Veel strijd bij de jeugd in de hoogste categorieën (update)

In de laatste jaren worden we erg verwend met bijna perfecte toernooi­organisaties die het schaken fraai voor het voetlicht weten te brengen. Dat mag ook weer gezegd worden van het comité in Almelo waar de afgelopen week de Nederlandse jeugdkampioenschappen werden gehouden.

De inbreng van DGT valt daarbij niet te onderschatten. Alle partijen konden live gevolgd worden, voorwaar een prestatie van formaat! Behalve dat was er ook weer dagelijks een livestream, keurig verzorgd door Vincent Vleeming in samenspraak met een speciale gast. Ook is er een team verslaggevers dat na elke ronde een prachtig overzicht geeft van wat er op de borden is gebeurd. In de tekst worden geanalyseerde fragmenten getoond, die mooi kunnen worden nagespeeld door de bezoeker van de toernooisite. Aan mij de lastige taak om van deze zes verschillende toernooien een overkoepelend verslag te maken.

Alle jeugd in de hoogste categorieën (foto Ilja Kalle)

Jeugd A

De hoogste ratingcategorie werd een spannende aangelegenheid met een gevecht tussen Arthur de Winter, Loek van der Hagen en Leandro Slagboom. Laatstgenoemde twee moesten in de laatste ronde tegen elkaar en het was Loek die als overwinnaar uit de strijd tevoorschijn kwam. Arthur versloeg de grote verrassing van het toernooi, Sofiia Moskalets, die op dat moment op 4 punten stond.

Dat betekende een barrage tussen Arthur en Loek die samen bovenaan eindigden met 5½ uit 7. De Die werd door Arthur gewonnen met 1½ – ½.

Eindstand aan kop:

Nr Naam Score M/V Rating TPR W-We WP SB 1 2 3 4 5 6 7
1 FM De Winter, Arthur 5.5 M 2374 2293 -0.40 28.0 22.0 ½ 1 1 1 1 0 1
2 FM Van der Hagen, Loek 5.5 M 2273 2254 +0.11 27.5 20.0 1 1 1 1 0 ½ 1
3 Slagboom, Leandro 4.5 M 2228 2123 -0.56 28.0 17.0 1 0 1 ½ 1 1 0
4 Achuthan, Dylan 4.5 M 2045 2088 +0.46 24.0 12.25 1 ½ 0 1 0 1 1
5 Moskalets, Sofiia 4.0 V 1722 2037 +2.59 27.5 13.5 0 1 1 ½ 1 ½ 0
6 Groen, Jari 4.0 M 2028 1931 -0.82 19.5 10.0 0 ½ 1 ½ ½ ½ 1

 

(Foto Harry Gielen)

 

Partijmateriaal

Er waren vele interessante partijen, maar ik heb me vooral gefocust op de spelers die bovenaan eindigden. Daarvan heb ik onder andere het razend interessante eindspel met ongelijke lopers tussen Sofiia Moskalets en Arthur de Winter uitvoerig geanalyseerd. Laten we daar maar mee beginnen:

Zwart staat op winst maar hij mag geen torens ruilen.

43…Te4??

De sterkere partij moet vrijwel nooit torens ruilen in eindspelen met ongelijke lopers. Te meer daar er stellingen zijn die remise zijn, zelfs met twee pionnen minder. Dat was hier ook het geval. Juist was 43…Le4-+.

44. Txe4+ Lxe4 45. c4 Kg4 46. b4 Ld3 47. c5?

Een blunder, maar dat was bepaald niet makkelijk te zien. Pion c4 is totaal niet interessant, het strijdtoneel is (voorlopig) de koningsvleugel. Wit moet hoe dan ook zijn a3-pion zo snel mogelijk naar a5 brengen zodat de damevleugel ‘op slot’ zit.

