De vloedlijn
Na 10.o-o, 10… Lxe5 of 10… o-o, wat is beter?
Stockfish 11 HCE is sterk genoeg om onverwijld de studie in de eerste Kibitzerreactie van chessgames.com/perl/chessplayer?pid=20383 foutloos op te lossen.
Maar in chessgames.com/perl/chesslike.pl?gid=2258390 zijn 6 seconden voor SF 11 bij 11… Ld7 onvoldoende om 15.Dxg4! (partij Jeroen van Assche – Giovanni Tanda 2013 op ChessBase) te vinden, ook Stefan Bücker gaf op blz. 38 en 51 in Kaissiber 33 van november 2008 – januari 2009 ten onrechte 11… Ld7 als iets beter voor Zwart. Op het sterkere 11… c6 moet Wit de TN 12.dxe5! vinden, zoals de instructieve 6-seconden-analyse van SF 11 aldaar geeft, ik wijs bij voorbeeld op de only move 22… Le2, alleen 15.Pf6+ Pxf6 16.exf6 Dxf6 17.De1+ De7 18.Lxf4 is sterker, mooi is ook 14… o-o 15.Lxf4 cxb5 16.e6 Pxf4 17.Txf4 f5 18.Kg1 Lxe6 19.dxe6 Dxe6 20.Dd6 en 14… Dxe5 15.Pd6+–.
Ook al is iets beter nog op geen stukken na gewonnen, dan is 11.Lb5+ op grond van SF 16.1 -70 MB NNUE toch sterker dan 11.Pb5 c6! 12.Te1 =(0.0). In Kaissiber 33 was de taakverdeling dat ik de receptiegeschiedenis en Bücker de schaaktechnische kant van de op dat moment geldende stand van zaken zou belichten, maar dat hij af en toe ook zou ingrijpen bij het oordeel over historische varianten. Receptiegeschiedenis, dat doe ik ook nu: de eigen inbreng van David Flude in Flude – Zielinski 2010 in bovenstaande ‘similar games‘ begint in 2004 op chesspub.com/cgi-bin/chess/YaBB.pl?num=1087450720/all in Reply #19, aangekondigd in Reply #13, met het voorstel van de nieuwe zet 13.Pd4, aldaar per abuis met zetnummer 12, het partijverloop van de 14de t/m de 20ste zet (de 6-seconden-analyses van SF 11 zijn over zowat de hele linie inadequaat, zo wordt ook op 18… Te8?? in plaats van het partijverloop het 19.Pe6! van Bücker gemist) is van Bücker in Kaissiber 33, die met 21.gxf3 een weliswaar voor Wit beter eindspel inging, maar Flude doet het door John Shaw (über 11.Lb5+ schweigt der sich aus, um es auf gut Deutsch zu sagen) in 2013 op diens blz.64 aan Bücker toegeschreven 21.Pe6!!. Met Nei als bedenker van 11.Pb5 misinterpreteert Bücker dat wat in mijn bijdrage staat over de herkomst van de voorafgaande zetten, Fludes Reply #19 noemde Keres: daarover had ik opgemerkt dat de zetten t/m 12… a6 niet in de eerste en wél in de door Iwo Nei sterk bewerkte editie uit 1980 van Dreispringerspiel bis Königsgambit staan, daar staat bij 10.o-o “ein Versuch von Glazkow, die alte Variante zu retten“, het lijkt me plausibel dat na 10… Lxe5 het niet eerder genoemde 11.Pb5 van Glazkov stamt.
Ik heb nergens, behalve dan van de computer, het toch op z’n minst vermeldenswaardige 10… o-o 11.De1 g3 12.Txf4 gezien.
Na 9.Pb1-c3
Dat 8… o-o de oorspronkelijke speelwijze zou zijn is een bewering van Flude in Reply #13, chessbites.com/Games.aspx?d=oxZACx is de stampartij van 6… d5 (Ghamouillet heette uiteraard Chamouillet), 8… o-o 9.Lxf4 is in 1865 door Max Lange geanalyseerd, in 1888 en 1913 claimde Oskar Cordel zichzelf als uitvinder van 8… o-o. Over die stampartij heb ik al in Kaissiber 33 geschreven, ik wil mij nu ertoe beperken dat op het gespeelde 14.Dd4? het sterkste 14… Lb4+ is, dat op zet 15 korte rokade nog sterker zou zijn geweest dan lange, en verder dat 9… Lf5? met 10.Lxf4! wordt weerlegd, maar dat ook Morphy in 1858 2x 10.Pe2? deed alvorens van 6.Lc4 op 6.Pxg4 over te stappen.
Niet beter dan 9… De7 is 9… Pg3, wél beter is het al in 1862 door Adolf Anderssen gespeelde 9… o-o!, maar 9… Pg3 is een zet met opmerkelijke geschiedenis, met het meer dan anderhalve eeuw oude torenoffer 10.Lxf4 Pxh1 weet ik van een witte monsterscore van 13 uit 15 maar pas van 2013 van een partij met de volgens de computer enige goede zet 11.Kd2 (Stefano Verrelli – Colin Beveridge op ChessBase) terwijl in de literatuur vooral 11.g3 vaak met uitroepteken is aanbevolen geweest. Overbodige luxe, want 10.Tg1! is + en dan op 10… Df6 (Nielsen – Bergh 1869) 11.Dd2!
