200!
Het leuke van jubileumboeken lezen is dat je sommige schaakclubs beter of anders leert kennen. Zo had ik eigenlijk nog geen goed beeld van VAS, de recordkampioen uit Amsterdam. Ik heb er één keer in de KNSB tegen gespeeld, en toen troffen we allemaal grijze koppies (mijn tegenstander kwam zelfs uit het verzorgingshuis). Zo’n beeld blijft hangen, maar zo te zien moet ik dat nodig bijstellen. Er is namelijk een jubileumboek uit, en al bladerend valt één ding op: het is geen oudemannenclub (meer)!
Het jubileumboek.
Over ‘oud’ gesproken: met zo’n voorkant en de URL www.vas1822.nl ontkom je niet aan het vraagstuk hoe oud de club nu eigenlijk is. Daar zijn hele polemieken over uitgevochten en Hans Scholten is er zelfs op gepromoveerd, dus in die discussie ga ik me zeker niet mengen! De korte samenvatting is dat het Amsterdamsch Schaakgenootschap werd opgericht in 1822 en in 1878 te maken kreeg met een afscheiding. De dissidenten (het Nieuw Amsterdamsch Schaakgenootschap) fuseerde vervolgens met La Bourdonnais, en het resultaat daarvan (het Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap) is de club waar we het nu over hebben. Maar behouden dissidenten de oorspronkelijke oprichtingsdatum? VAS’er Robbert ter Hart legt uitgebreid uit waarom hij vindt van wel (de dissidenten waren in de meerderheid), anderen vinden van niet: Eddie Scholl, Erik Olof en Hans Scholten voorop. Ik bemoei me er niet mee, voor wie zoiets leuk vindt: hier heeft wijlen Johan Hut alles op een rijtje gezet. In dit kader is alleen relevant dat Ter Hart er een gedegen en prettig leesbare studie van heeft gemaakt.
De studie van Scholten
Dat ‘gedegen’ past ook bij de opzet van het boek. Met 200 jaar historie is de verleiding groot om er óf een heel dik boek van te maken, óf alle hoogtepunten kort aan te stippen waardoor alles oppervlakkig blijft. De samenstellers (Samuel Cohn en Robbert ter Hart) hebben ervoor gekozen om het aantal artikelen te beperken, maar daarin wel voor diepgang te kiezen. Met 122 pagina’s en 15 artikelen is het een handzaam en prettig geheel, waarin zowel de oude historie als de tegenwoordige tijd aan bod komt. Zo bespreekt Paul van der Sterren de Van ’t Kruijsopening (1. e3) en neemt Samuel Cohn ons mee op een rondreis door Amsterdam (alle clublokalen), maar vinden we ook een interview met Eline Roebers en een elftal miniportretten van de VAS’ers van nu. Het accent ligt uiteraard wel op wat langer geleden; ik neem aan dat er in 2044 wel iets komt over het 222-jarig bestaan.
Een blik in het boek.
De Van ’t Kruijs-opening
Een heel bijzonder artikel is “Een blik op VAS in de 19e eeuw door de ogen van J.J. Veraart”. J.J. Veraart behoorde in de 19e eeuw tot de Nederlandse subtop, maar was ook actief als probleemcomponist en bestuurder. Dit artikel is mede geschreven is door Jan Veraart, die de achterachterachterkleinzoon van J.J. Veraart is. Een soort Van Foreest-verhouding (die we ook op onderstaande foto zien) dus. Ook bijzonder: het artikel kent maar liefst 39 noten. Had ik iets over gedegen gezegd?
De wedstrild van de Nederlandsche Schaakbond in 1887. Veraart zit tweede van rechts. Bron: Scholten, het loopt ongenadiglijk mat.
Kortom, een mooi inkijkje in het Amsterdamse schaakleven, zowel van lang geleden als van nu. De redactie meldt dat het jubileumboek te koop is bij Schaakwinkel Het Paard in Amsterdam tegen de kostprijs (€17,50), of op te halen op de clubavond van VAS (donderdagavonden vanaf 20.00). Het boek is ook online te bestellen bij Het Paard.
Update 21-05-2024: bij het OKU haalde Marc Speijers van Schaakboek.nl ineens onderstaand boekje tevoorschijn. Misschien wel het dunste jubileumboek ooit: 16 pagina’s voor 150 jaar geschiedenis. Maar wel met partijen uit 1851!
Een kleine update na 11 maanden: het jubileumboek uit 1972 staat nu ook in mijn kast, zie boven. Qua omvang een wonderlijk contrast met de opvolger van 50 jaar later…