Wit kan remise houden door aan de pionnen op de koningsvleugel te blijven ‘plakken’. Het mechanisme ziet er ongeveer als volgt uit: 47. Ld8 Lxc4 48. a4 g5 49. a5 h5 50. Kg1 Kf5 51. Kf2 h4 52. Kf3  (zie analysediagram)

52…Ld5+

[Het probleem is dat als zwart naar voren komt met zijn pionnen, hij die op de verkeerde kleur moet laten vastleggen: 52…g4+ 53. Ke3 h3 54. Lc7 en hier komt zwart niet meer verder.] Ke3 Kg4 54. Kf2 Kh5 55. Le7 g4 (zie analysediagram)

Nu de loper op de diagonaal d8-h4 (aan pion h4 blijft ‘plakken’, wandelt de witte koning naar f4 en houdt dan de vijandelijke pionnen in bedwang. 56. Ke3 g3 57. Kf4=  (zie analysediagram)

Precies op tijd, want anders volgt …Kg4 en zwart wint. 57…g2 58. Lc5 h3 59. Kg3 en zwart komt niet verder.

47…g5 48. Lc7 h5 49. Ld8 h4 50. a4

Stel dat we hetzelfde plan volgen als in bovengenoemde variant. Dan zou zwart tot winst kunnen komen met 50. Kg2 Lc2 51. Kf2 Kh5 52. Ke3 g4 53. Kf4 g3 54. Lf6 Ld1 55. Ld4  (zie analysediagram)

en hier blijkt de negatieve waarde van pion c5. De zwarte koning loopt nu ongehinderd naar de damevleugel terwijl de witte stukken de gevaarlijke koningsvleugelpionnen in bedwang moeten houden. Een illustratieve variant om dit aan te tonen: 55…Kg6 56. a4 Kf7 57. a5 Ke6 58. Lg1 Kd5 59. Le3 Kc4  (zie analysediagram)

Zonder pion op c5, kan wit Lc5 spelen en dan komt zwart niet verder. Hoe simpel (of beter: hoe ingewikkeld) kan het soms zijn!

50…Kh5 51. Kh3 g4+ 52. Kg2 Le4+ 53. Kh2 g3+

Het gaat nu te hard met die pionnen.

54. Kh3 Lf5+ 55. Kg2 Kg4 56. b5

En opgegeven.

56…h3+

Een mogelijk slot is: 56…h3+ 57. Kg1 h2+ 58. Kg2 Le4+

0-1

Uit dit toernooi heb ik nog een paar aardige partijen van de later kampioen, Arthur, geanalyseerd:

 

UPDATE: Vincent Vleeming stuurde ons nog even de video-analyse die hij samen met GM Lucas Van Foreest maakte van de barrage tussen Arthur de Winter en Loek van der Hagen.

 

Meisjes A

Het is de laatste jaren wat kwakkelen met het aantal deelneemsters in deze categorie en daarom werd er doorgaans voor gekozen om de A en de B-categorie samen te voegen. Maar omdat het toch een beetje een oneigenlijk beeld geeft van twee toernooien die door elkaar lopen en er vijf deelneemsters in de hoogste leeftijdsgroep zaten, werd een gesloten toernooi met vijf deelneemsters gespeeld. Daarna zou een knock-out volgen richting de titel. Het zijn Anastassia Khatniuk en Rolinde den Heijer die samen op 4 uit 5 eindigen (waaronder één automatisch punt) en nu mogen bepalen wie de titel wint. De loting levert de volgende tweekampen op:

Plaats 1 en 2: Anastasiia Khatniuk begint met wit tegen Rolinde den Heijer
Plaats 3 en 4: Manasvita Basa begint met wit tegen Jule Cordes

Het is Anatasiia die de eerste partij meteen toeslaat en het in de tweede partij nog een keer doet. Gezegd moet worden dat zij in de eerste partij slecht tot verloren stond maar in het eindspel het tij weet te keren. Met deze resultaten mag zij zich kronen tot de nieuwe kampioene. Jule Cordes laat zichzelf ook van haar beste kant zien door eveneens tweemaal Manasvita Basa te verslaan. Daarmee zijn de kaarten definitief geschud.

