“Mag de tegenstander de klok stilzetten?” door Rudi Matai
In meer dan 40 jaar clubschaak was het mij niet overkomen, maar in november 2022 overkwam het mij dan toch. Het begon in een externe wedstrijd. Ik was iets te drinken gaan halen voor de geachte tegenstander en voor mijzelf. Terwijl ik met de drankjes het bord naderde…lees de hele column in PDF.
Deze en andere columnisten van SV Promotie, schreven samen meer dan 1000 columns. U leest ze op onze site.
In het zuiden van Nederland komt dit vaak voor. Mag misschien niet maar is een goed gebruik.
Dit is eigenlijk meer een vraag voor Amy Groskamp-ten Have. Aangezien die al enige tijd ter ziele is, zal ik proberen aan te geven hoe het eigenlijk heurt.
In de hogere kringen (zeg boven een rating van 2300) is het ongepast (vraag maar aan John van der Wiel) om je tegenstander een drankje aan te bieden tijdens een partij. Daar zijn tenslotte obers voor. Een partij van enige standing is immers geen boerenbruiloft. Bij een partij is het de bedoeling voortgang te maken in het leven. Gezeĺligheid hoort daar niet bij.
Indien iemand van lagere komaf deze regel overtreedt, hoort een welopgevoed persoon de partij te onderbreken. Dat is een subtiele hint dat de ander zich misdraagt.
Nou, vooruit dan: het mag niet. Zie art. 6.11.2-4. De arbiter kan bijvoorbeeld een waarschuwing geven (of ervoor kiezen de overtreding niet te zien). Maar het maakt het de arbiter wel lastig om te controleren of de klokken naar behoren functioneren.
Mag officieel niet, maar het was zeker vroeger zo gebruikelijk dat het haast niet voor te stellen is dat je het in 40 jaar clubschaak niet eerder hebt meegemaakt.
In de tijd van de analoge klokken was het ook makkelijker, dan kon je bij een zuur kijkende arbiter altijd nog mompelen “sorry, niet ver genoeg ingedrukt”.
Ik schaak al jaren niet meer bij een club, maar ik vind het eigenlijk niet meer dan behoorlijk,
dat je in een ‘vriendschappelijke’ competitie, waarbij je voor je tegenstander een drankje haalt,
terwijl hij klaar is met denken en zijn zet heeft gedaan, dan is de klok laten lopen niet eerlijk,
de klok indrukken ook niet eerlijk, dus zet je de klok stil. Maar goed, mijn laatste ervaringen op
dit gebied zijn van 35 jaar geleden, op amateurniveau (zeg 2000).
Als op de club tijdens de interne m’n tegenstander iets te drinken is halen, voor zichzelf of ons beiden, dan doe ik zelf pas weer een zet als hij/zij terug is met de drankjes. Of ik eerst na zijn/haar vraag: doe zo maar als ik aan zet ben. Over het algemeen ‘kost’ het mij niks omdat ik in bijna alle partijen tijdvoordeel heb. Gespaarde ‘rooktijd’ noem ik dat, voor zo nu en dan een shagje buiten.
Gaat best zo. Maar aan de klok zitten, dat zie ik liever niet.
Gewoon vragen. Als de tegenstander opstaat om -ook jouw- consumptie te halen, even vragen “Zal ik de klok stilzetten als ik heb gezet voordat jij terug bent”?
Sorry, wel heel erg Randstad dit. Gewoon iemand die rekening houdt met de ander. Dat de partij claimen of dat dit onderdeel zou zijn van psychologische oorlogsvoering überhaupt door je gedachten gaat
Ik zet zelf eigenlijk altijd de klok stil uit beleefdheid, alhoewel ik weet dat het eigenlijk niet mag.
Misschien kun je de vraag omdraaien. “Vind je het prettig als de tegenstander de klok stilzet als je een drankje haalt?”
Ik vind het zelf wel prettig als de klok wordt stilgezet, schaken is toch ook een sociale bezigheid. Mogelijk waardeert mijn tegenstander het niet als ik wel de klok stilzet.
Misschien een enquête uitzetten via schaaksite?
Of is dit iets voor een arbiter om een definitieve uitspraak over te doen?