Schaken met de ‘gekjes’
Ongeveer eens in de maand kom ik in het dagverblijf van een ggz-instelling in het westen des lands. Het is steeds weer een feestelijk gebeuren. De broodjes zijn geprijsd alsof de Tweede Wereldoorlog nog mijlenver weg is, de koffie is er g.g.z. dat wil zeggen gratis, goed en zuiver. Lees de hele column in PDF.
Deze en andere columnisten van SV Promotie, schreven samen meer dan 1000 columns. U leest ze op onze site.
Herkenbaar dit. Schaak zelf wekelijks op een vergelijkbare instelling. Zeker de schets van de drie groepen die je er vindt (verplegers, bezoekers en patiënten) waarbij je soms niet meteen doorhebt wie tot welke groep behoort, is raak. Ook ik zie bij een nieuweling wel eens blikken in mijn richting met daarin de onverholen vraag: is dat ook een patient, of …? Voor hen die nu ook even aan het twijfelen slaan: nee, ik ben er bezoeker. Laat ons zeggen: voorlopig nog wel 😉
De benaming patiënten wordt trouwens al heel lang niet meer gebruikt, het zijn cliënten. De schrijver vindt dat maar wat een geforceerd eufemisme. Hij spreekt liever in verzachtend ‘diminutief’ (ja ja, hij is niet van de straat hoor, als we dat maar even in onze oren willen knopen; moest het woord inderdaad opzoeken) van ‘gekjes’. Ook de rest van het verslag blinkt nou niet echt uit in respectvolle bejegening van de bewoners. Niet diminutief bedoeld dit, wel als understatement. Alsof eraan de gemiddeldde schaker buiten een instelling nooit iets mankeert. Wie is er gek?
Beste Sake Jan,
even een kort weerwoord. Als jij het zo erg vindt dat ik het over patiënten heb, waarom gebruik je dat woord dan zelf in de eerste alinea wel? Ik – inderdaad niet van de straat – vind dat niet consistent (oeps!, weer zo’n vreselijk moeilijk woord.) Voortaan eerst eventjes opletten als je je gal spuwt.
Wat een respectloze column.
Wat valt mij dit tegen van deze schaaksite.
Ik ben weer weg hier.
Beste Manuel,
Daar was ik me wel degelijk van bewust, ik koos er heel bewust voor in de eerste alinea jouw benaming te gebruiken om daarmee beter aan te sluiten op de schets die je gaf. En pas in de tweede alinea de alternatieve benaming. Had dus wel opgelet.
Groet,
Sake Jan
Eind jaren zeventig was er de Gekkenkrant, een krant voor en door mensen in een psychiatrische inrichting. ‘Gekken’ werd als geuzennaam gezien. Na een paar afleveringen werd de naam na lange discussie veranderd in “Gekken”krant, omdat niet iedere inrichtingsbewoner zich in die naam kon herkennen. ‘Gekjes’ kan (in plaats van een geuzennaam) een soort koosnaam zijn, maar het lijkt me niet juist mensen met een zware depressie, autisme of schizofrenie, in tijdelijke of permanente vorm, op één hoop te gooien. Ik neem aan dat het in dit geval een koosnaam is, maar ook hier zou je je af kunnen vragen wat de aldus aangeduide mensen daarvan vinden.
Speciaal voor Sake Jan: de in het stukje genoemde ggz-psycholoog heeft mijn stukje gelezen. Zij vond het een positief stuk. Waarvan akte.
Ik kreeg ook een reactie van iemand over je artikel: ‘Een vreemd stuk, zowel qua benamingen steeds, maar ook totaal zonder pointe en beetje narrig‘.