Eindstand:

Nr Naam Score M/V Rating TPR W-We SB 1 2 3 4 5 6 7
1 Khatniuk, Anastasiia 6.0 V 1447 1985 +3.84 18.5 1 0 + 1 1 1 1
2 Cordes, Jule 4.5 V 1757 1720 -0.15 11.5 ½ 1 0 0 + 1 1
3 Den Heijer, Rolinde 4.0 V 1764 1553 -1.48 14.0 + 1 1 0 1 0 0
4 Basa, Manasvita 3.5 V 1773 1598 -1.31 10.0 ½ + 1 1 0 0 0
5 Venema, Katja 3.0 V 1448 885 -0.90 5.0 0 0 0 + 0 + +

 

(Foto Harry Gielen)

Partijmateriaal:

Jeugd B

Ook hier een spannend toernooi met veel spelers die aan elkaar gewaagd waren. Na vier ronden was het Nanne van Foreest die alleen de leiding nam met 3½ punten. Maar dan is het Roger Labruyère die hem in het onderlinge duel weet te verslaan door het voordeel van twee stukken tegen een toren vakkundig uit te buiten.
Maar Roger wordt op zijn beurt in de voorlaatste ronde een halt toegeroepen door Prajit Sai Kumar, die een voortreffelijke partij aflevert tegen een hevig tegenstribbelende zwartspeler. De twee achtervolgers, Nanne van Foreest en Kobe Smeets vechten erom wie zich in de titelstrijd mag mengen. Kobe kreeg het goede paard tegen de slechte loper en ondanks wits gedekte vrijpion op d5, slaagde hij erin dit eindspel op fraaie technische wijze naar winst te voeren. Nanne verdedigt zich heel taai maar hij kan toch niet voorkomen dat hij in zetdwang wordt gebracht.

En dan mogen Kobe en Prajit Sai zich opmaken voor de laatste ronde met zowaar de Nederlandse titel op het spel. Kobe met een rating van 2094 slaagt erin om Prajit Sai met maar liefst 2228 naar de afgrond te leiden. Roger Labruyère (2160) doet zijn plicht en verslaat Alan Bakija (1999) en wordt zo nog tweede. Clubgenoot van Kobe bij Magnus Leidsche Rijn, Polle van Arendonk (1772) sluit zijn toernooi af met een overwinning en wordt dan op weerstandspunten de leider van het achtervolgende groepje (waaronder Prajit Kai en de verrassend voor de dag gekomen Guido van Hesselingen) met 4½ punten.

Eindstand aan kop:

Nr Naam Score M/V Rating TPR W-We WP SB 1 2 3 4 5 6 7
1 Smeets, Kobe 5.5 M 2094 2161 +0.68 29.0 21.75 1 ½ 0 1 1 1 1
2 Labruyere, Roger 5.0 M 2160 2123 -0.11 24.5 18.0 0 1 1 1 1 0 1
3 Van Arendonk, Polle 4.5 M 1772 2007 +2.17 26.5 15.25 1 ½ 1 0 1 0 1
4 Kumar, Prajit Sai 4.5 M 2228 2052 -1.19 25.5 14.5 1 1 ½ ½ ½ 1 0
5 Van Hesselingen, Guido 4.5 M 1924 1923 +0.12 24.0 13.0 0 1 1 0 1 1 ½
6 Van Foreest, Nanne 4.0 M 1893 1976 +0.76 28.0 13.0 1 1 ½ 1 0 0 ½
7 Bakija, Alan 4.0 M 1999 1972 -0.15 25.0 13.0 0 ½ 1 1 ½ 1 0

 

(Foto Harry Gielen)

Partijmateriaal:

Meisjes B

Bij deze categorie gelukkig wat meer meiden dan bij de A: veertien in totaal. Het was Isafara Gergin die de titel binnenhaalde, maar zij had Vrouwe Fortuna meermalen aan haar zijde. Zij won bijna al haar partijen maar verloor wel van haar belangrijkste concurrente, Josephine Damen die ongedeelde tweede werd, maar ergens twee punten morste. De meest dramatische partij van het gehele toernooi was Isafara’s partij tegen Nirupa Ganeshram. De zwartspeelster kwam een hele doos stukken voor te staan (een dame en een toren meer) maar ze verloor deze partij tot ongetwijfeld haar afgrijzen nog… Ziehier wat er gebeurde:

