Recensie: 101 Tips to Improve Your Chess
“101 Tips to Improve Your Chess” van Tony Kosten belooft dat de concepten die voor grootmeesters vanzelfsprekend zijn, nu begrijpelijk worden gemaakt voor iedereen. Het idee is dat het boek niet simpelweg tips geeft, maar juist de logica erachter uitlegt, iets wat volgens Kosten (voor 1996) eerder zelden goed is gedaan. De vraag is nu: heeft dit boek dat voor mij waar kunnen maken?
Het boek is voor het eerst gepubliceerd in 1996, met sindsdien enkele kleine aanpassingen, zowel analytisch als inhoudelijk, opnieuw gepubliceerd in 2024. Het structureert de 101 tips in overzichtelijke categorieën:
- Opening
- Pionnen
- Stukken
- Strategie en tactiek
- Aanval en verdediging
- Eindspel
- Algemeen
Wat ik persoonlijk erg handig vond, is hoe gemakkelijk het is om specifieke tips terug te vinden of snel door te lezen op basis van het onderwerp waar ik naar op zoek was. Deze indeling maakt het boek gebruiksvriendelijk, vooral als je snel bepaalde concepten wilt opfrissen.
Maar heeft het boek mij echt geholpen om al deze grootmeesterlijke ideeën te “begrijpen”? Eerlijk gezegd, natuurlijk niet. Sommige concepten blijven voor mij ongrijpbaar, en wellicht ligt dat aan mij. Misschien ben ik niet slim genoeg om ze volledig te doorgronden, maar ik geloof ook dat het boek soms te snel door belangrijke ideeën gaat. Dat gezegd hebbende, bevat het boek wel een enorme hoeveelheid waardevolle ideeën en theorie, allemaal kort maar krachtig uitgelegd.
Een voorbeeld dat Tony Kosten geeft, is “aim for the weak spots”. Dit is op zich een hele goede tip, maar het wordt niet echt grondig uitgelegd wat deze zwakke plekken precies zijn, en hoe ik ze kan vinden. Zo kan ik ook heel algemeen zeggen: richt je op de zwakke plekken, vermijd de sterke plekken, verbeter je zwakke plekken, zorg dat je sterke stukken sterk blijven, enzovoort. Het blijft daardoor soms wat oppervlakkig.
Dat gezegd hebbende, vond ik het voorbeeld dat hij geeft wel nuttig. Kosten stelt dat je (tip 47), “in plaats van je stukken doelloos over het bord te manoeuvreren, je je moet richten op de zwakheden van je tegenstander.” Als voorbeeld haalt hij de partij aan tussen Sherif en Gabliauskas, Lyon vs. Vilnius 1994. Hier merkt hij op dat wit ziet dat de pion op b7 een achtergebleven pion is. De vraag is dus: hoe kunnen we deze pion aanvallen?
- Ta4!
Wit bereidt een verrassende aanval voor om de torens te verdubbelen op de b-lijn, zelfs al is deze gesloten.
20… Kc7 21. Tb4, Tce8 22. Le2, Kc8 23. Ta1! Pg8 24. Tae1, f5 25. gxf5, Lxf5 26. Tab3
En hier bereikt de strategie van wit zijn hoogtepunt. Volgens Kosten: “De b7-pion is niet meer te verdedigen, omdat als het paard op d7 zich verplaatst, de pion op c5 valt.” Dit laat zien dat de controle van de e-lijn door zwart minder belangrijk is. Verloop:
26. Tb3 Lxh3
27. Txb7 Pxc5
28. dxc5 Txb7
29. Lxa6 Te7
30. Txb7 Txb7
31. Lxe5 Lf1
32. Lxf1 Txb2+
33. Kc1 Tb4
34. a6 Th4
35. Kc2 Pf6
36. Ld3 Th5
37. Lf4 Th1
38. Lf5+ Kd8
39. Kb2
1-0
Veel van de ideeën zijn volgens mij vandaag de dag al bekend bij de gemiddelde schaakspeler, simpelweg omdat er nu zoveel informatie vrij beschikbaar is. Daardoor voelt het boek misschien wat meer gericht op beginners dan het in 1996 was. Desondanks blijft het een waardevol werk, ook voor gevorderde spelers. Het biedt een compacte manier om op een andere manier naar bekende concepten te kijken, en dat maakt het zeker de moeite waard.
Eindoordeel
“101 Tips to Improve Your Chess” is een aanrader, niet alleen vanwege de grote hoeveelheid theorie en tips die in één boek zijn samengebracht, maar ook vanwege de beknoptheid en overzichtelijke structuur. Het zal niet elk grootmeesterlijk idee volledig toegankelijk maken voor iedereen, maar het blijft een krachtig en handig hulpmiddel, zelfs voor gevorderde schaakspelers.
Mooi boek denk ik. Deze zin: ‘omdat als het paard op d7 zich verplaatst, de pion op c5 valt.’
Eh, zwarte pion op E5 ipv c5.