Op 9… o-o! is er waarschijnlijk niet beters dan het al in 1862 door Sigismund Hamel tegen Anderssen gespeelde 10.Pe4, dat daartegen de sterkste zwarte zet 10… f5! is, is pas sinds 2007 bekend en daarvoor verdient de Weense speler Hans-Christian Eberl het krediet. Ere wie ere toekomt! (17.d5 als winnend in een simultaanpartij Lasker – De Visser staat bij mijn weten voor het eerst in Kaissiber 33, blz. 44)
Na 5… Pg8-f6
Ziet u wat ik zie na aanklikken van lichess.org/analysis/pgn/e4_e5_f4_exf4_Nf3_g5_h4_g4_Ne5_Nf6 met links van de stelling tekst van WikiBook en direct rechts van h8 aanklikbaar “Lokale evaluatie aan-/uitzetten (L)” en helemaal rechts op dezelfde hoogte “Engine settings“? En na aanklikken “Lokale evaluatie” als drie bovenste varianten:
-0.1 6.Pxg4 Pxe4 7.d3 Pg3 8.Lxf4 De7+ 9.Le2 Tg8 10.Lxg3 Txg4
-0.5 6.Lc4 d5 7.exd5 Ld6 8.d4 Ph5 9.o-o o-o 10.Txf4 Dxh4
-0.7 6.d4 d6 7.Pd3 Pxe4 8.Lxf4 Lg7 9.Pc3 Pxc3 10.bxc3 o-o,
d.i. als derde de zettenreeks in het boek van Keres uit de jaren ’50, in afwijking waarvan Fischer in 1960 tegen Spassky 10… c5 zou spelen
en als tweede het begin van mijn witpartij begin 1994 en inmiddels heb ik achterhaald waar het later door mij in de compilatie van Colin Leach 1990 ontdekte 10.Txf4 Dxh4 vandaan komt, ik wist wel dat in de Wiener Schachzeitung 1904, blz. 86 Alapin 10.Pxg4 gedwongen noemde, in het British Chess Magazine 1904, blz. 421 blijkt hij 10.Txf4 te veroordelen wegens 10… Dxh4; gelijk heeft hij dat 10… Dxh4 op 10.Txf4 het sterkste is, maar 10.Txf4 is veel beter dan 10.Pxg4, dus ik heb gelijk en Alapin heeft ongelijk. Wit moet met 11.Txg4+ of 11.Dxg4+ voortzetten.
In de bovenste variant had Morphy dan wel met Zwart met 8… Pxh1 tegen Henri Baucher gewonnen, hij won dat later (de dag na afloop van de tweekamp in december 1858) met Wit tegen Anderssen, terwijl hij zelf met Zwart tegen Anderssen 2x 6… d5 deed en daarmee eenmaal won en eenmaal verloor. Fischer mag dan over 8… Pxh1 9.De2+ De7 10.Pf6+ Kd8 11.Lxc7+ Kxc7 12.Pd5+ Kd8 13.Pxe7 Lxe7 “Black should win” hebben geoordeeld, volgens de computer staat het gelijk.
WikiBook keert de feiten om, de eerste officiële wereldkampioen Steinitz deed nooit anders dan 6.Lc4 (dat van Kasparov ? zou krijgen). Receptiegeschiedenis is dat Steinitz nooit anders deed, “und lag damit wohl richtig” is door Bücker toegevoegde smeu.
Gloednieuw is de vermelding van ‘Stockfish 16′ als verantwoording van de rechtsboven afroepbare ‘Engine Analysis’ bij 365chess.
Optimaal resultaat levert dat niet, men klikke aan bij 10… Lxe5 op 365chess.com/game.php?gid=3949950 met op diepte 40 11.Lb5+ c6 12.dxe5 Dc5+ 13.Kh2 De7 14.Pe4 cxb5 15.Pd6+ (0.00) en niet 15.Pf6+,
resp. bij 11.Pb5 op diepte 40 11… o-o 12.dxe5 a6 13.Pd4 Dxe5 (–0.17), maar niet de zet van Bücker 14.b4!.
Het commentaar bij Flude – Zielinski 2010 in viewchess.com/cbreader/2014/12/5/Game20256885.html (na pijl rechts aanklikken onderste van de partijenlijst) steekt na 9… o-o 10.Pe2 de loftrompet over de verkeerde, men zie Kaissiber 33, blz. 53 eerst bij 10.Pe2: “Schwarz hat reichlich Gelegenheit, ins Gras zu beißen, doch mit exaktem Spiel erzielt er sogar Vorteil“, dan “f) 10. … De7! trifft ins Schwarze” en tenslotte bij 11… Pg3! “ist eine glatte Widerlegung, entdeckt von Hans-Christian Eberl.“