Krantenrubrieken weekend 30 september 2023
Wekelijks publiceren we de schaakrubrieken van Dimitri Reinderman voor HDC Media, Henk Prins voor het Reformatorisch Dagblad, Nick Maatman voor Dagblad van het Noorden / Leeuwarder Courant en Hans Gree in de Groene Amsterdammer.
Dimitri Reinderman | Henk Prins | Nick Maatman | Hans Ree
Jeremy Silman (1954-2023)
Vorig jaar besteedde ik in deze rubriek aandacht aan Silman’s Chess Odyssey, een boek waarin de auteur Jeremy Silman alles vertelde wat hij nog vertellen wilde. Zijn gezondheid was toen al aan het achteruitgaan en het boek was wellicht bedoeld als een soort afscheidscadeau (aan hem en van hem). Dit jaar op 21 september overleed de Amerikaanse IM op 69-jarige leeftijd.
Silman begon pas vrij laat (op 12-jarige leeftijd) met schaken en wellicht daardoor bereikte hij als speler nooit de top, al werd hij wel nog op 34-jarige leeftijd Internationaal Meester. Begin deze eeuw stopte hij zelfs helemaal als speler. Hij had ontdekt dat meer nog in zelf spelen zijn talent lag in lesgeven en het schrijven van educatieve schaakboeken. Hij had leerlingen van veel verschillende speelsterktes en zijn ervaringen zetten hij in 1994 om in het boek How To Reassess Your Chess. Dit boek is nog steeds een bestseller, zo heeft het ruim 1200 (voornamelijk positieve) reviews op Amazon. Mijn favoriete boek van hem is echter Silman’s Complete Endgame Course. Dit boek heeft een originele opzet: in plaats van een verdeling in toreneindspelen, pionneneindspelen etc. is de verdeling eindspelen voor beginners, voor spelers van 1200 rating, 1400 rating etc. tot 2200+. Voor mij als coach handig als ik een speler van b.v. 1400 rating train. Voor de leergierige amateur is vooral belangrijk dat Silman de eindspelen heel duidelijk uitlegt, veel begrijpelijker dan b.v. een Dvoretsky. Voor spelers van tot een niveau van ongeveer 1800 het beste eindspelboek (vanaf daar is ook 100 Endgames You Must Know van Jesus De La Silva een aanrader).
In 1989 speelde Silman naar eigen zeggen zijn beste partij, tegen een speler die later ook een bekende auteur zou worden.
Jeremy Silman – Cyrus Lakdawala
1.d4 g6 2.c4 Lg7 3.Pc3 d6 4.e4 Pc6 5.Le3 e5 6.d5 Pce7 7.c5 f5 8.cxd6 cxd6 9.Lb5+ Kf8
Zwart wil in deze structuur geen wiltveldige lopers ruilen (9…Ld7).
10.Pf3 f4 11.Ld2 h6 12.a4 g5 13.a5 g4 14.Pg1 Pf6 15.Pge2 Pg6 16.g3 f3 17.Pc1
Nu kan wit het zwarte spel op de koningsvleugel makkelijk tegenhouden en Silman dacht hier al te gaan winnen.
17…h5 18.Da4 h4 19.Tf1 hxg3 20.hxg3 Lh6 21.Pb3 Tb8 22.Db4 Kg7 23.Lxh6+ Txh6 24.Pd2 Ph8 25.Pc4 Pf7 26.Pe3
Zwart heeft diverse zwaktes terwijl wits zwakste plek (f2) makkelijk te verdedigen is.
26…Dh8?! 27.0–0–0 Th2 28.Kb1 Dh6?! 29.Tde1!
Haalt het kwaliteitsoffer met Txf2 eruit. De zwarte dame had het beste weer snel terug naar d8 kunnen gaan om de damevleugel te verdedigen.
29…Ph7? 30.Dc4! a6 31.Dc7
Nu is namelijk de zwarte damevleugel weerloos.
31…Ta8 32.Ld7 Lxd7 33.Dxd7 Pf6 34.Dxb7 Dh8 35.Pf5+ Kg6 36.Ph4+ Kg7 37.Pf5+ Kg6 38.Ph4+ Kg7 39.Th1!
Op de koningsvleugel dient wit de beslissende stoot uit.
39…Txh1 40.Txh1 Dd8 41.Pf5+ Kg6 42.Th6+
Opgegeven wegens 42…Txh6 43.Dg7+ Kh5 44.Dxh6 mat.
Partij in viewer:
Vierzet 1008 was het laatste probleem uit de serie met het Babson-thema. Deze werd een tijdje geleden ter oplossing aangeboden. In deze vierzet spelen de zwarte pion op g2 en de witte pion op g7 een promotiespektakel. De zwarte pion kan op g1 op vier verschillende manieren zijn pion inruilen voor een stuk. Bij wit gaat het om de promoties van pion g7 die de dame op f8 slaat. Hij kan op f8 op vier verschillende manieren promoveren, tot dame, toren, loper en paard. Het bijzondere van deze Babson is dat als zwart tot dame promoveert, wit dan ook tot dame promoveert, en als pion g2 op g1 ingeruild wordt voor een toren, juist wit op f8 tot toren promoveert. Deze bijzonderheid geldt dan ook voor de loper en het paard. Omdat wit als een echo reageert met de promotiekeuze, spreekt men hier van een Echo-Babson.
De oplossing van de vierzet van Yarosh is 1. Dd1! Geen fraaie sleutelzet, want wit voorkomt 1. … fxe1D+, maar wat na die sleutelzet komt, zal tot verbazing spreken:
1… g1D 2. gxf8D! Dxg6 3. Le4 Dxe4 4. Dg7 mat;
1… g1T 2. gxf8T! Txg6 3. Dc2 Kh6 4.Dxg6 mat;
1… g1L 2. gxf8L! Kh8 3. f7 Kh7 4. Th6# en
1… g1P 2. gxf8P+! Kh8 3. f7 Pxe2+ 4. Pxe2 mat.
