-nummer: ISBN: 9789056915605 (eBook)
Pagina’s: 240
Prijs: € 16,99
Hier te vinden: Mastering Positional Chess – eBook (newinchess.com)

Link naar onze recensenten.