Dan nog even een alinea eruit:
‘In de hoop mijn tegenstander eindelijk eens tot opgave te bewegen ratste ik platvloers wat boertjes. Mijn opponent wist echter van geen ophouden. Uiteindelijk deed hij zijn laatste boertje in de aanbieding, nadat zijn paard zich al eerder voor een dodelijke vrijpion had moeten opofferen, en riep uit: “remies, remies!”. Hij had vermoedelijk van pat gehoord, maar dat was dan duidelijk een kwestie van de klok en de klepel gebleven. Hij bleef maar roepen “remies, remies!”. Toen nam ik het heft in handen en liet enigszins geïrriteerd zien waarom het geen ’remies’ was. Ik weet niet of het bij de Iraniër is binnengekomen. Het was al met al later geworden dan in mijn bedoeling lag, ik nam snel afscheid en ging.‘
Misschien dat de ggz-psycholoog nog even kan uitleggen wat hier positief en respectvol aan is? Ik ben erg benieuwd. (Voor de lezer die niet weet waarover dit gaat: de tegenstander betreft hier een bewoner van een ggz-instelling.)
Een laatste opmerking en dan stop ik met dit gezeur. De ggz-psycholoog heeft het in haar contacten over patiënten. Niet over cliënten. Iemand in een ggz-instelling heeft doorgaans een gezondheidsprobleem, de bovenkamer maakt tenslotte deel uit van je lichaam. De huisarts heeft het bijvoorbeeld ook niet over cliënten, de mijne tenminste niet. Sake Jan is m.i. een ietsepietsie overgevoelig. Case closed.
Je ziet vaak dat mensen die een column (willen) schrijven zich vertillen aan de misvatting dat het stukje hoe dan ook “prikkelend” moet zijn, “anders is het niet geslaagd”. Net als “de mensen moeten het erover hebben”. Of dat iemand met een column niet meer dan een mening wil ventileren. Die veronderstellingen leveren vervolgens een stukje op die sommige lezers kunnen waarderen, en andere lezers weer niet. Ik kom nog wel eens iets tegen waarvan ik me niet kan voorstellen dat het serieus bedoeld was, maar dat ik een geestig bedoeld element niet kan ontdekken. Dan blijkt achteraf dat de schrijver met het gedebiteerde wel degelijk serieus was. Soms zitten schrijver en lezer nu eenmaal op een verschillende golflengte.
Voor de liefhebber nog een klassieker uit de geestelijke gezondheidszorg: Lang, lang geleden deden onderzoeksjournalisten een proef door zichzelf als psychiatrisch patiënt undercover in te kwartieren in een ggz-instelling in Nederland. Slechts een enkele beslissingsbevoegde was hiervan op de hoogte en had ook fiat gegeven. Doel was niet het voor schut zetten van hardwerkende behandelaars, maar “hoe lang duurt het voor zoiets duidelijk wordt”. Na weken had geen enkele zorgverlener (psychiater/medisch specialist, arts, verpleegkundige, psycholoog) ook maar iets in de gaten. Echter, vanaf dag één was er een groep mensen die meteen door had “Hier klopt iets niet…” En dat waren de psychiatrische patiënten!
En, Peter Huisman, hier viel het gesprek stil, mss las je het niet meer. En ik ben zo benieuwd of je verhaal klopt. De feiten zeg maar. Zie vorige reacties.
Peter, dank. Mooi verhaal. Vaak gehoord. Om even lastig en concreet te zijn:
Welke journalisten waren dat? Welke inrichting, welk medium, waar gepubliceerd of uitgezonden?
Aangezien t om iets publicitairs gaat, moet het een fluitje van een cent zijn…dit te weten te komen. En
Hoor het graag. Groeten R
Er is nl, Peter, iets vreemds aan je verhaal, waardoor mijn broodje aap-alarm zwaar geactiveerd wordt:
Patienten praten in klinieken namelijk met personeel, weet ik. Roddelen.
Dus dan wordt de dag een – enkele weken-tegenstelling totaal ongeloofwaardig.
ik ken de gevallen Nellie Bly….
En Jantine van Aschs, las haar boek.
Groeten, nogmaals.