Tweezet 1011 werd geplaatst begin van deze maand ter oplossing. De tweezet is een probleem uit het FIDE album 83-85 met de hoge score van 11 albumpunten. Dat betekent uiteraard een bijzonder meesterwerk van deze Russische componist Zabunov. Het probleem telt zes verleidingen. Verleidingen zijn oplossingen die net niet goed zijn. Zwart weerlegt met één zet. Probeert wit 1. Th5? dan dreigt hij 2. Dd5 mat. Zwart weerlegt met 1. … Tg5! De tweede verleiding is 1. Tf5?, dreigt weer 2. Dd5 mat, zwart weerlegt nu met 1. … Pf4!, de witte dame kan er niet door om mat te geven op f4. Het derde probeersel is 1. Pb3?, er dreigt dan 2. T3d4 mat. Zwart weerlegt met 1. … Lg7! De vierde verleiding is 1. Pdf5?, dreigt weer 2. T3d4 mat, maar 1. … Pf3! Weerlegt. Op 1. Pd1? dreigt er 2. Te3 mat. De weerlegging is 1. … Lh6! De laatste verleiding is 1. Pef5?, weer met dreiging 2. Te3 mat, maar op 1. … Pg2! heeft wit geen antwoord. De fraaie sleutelzet 1. Pc4!, geeft het vluchtveld en een toren weg op d3. Er dreigt 2. Te3 mat, De volgende mooie varianten zijn: 1. … Kxd3 2. Pxd6 mat, 1. … Lh6 2. Pxd6 mat en, 1. … Pg2 2. Df5 mat.
Driedimensionaal schaak
Afgelopen week vond het zeer prestigieuze speed chess championship plaats op het internet. Het evenement heeft een zeer interessant format. In een strijd tegen de klok worden respectievelijk de secties 5 minuten + 1 seconde per zet, 3+1 en 1+1 afgehandeld. Als het aankomt op online snelschaken zijn Magnus Carlsen en Hikaru Nakamura een klasse apart. De lang geanticipeerde finale tussen hen kwam er dan ook. Van de concurrentie lieten ze geen spaan heel. Zo won Carlsen met 22-7 van Wesley So en won Nakamura met 18,5-8,5 van Fabiano Caruana.
De finale maakte alle verwachtingen waar. Om beurten kwamen beide spelers op voorsprong en tot het eind bleef het spannend. In de slotseconden van de match miste Nakamura nog een enorme kans om de match op gelijke hoogte te brengen. Uiteindelijk was Carlsen met 13,5-12,5 nipt de sterkste.
Na afloop liet Carlsen weten niet super tevreden te zijn. Naar eigen zeggen werkte zijn hoofd niet en speelde hij slecht. Hij liet weten dat zijn doel is om de pikorde weer te herstellen en dat hij daar nog niet in geslaagd is. Carlsen is pas tevreden als hij heel dik van iedereen wint. Nakamura was in zijn interview bescheidener. Hij gaf aan vooral tevreden te zijn dat hij een van de beste spelers aller tijden zo goed partij kan bieden.
Ondanks de kritiek op zijn eigen spel was het niveau van Carlsen gedurende het gehele evenement torenhoog. Met name zijn combinaties tegen Vidit en So mochten er wezen. Hij liet briljant zien hoe het gehele bord interactie kan hebben.
Vidit Gujrathi – Magnus Carlsen
Carlsen heeft in deze partij zelfs de Benoni aan de praat gekregen. Uit het niets offert hij nu een stuk met 32…Pxb4!! Die pion stond toch voldoende verdedigd! 33.Pxb4 Df2! Ineens komt de dame op bezoek. De loper op e2 hangt en wit heeft simpelweg geen fatsoenlijke voortzetting. 34.Ta2 op 34.Lxc4 volgt 34…Dxf3+ 35.Kg1 Ld4+ met mat. 34…Ld4 Nu stort het in bij wit. 35.Dd1 Txb4 36.Lg3 De3 37.Lxd6 Tb2 38.Txb2 cxb2 39.Ld3 Dc1 0-1
Magnus Carlsen – Wesley So
Zwart heeft zojuist lang gerokeerd. Het is duidelijk dat wit aanzienlijk harmonieuzer opgesteld staat. Toch lijkt de knockout blow voorlopig nog wel even uit zicht. Ondanks het onorthodoxe karakter van de stelling weet Carlsen exact hoe hij hier verder moet gaan. 22.Pcb5! Dit oogt wat speculatief. Waar gaat het paard naar toe? 22…a6 23.Pa7+! Kb8 24.Pac6+! De eerste pointe. 24…bxc6 25.Pxc6+ Kb7 26.Pxd8+ Twee stukken voor de toren lijkt geen al te beste ruil. Wat heeft Carlsen gezien? 26…Dxd8 27.Lxh6 Het paard blijft hangen! Het witte paard vertrok richting a7 zodat het zwarte paard op h6 onvoldoende gedekt kwam te staan. Bereken het maar eens in een paar seconden. So houdt het gelijk voor gezien. 1-0
Bovennatuurlijke geometrie. We schaken op een tweedimensionaal bord – maar het lijkt alsof Carlsen als enige schaker toegang heeft tot de derde dimensie.
Lees (voor niet-abonnees alleen op vrijdag van verschijning gratis) verder:
De Europese clubteams worden met topspelers van heinde en verre aangevuld