Gergin, Isafara – Ganeshram, Nirupa

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 Pc6 6. Le2 g6 7. O-O Lg7 8. Le3 Ld7 9. Dd2 O-O 10. Tad1 Tc8 11. h3 a6 12. f4 Dc7 13. Lf3 b5 14. a3 Pa5 15. Dd3 Pc4 16. Lc1 Pxa3 17. Tfe1 Pc4 18. b3 Pb6 19. Lb2 e6 20. Ta1 b4 21. Pd1 e5 22. Pe2 Lb5 23. Dd2 Dc5+ 24. Kh1 Ta8 25. f5 a5 26. c3 Tfd8 27. c4 Lc6 28. Pg3 a4 29. bxa4 Txa4 30. Tc1 Ta2 31. Dd3 Lh6 32. Tc2 Tda8 33. Pe3 La4 34. Td2 Lxe3 35. Txe3 Pxc4 36. Tee2 Pxd2 37. Txd2 Txb2 38. Txb2 Dc1+ 39. Kh2 Dxb2 40. Dxd6 Kg7 41. h4 Dd4 42. Dc7 b3 43. h5 Ld7 44. Dc1 b2 45. h6+ Kf8 46. Dg5 Db6

Het meest dramatische moment van het toernooi mag toch wel het volgende genoemd worden. De zwartspeelster, Nirupa Ganeshram, heeft in een voortreffelijke partij de latere kampioene weggespeeld en een enorme hoeveelheid materiaal gewonnen. Ze staat al een toren voor en pion b2 staat op promoveren. Opgeven dan maar? Nee hoor, de witspeelster gaat nog even door.

47. fxg6 b1=D

Om de pion toch niet van promotie afgehouden kan worden, had de zwartspeelster er verstandig aan gedaan om ‘normaal’ terug te nemen met 47…fxg6 waarna alle muziek voor wit uit de stelling is verdwenen. Er volgt echter

48. g7+ Kg8 49. Pe2 Lb5 50. Pg3 D1g1+

Geforceerd mat is 50…D6g1+ 51. Kh3 Ld7+ 52. Pf5 [52. Df5 Lxf5+ 53. exf5 Ta3 met de dreiging …Txf3!] 52…Dh1+ 53. Kg3 Dbe1#.

51. Kh3 Ld7+ 52. Pf5

Ook allemaal prima voor zwart.

52…Dh1+

De snelste weg naar de winst is 52…Dbf2 omdat Pf5 gepend staat en wit dus geen mat kan geven met Pe7# :). 53. Dxf6 Lxf5+ [53…Dh1+ 54. Kg4] exf5 Dh1+ 55. Kg4 Ta4+ 56. Le4 Df4# Of 52…Lxf5+ 53. exf5 Dbe3 54. Dxf6 Dxh6+ 55. Dxh6 Dh1+ 56. Kg3 Dxh6.

53. Kg3

53…Df2+

Huh?? Zomaar een dame weggeven? Dat kan als je er eentje voor staat en ook nog een extra toren hebt. Maar niet direct nodig…

54. Kxf2 Ta2+

De toren verlaat de onderste rij en dan blijft het oppassen… De hoogste tijd om dat gevaarlijke paard van het bord te meppen! 54…Lxf5 55. Dxf6 Lg6 56. Dxe5 [56. Dg5 Dh2! gevolgd door het ‘flauwe’ …Df4 en de dames worden geruild waarna het niet moeilijk meer is.] 56…Dxh6 is ook niet moeilijk meer.

55. Kg3 De1+ 56. Kh2 Lxf5

Nog altijd staat zwart op winst.

57. Dxf6

Nu opletten: er dreigt met op d8. Er is ook maar één goede zet.

57…Ta8?

Ineens staat wit op winst! Dat komt vanwege de grote dreigingen die wit heeft gecreëerd. 57…Dd2! Want pion h6 is uiterst belangrijk en daarbij neemt de dame g2 onder schot zodat wit haar tweede dreiging (Lh5 straks) niet kan uitvoeren. 58. exf5 Df4+ 59. Kh3 Td2! Het luistert allemaal heel nauw nu, dat komt door die vreselijke pion op g7. Maar wit kan nu niets concreets dreigen moet een zet doen. Elke zet heeft een groot bezwaar; zwart staat daarom op winst maar was niet nodig om het zo ingewikkeld te maken… 60. Lg4 Td3+ 61. Lf3 e4.

