Nezhmetdinov: een wonderlijke biografie
Het is mij altijd opgevallen dat als ik zelfs bij wat sterkere schakers de naam Nezhmetdinov liet vallen, ze nog nooit van hem gehoord hadden. Overrompelde Chernikov met een verbluffend dameoffer en speelde een onsterfelijke partij tegen Poloegajevski. Vijf keer kampioen van Rusland (uniek) en zelfs één keer damkampioen van Rusland. Nog unieker (voor zover dat kan).
Maar er is meer. Op YouTube is een wonderlijke, zeg maar gerust zeer eigenaardige biografie van Nezhmetdinov te vinden. Dit alles bracht mij op het idee een verhaal over het boeiende leven van deze man te schrijven, met als uitgangspunt eigenlijk vooral deze biografie. Dit verhaal is februari vorig jaar gepubliceerd in het inmiddels alweer ter ziele gegane blad Skaakstikken. Omdat ik dacht dat het ook voor een breder schaakpubliek interessant zou zijn, bied ik u het hierbij aan.
Op zoek naar informatie op internet over de schaker Rashid Nezhmetdinov stuit ik op een complete biografie van hem. Zijn hele boeiende leven opgeknipt in drie stukken van ongeveer een kwartier. Maar wat een wonderlijke documentaire! Een zwaarmoedige, diepe basstem vertelt heel traag het levensverhaal van Nezhmetdinov. Alsof hij door een teveel aan wodka met dikke stem praat (en wie weet). En dat zwaarmoedige past precies bij het beeld dat ik van het leven in de Sovjet-Unie heb. Want of nou de tsaar de baas was of Lenin, het maakte geen enkel verschil. Voor talloze miljoenen bestond het leven uit ontberingen, armoede, honger en strafkampen. Dat zwaarmoedige, dat lijdzame is gewoon in de Russische ziel gaan zitten en ook deze documentaire is ervan doordesemd. Maar naast die stem zijn het ook de beelden. Die beelden! Gaat het over honger, dan zie je ook honger, in de vorm van stapels lijken en volkomen uitgemergelde kinderen. En even later draven krijgshaftige Kozakken vrolijk over de steppen op weg naar weer een volgende veldslag. Dan weer bibberige zwartwitfilmpjes van schakende mannen met martiale snorren. En zagen we daar waarachtig de kleine Rashid achter een schaakbord? Maar hup, daar hebben we weer een invasie van Mongoolse horden. Dan weer raketbeschietingen, ontploffingen, zinkende vliegdekschepen en ga zo maar door.
Maar dit is nog niet alles. Het geluid! Deze beelden worden omlijst door Kozakkenkoren, ijl gezang, Wagner op zijn oorverdovendst en allerlei andere geluidseffecten, waardoor je die zwaarmoedige stem nog moeilijker verstaat. Maar dat kan natuurlijk ook aan mijn goedkope gehoorapparaten liggen. Wat een vreemde, verbazende documentaire. Maar wilt u meer weten over deze bijzondere schaker, dan moet u die drie delen echt zien en ook helemaal uitzien, want zijn hele leven wordt er tot in details uit de doeken gedaan, compleet met zeldzame beelden en filmfragmenten.
Lees verder in het document: nezhmetdinov
De beide in het artikel genoemde partijen:
De biografie op YouTube:
Mooi artikel en terechte aandacht voor deze bijzondere man. De score van Nezhmetdinov tegen Tal was overigens 3-1 (geen remises), dus plus twee. Wel speelde Nezhmetdinov in alle vier partijen met wit. In alle drie de winstpartijen wordt Tal ’s Koning met zwaar spervuur over het bord gejaagd. Te vinden op chessgames.com.
Tegen de grote strateeg scoorde Nezhmetdinov minder goed. Petrosian-Nezhmetdinov +3 – 0 = 2
In “Schaken met Grootmeesters”, een vertaling van Gert Ligterink van een boek van Raymond Keene, omvat de bijdrage van Tal onder meer een analyse van een van zijn verliespartijen tegen Nezhmetdinov. Daarin heeft hij het ook over drie verliespartijen en een overwinning. Tal sluit af met warme woorden over Nezhmetdinov, als hij zojuist kennis heeft genomen van diens overlijden.
Met 5 kampioenschappen dus de grote koploper. Dat had ik niet gedacht. De voormalige SU heeft tot aan ’89 zoveel grote namen voorgebracht dat ik dacht dat er vast wel eentje met meer titels tussen zou zitten.
interessant artikel.
Moedig voorwaarts daar!
Ik ga er vanuit dat hier met Rusland de Russische federatie bedoeld wordt, wat één van de Sovjet Republieken was die samen de Sovjet Unie vormden. Aam het kampioenschap van de Sovjet Unie deden ook schakers mee uit andere deelrepublieken, zoals de Oekraïne, Armenië, Georgië en de Baltische staten. Er was daarnaast een kampioenschap van de Russische federatie en ik denk dat dat hier bedoeld wordt met Rusland. Het kampioenschap van de Sovjet Unie werd zes maal gewonnen door Botwinnik en Tal.
Anderhalve maand nadat ik van de goede Sint een schaakspel had gekregen werd 365chess.com/game.php?gid=2546640 gespeeld. Pas kort geleden leerde de computer mij dat Zwart d.m.v. 26… Pf6-g8 had kunnen winnen, W.J. Muhring had dat in zijn toelichting in één van mijn eerste uitgeknipte en in een schrift geplakte rubrieken niet verteld. De wedstrijd was het door Petrosian gewonnen Sovjetkampioenschap, Loetikov eindigde met 9 punten gedeeld met Geller in de middenmoot, Nezjmetdinov met 6 punten was 19de en voorlaatste. Maar Muhring noemde het “kampioenschap van Rusland”, hoewel dat later in dat jaar te Voronezj werd gehouden en door Loetikov, eerder in 1955 al kampioen, gewonnen; een jaar eerder te Sotsji was Nezjmetdinov voor de vijfde keer kampioen van de RSFSR.
Pardon, ik had Loetikov en Geller een half punt meer moeten geven.
Loetikov in 1955 kampioen van Rusland, de aanvullende reactie dat de door mij genoemde Geller in datzelfde jaar Sovjetkampioen was geworden had op deze plaats horen te staan.
In 1955 werd Geller kampioen van de Sovjet Unie door Smyslov in de barage te verslaan. Hij werd 1n 1979 nog een keer kampioen, toen hij 54 was en was de oudste winnaar ooit. In de 50-iger jaren werd hij ook vier keer kampioen van de Oekraïne. Hij werd in 1925 geboren in Odessa.
Moskou en Leningrad hadden hun eigen kampioenschap. Spelers die aan deze kampioenschappen meededen speelden niet mee in het RSFSR-kampioenschap. Dit verklaart mede de 5 tirls.
Bedankt Henk Dissel! Dat is inderdaad de verklaring! De zon schijnt. Snel naar buiten.
Moedig voorwaarts daar!