Recensie: Conceptual Rook Endgames – Jacob Aagaard
Inleiding
De Deens-Schotse grootmeester Jacob Aagaard staat bekend als een vooraanstaande auteur en coach. Hij heeft met zijn leerlingen op diverse niveaus succes behaald en blijft dat doen. Zijn boeken zijn wereldwijd populair en worden zowel door professionele spelers als door amateurs gebruikt.
In deze recensie bespreek ik Aagaards boek Conceptual Rook Endgames van uitgeverij Quality Chess. Samen met het boek Theoretical Rook Endgames van Sam Shankland vormt het boek een tweeluik binnen de serie Grandmaster Knowledge, waarin alle elementen van toreneindspelen behandeld worden. De recensie van dit eerste deel is hier te vinden: www.schaaksite.nl/2023/12/15/recensie-theoretical-rook-endgames/
Aanpak
Er is al zo veel literatuur over toreneindspelen. Wat kan dit boek toevoegen? De Duitse grootmeester Karsten Müller, auteur van de klassieker Fundamental Chess Endings (Gambit, 2001), beargumenteert in het voorwoord dat Conceptual Rook Endgames zowel concreet rekenwerk als schematisch denken omvat en dat Aagaard kleurrijke praktijkvoorbeelden toepast, die zijn leerthema’s ondersteunen.
Aagaard zelf geeft aan gebruik te maken van een benadering van idee->herhaling, in plaats van stelling->idee. Het boek zou hiermee naadloos aansluiten op de tegenhanger Theoretical Rook Endgames, waarin meer nadruk wordt gelegd op de basis en kritieke uitgangsstellingen. Ten slotte geeft Aagaard nog een waarschuwing vooraf: aangezien dit boek valt onder de serie Grandmaster Knowledge-reeks, kunnen bepaalde ideeën zeer complex van aard zijn omdat ze nu eenmaal een grondige doorwerking vragen.
Opbouw en fragment
Het boek bestaat uit 25 (!) hoofdstukken waartussen niet altijd een duidelijk verband te ontdekken valt. De hoofdstukken dragen namen als: actieve of passieve verdediging, langzaam spel, wederkerige zetdwang (mutual zugzwang) en gevonden voorwerpen.
Het laatste hoofdstuk behandelt diverse onderwerpen die te klein waren voor een eigen hoofdstuk, maar niettemin het vermelden waard zijn. Hoewel het boek doordrenkt is van de leuke voorbeelden, wil ik er uit dit hoofdstuk graag twee laten zien:
Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de analyse in deze recensie in een pgn-bestand samengevat is, terwijl Aagaard deze in het boek in een andere volgorde behandelde: de daadwerkelijk gespeelde zetten, de juiste verdediging van zwart, de juiste winstvoering van wit. De niet-chronologische volgorde waarbij de informatie van kort naar lang en van makkelijk naar moeilijk is gedoseerd, maakt het eenvoudiger om te volgen als lezer.
Analyse en oordeel
In tijden waarin de computer de mens al ingehaald heeft, waarom zouden we überhaupt nog een schaakboek kopen? De reden is dat de mens niet beter gaat schaken van voorgekauwde varianten; we hebben uitleg nodig. Precies om deze reden is een uitleg gebaseerd op ideeën zo essentieel om vooruitgang te boeken als schaker.
De benadering van Aagaard is niet die waarin van stelling X de winnende zettenreeks wordt voorgeschoteld en de winnende techniek teruggebracht tot een paar punten die volgens aan de lezer als vanzelfsprekend worden gepresenteerd waarmee je van nu af aan tot aan het einde der dagen in vergelijkbare stellingen de winst zou moeten kunnen vinden. Neen.
Aagaard laat eerst zien hoe het vooral niet moet. De meest gruwelijke blunders komen voorbij; ook grootmeesters zijn niet immuun voor vermoeidheid en tijdnood, en toreneindspelen vinden nu eenmaal aan het einde van de partij plaats.
Vervolgens vindt de analyse van de correcte winst- of remisepoging plaats. Niet altijd is een duidelijk omslagpunt aan te wijzen. De winst glipt weg; soms wordt meerdere keren achter elkaar een onnauwkeurige zet gespeeld, die weliswaar niet het halve punt of de winst weggeeft, maar om praktische redenen niet wenselijk is. Dit vereist meer inspanning bij het bestuderen van Aagaards partijvoorbeelden dan wanneer de stelling een strakke afbakening had, maar praktijkvoorbeelden zitten nu eenmaal vol oneffenheden.
Al met al slaagt Aagaard er met zijn opzet ruimschoots in om een benadering te presenteren die zowel leerzaam als realistisch is. Hoewel de bijsluiter aangeeft dat de materie wellicht ingewikkeld kan zijn voor minder ervaren spelers, is het zelfs voor deze groep instructief genoeg. Het boek is dus de moeite meer dan waard voor diverse speelsterkten.
Titel: Conceptual Rook Endgames
Auteurs: Jacob Aagaard
Uitgeverij: Quality Chess
Pagina’s: 416
Gepubliceerd: 18 oktober 2023
Prijs: €32,99
ISBN: 9781784831950
Type: digitaal (via de app Forward Chess)
Bestelpagina op de website van de uitgever:
qualitychess.co.uk/products/2/451/conceptual_rook_endgames_by_jacob_aagaard/
Inkijk (pdf):
qualitychess.co.uk/wp-content/uploads/2023/10/ConceptualRookEndgamesExcerpt.pdf