58. exf5 e4

De enige zet was 58…Da1 maar dat helpt inmiddels ook niet meer: 59. Lxa8 Dxa8 60. Dxe5 want met zo’n afschuwelijke koning op g8 heeft zwart geen kans meer in dit dame-eindspel (dat straks ook een pionneneindspel kan worden).

59. Lh5

En nu blijkt dat ze f7 niet meer kan dekken… Wat een afschuwelijk drama.

1-0

Eindstand aan kop:

Nr Naam Score M/V Rating TPR W-We WP SB 1 2 3 4 5 6 7
1 Gergin, Isafara 6.0 V 1762 1929 +1.30 26.5 21.5 1 1 1 0 1 1 1
2 Damen, Josephine 5.0 V 1628 1744 +1.30 28.5 20.0 1 1 1 1 0 0 1
3 Verheij, Dana 4.5 V 1846 1707 -0.99 27.5 15.25 1 1 0 1 1 0 ½
4 Feng, Elysia 4.5 V 1697 1723 +0.39 26.5 13.75 1 0 1 ½ 0 1 1
5 Ganeshram, Nirupa 4.0 V 1629 1569 -0.34 23.5 12.0 ½ 0 ½ 1 1 1 0

(Foto Harry Gielen)Partijmateriaal:

Gergins beste partij, waarin ze een knappe technische fase aflevert, was naar mijn mening deze:

Verder zijn de volgende partijen de moeite van het naspelen waard:

Jeugd C

In deze groep werd het Rhys Arnold die met de hoogste eer naar huis mocht. In een toernooi waarin veel spelers in de top zeer aan elkaar gewaagd waren, slaagde hij er met de ‘minimale’ score van 6½ uit 9 een heel peloton achtervolgers voor te blijven. Daarvan mochten er nog drie spelers in een barrage strijden wie er naar het EK zou mogen. Dat waren Luka Wink, David Madularea en Mees van Batenburg (met 2054) de hoogste ratinghouder in deze groep. Het werd uiteindelijk Mees die de barrage won.
Arnold bleef samen met Sascha Kurt (die als koploper van het groepje achter bovengenoemde spelers met de hoogste weerstandspunten op 5½ eindigde) ongeslagen.

Eindstand aan kop:

Nr Naam Score M/V Rating TPR W-We WP SB 1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 Arnold, Rhys 6.5 M 2003 2055 +0.65 48.0 34.25 ½ 1 1 ½ ½ 1 ½ 1 ½
2 Wink, Luka 6.0 M 1849 2008 +1.99 49.0 31.25 1 1 ½ ½ 1 ½ ½ 1 0
3 Madularea, David 6.0 M 1895 1997 +1.26 48.0 31.0 1 1 ½ 1 ½ ½ ½ ½ ½
4 Van Batenburg, Mees 6.0 M 2054 1943 -1.01 44.5 30.0 0 ½ ½ 1 ½ 1 ½ 1 1
5 Kurt, Sascha 5.5 M 1894 1948 +0.69 47.5 28.25 1 1 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½
6 Groenewoud, Joel 5.5 M 1990 1941 -0.49 47.5 26.75 1 0 1 1 1 0 ½ ½ ½
7 Krylov, Philippe 5.5 M 1858 1956 +1.27 46.5 26.0 1 1 ½ 0 ½ 1 ½ 0 1
8 Zhu, Chenwu 5.5 M 2052 1929 -1.20 44.5 25.25 1 0 0 1 1 ½ ½ 1 ½

(Foto Harry Gielen)

Partijmateriaal:

Van de winnaar beviel de volgende partij mij het meest:

Verder mag de volgende confrontatie er ook wezen:

Meisjes C

In deze categorie ontspon zich een strijd tussen Carlijn Hagen en Fleur Westerhof. En inderdaad: beide dames eindigden samen bovenaan met 6 uit 7. Ratingfavoriet Fleur won tenslotte de barrage en mag zich kampioene van Nederland noemen!

