Recensie: Chess Endgames for Club Players van Herman Grooten

Boekenrubriek 16 juni 2023 7:30 0

De liefde en passie van Herman Grooten voor het schaken is ongekend. Het heeft hem ooit gegrepen en nooit meer losgelaten. De man die je de oren van de kop kan lullen is al decennialang een zegen voor het Nederlandse schaakleven. Zijn nieuwste publicatie ‘Chess endgames for club players‘ krijgt vijf sterren en ik zal toelichten waarom.

Onze band gaat terug naar de jaren negentig, waarin ik me als jeugdspeler goed kon ontwikkelen in de levendige Nederlandse schaakscene en Herman enorm actief was als trainer en schaakambassadeur. Hij gaf niet alleen les, maar deed er alles aan om het schaken zoveel mogelijk te promoten. Dat is ie natuurlijk altijd blijven doen, zeker ook door veel te schrijven. Uit die tijd stamt ook zijn driedelige serie ‘Elementen van de schaakstrategie’, later gebundeld bij New in Chess verschenen als ‘Chess strategy for club players’. Garry Kasparov was in die tijd de wereldkampioen en lange tijd leek het onvoorstelbaar dat er ooit een sterkere schaker zou komen. Zelf wilde ik net als Kasparov zo principieel en aanvallend mogelijk spelen, maar van Herman heb ik de andere kant van het schaken geleerd: dat je met kleine zetjes ook rustig je stelling kunt verbeteren.

Gastrecensent Merijn van Delft (foto Frans Peeters)

De grote kracht van Herman is dat hij een verhalenverteller is. Hij brengt de materie tot leven door er pakkende verhalen over te vertellen. En daarmee komen we ook bij het geheim van zijn nieuwste boek ‘Chess endgames for club players’. Veel eindspelboeken duiken meteen in de theorie en dan haak je vroeg of laat af. Herman begint heel anders: hij bespreekt waarom veel mensen eindspelen saai vinden of bang zijn voor het eindspel. In veel opzichten is het eindspel daadwerkelijk de meest uitdagende fase van de partij, maar juist daarom zeer boeiend, mits je het op de juiste manier aanpakt. In de meeste eindspelboeken gaat het om kennis en theorie. Herman legt de nadruk op vaardigheden en de praktijk. En dan wordt het leuk!

 

Zelf begon ik weer eindspelen te winnen vanaf het moment dat ik een paar maanden geleden ‘Chess endgames for club players’ begon te lezen. Waarschijnlijk omdat ik sindsdien met de juiste mindset speel. Dat is het volgens mij, Herman probeert je de juiste mindset mee te geven, waardoor je met plezier en met vertrouwen eindspelen gaat spelen. Veel van het besproken materiaal kende ik natuurlijk al, maar ik vond het leuk om dingen weer terug te zien en herhalen is sowieso nuttig. Wat nu volgt is mijn leeservaring: vier eindspelen die ik zelf op het bord kreeg tijdens het lezen van het boek en de invloed die het boek op mijn spel had.

(1) Van Delft,Merijn (2362) – Van den Doel,Erik (2582) 

Interclubs, 12.02.2023

Dat was niet best en twee weken later was het niet veel beter:


(2) Sawatzki,Frank (2359) – Van Delft,Merijn (2362) 

2e Bundesliga chess24.com, 26.02.2023

Een pijnlijke remise, want onder andere daardoor verloren we een match die we makkelijk hadden kunnen winnen en liepen we uiteindelijk het kampioenschap mis in de tweede Bundesliga Noord. Na deze partij begon ik ‘Chess endgames for club players’ te lezen en een week later wierp dat meteen zijn vruchten af:

 

(3) Van Delft,Merijn (2356) – Pham,Khoi (2378) 

Interclubs (8), 05.03.2023

Twee weken hierna kreeg ik alweer een eindspel op het bord:

 

(4) Van Delft,Merijn (2356) – Petkidis,Anthony (2431) 

2e Bundesliga (8), 18.03.2023

Kortom, dankzij ‘Chess endgames for club players’ speel ik eindspelen weer met vertrouwen. Meestal krijg je niet letterlijk de theorie uit het boek op het bord, maar heb je geleerd hoe je bepaalde situaties kunt aanpakken. Dat is overigens met openingstheorie ook zo: het gaat er niet om dat je de theorie letterlijk op het bord krijgt, maar dat je de tactische en strategische patronen van een opening in de praktijk herkent, je makkelijker beslissingen kunt nemen en je spel daardoor meer richting krijgt.

Het boek van Herman ga ik niet helemaal navertellen, daar kan de lezer zelf in duiken. Wel zal ik nog enkele leuke en interessante dingen delen die me opvielen.

 

(5) Vesting p.66

 

(6) Lindgren,Philip (2382) – Halvax,Georg (2432) 

Bundesliga 2223 Germany (12.5), 01.04.2023

 

(7) Moravec 1912

 

(8) Constructed by Stefan Kuipers

Ook dit is een uitzondering, verder zit het wel goed met de research voor het boek. Herman de verhalen­verteller is goed in uitleggen. Op p.264 wordt in ruim een pagina dame vs. toren uitgelegd, dat vond ik zeer geslaagd en had ik zelf veel aan. Door het boek heen komt de rubriek ‘This endgame in practice’ telkens terug, dat maakt vaak ook veel duidelijk.

Qua terminologie was er nog iets dat me opviel. De term ‘schoulder budge’ klinkt wat vreemd, de gangbare term is ‘body check’ (voor als de ene koning de weg blokkeert voor de andere koning). De termen ‘semi-centralizing’ (p.384) en ‘super-centralizing (p.385) vond ik heel beeldend, een zeer geslaagde vondst.

De toreneindspel opgaven vond ik leuk om te doen, maar de dame-eindspel opgaven achterin het boek deels te pittig. Maar goed, dan ben je ook al 400 pagina’s onderweg en mag het niveau wat hoger liggen. ‘Chess endgames for club players’ is voor een zeer brede doelgroep, maar als je niveau nog niet zo hoog is, moet je er rekening mee houden dat een deel van de voorbeelden en opgaven te moeilijk is. Om kort te gaan, ik heb me uitstekend vermaakt met Hermans nieuwste boek en heb echt het idee dat het mijn schaken meteen verder heeft geholpen.

Herman Grooten (links) samen met zoon Tommy (op de achtergrond) aan het werk in het Kroegloperstoernooi in Delft van vorig jaar (foto Harry Gielen)

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.