Eindstand aan kop:

Nr Naam Score M/V Rating TPR W-We WP SB 1 2 3 4 5 6 7
1 Hagen, Carlijn 6.0 V 1132 1485 +2.84 28.5 23.0 1 ½ 1 1 ½ 1 1
2 Westerhof, Fleur 6.0 V 1743 1679 -0.31 27.5 22.0 1 ½ ½ 1 1 1 1
3 Fu, Janice 5.0 V 1408 1361 -0.11 27.0 17.0 1 1 ½ ½ ½ 1 ½
4 Van Apeldoorn, Vera 4.0 V 1153 1302 +1.29 30.0 13.5 1 ½ 0 1 1 0 ½
5 Jorritsma, Eli Alia 4.0 V 1330 1240 -0.64 26.0 9.5 1 ½ 1 ½ 0 0 1
6 Regterschot, Frederieke 4.0 V 966 1027 +0.35 23.5 9.0 0 1 1 0 0 1 +

(Foto Harry Gielen)

Partijmateriaal:

Van de winnares, Fleur Westerhof, viel mij vooral haar tactische slagvaardigheid op en daarvan heb ik een kleine bloemlezing samengesteld en dan mag u het zelf ook even proberen:

Een opmerkelijk moment doet zich hier voor. Zwart heeft zojuist …Pc6-b4 gespeeld en wit mag in principe haar loperpaar niet zonder slag of stoot inleveren. Zij speelt echter

10. h3?

En nu zit er plotseling een truc in de stelling. Ziet u hem ook? (Oplossing in de viewer)

Ai, de loper staat hier ongedekt… Nog een reden om de dame op de tweede rij te houden. Hoe profiteert zwart? (Oplossing in de viewer)

Hier vond de zwartspeelster weer een mooi grap! Welke was dat? (Oplossing in de viewer)

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

2 Reacties

  1. Avatar
    Henk Smout 11 mei 2023

    Veel partijenmateriaal, mijn bijzondere aandacht trok Damen – Gergin bij Meisjes B dat bij mij de herinnering wakker riep aan de Svesjnikov-explosie halverwege de jaren ’70, in Nederland met extra-impuls door de jeugdtraining van Hans Bouwmeester waar ook enkele leden van mijn toenmalige vereniging bij waren. De computer vertelt mij dat in plaats van 22.Lb3 Wit op twee manieren op f5 kan slaan, in beide gevallen met vervolg 22… Txf5 23.Ta6 en dat 22.Lxf5 het sterkste is. 19… b4 ware het beste geweest en na 20.Dh5 is het de computer die na al dan niet voorafgaand … bxc3 op d5 de witveldige loper opgeeft met als conclusie gelijk spel.

    Ooit heeft iemand als eerste de ontdekking gedaan dat 11.c3 mogelijk was met als pointe dat dan na 11… fxe4 12.Lxb5 sterker is dan een zet eerder. Ik heb dat voorbeeld c3 in de tweede helft van de jaren ’70 ook gevolgd, althans 12.c3 want e7-e6-e5 en Lc1-f4-g5 was elk in twee stappen. De erkende expert onder onze jeugdspelers had tijdens het spelen mij voorgezegd dat na 12… Lg7 13.exf5 Lxf5 14.Pc2 o-o 15.Pce3 Le6 Wit 16.g2-g4 moest doen, maar eigenmachtig betrad ik toch met 16.Ld3 f5 17.Dh5 onbekend terrein.

  2. Avatar
    Henk Smout 12 mei 2023

    Twee keer op f5 slaan en dan 23… Dxf5 24.Dxd6 is misschien wel zo eenvoudig, dan maakt op 22ste zet paard of loper eerst geen verschil.

    players.chessbase.com/en/player/damen_josephine/674115

    rechtsonder pijl klikken, dan krijg je partijenlijst met op positie 4 aanklikbaar Damen – Gergin, daarna linksonder Engine te activeren.

    Je kunt zetten op bord invoeren.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.