Groningen ronde 4: heel veel leuke potjes
Ronde 4 in Groningen! Het is de dag voor kerst en dus de speelronde met daarna een rustdag. Nog even er goed voor gaan zitten, of juist een snelle remise en even uitrusten? Ik had gedacht dat er wel meer van de laatste categorie zouden zijn, maar het tegendeel was waar, er werd gevochten voor een vol punt. Eerst even twee opgaven, ze komen later terug:
Slagboom – Schoppen: Zwart heeft een stuk geofferd en dreigt er één terug te winnen. Wat moet wit doen, 39.Le2 of 39.Lh3?
De Jong – Poetsch: Zwart dreigt …Tf1+ te spelen. Wat moet wit doen, 45.Ke4 of 45.Ke6?
Terug naar het verslag. Relatief snel klaar was de partij tussen FM’s Onno Elgersma en Andrii Palchuk. Correct voetenwerk is cruciaal bij veel fysieke sporten en ik kreeg het gevoel dat met name het voetenwerk bij de zwartspeler net niet helemaal lekker liep. Pionzetjes 11…d3?! (geïnspireerd, maar juist wit ontwikkelt snel na deze tussenstap) en 14…e5? (definitieve stap in de verkeerde richting) droegen bij aan een snelle ondergang van het zwarte leger. Gedurende de partij wordt het steeds duidelijker dat de kleine marcheerders geen oog hebben voor de witte velden, iets waar Elgersma snel gebruik van maakt. De truc aan het eind maakt dit duidelijk. Lekker potje voor Elgersma.
Ook tevreden zal IM Khoi Pham zijn. Nog geen 20 jaartjes jong en sinds dit jaar een nieuwe IM in ons land. Sinds medio dit jaar is zijn (FIDE-)rating echter wel weer even gekelderd naar “slechts” 2280, maar dat hij kan schaken zal zijn tegenstander (de drie jaar jongere IM) Arthur de Winter echt wel geweten hebben. Ook dit was zo’n partij waar het al vrij snel na de opening de verkeerde kant op ging voor zwart. Ik vind het lastig in te schatten wat aan de basis lag van de fout die De Winter maakte, wellicht onterecht optimisme over de resulterende stelling. In ieder geval nodigde De Winter met een reeks zetten vanaf zet 11 de stukken van Pham uit in zijn eigen stelling. Het leverde zwart een kwaliteit op, maar wel ten koste van een trippelpion en uiteindelijk met name veel zwakke plekken en inactieve stukken. Pham pakte het meesterlijk aan, onder andere door nog wat extra materiaal in te leveren om de winst veilig te stellen. Hij rekende al met al gewoon erg goed deze partij. Kijk vooral:
Veel van de andere partijen duurden langer dan bovengenoemde potjes van Elgersma en Pham. Na zet 40 komt er weer extra tijd bij, dus dan kan je er weer voor gaan zitten. Maar soms komt een belangrijke beslissing ook net voor de 40e zet. Zo kreeg FM Leandro Slagboom met een minuut op de klok een complexe puzzel aangeboden door tegenstander GM Casper Schoppen. Schoppen heeft net een paard geofferd, maar dreigt na 38…g4 het ros op f3 weer terug te gaan winnen. Wat zou u doen in deze stelling, 39.Lh3 of 39.Le2? Slagboom koos voor Lh3 en won een kwaliteit. De resulterende stelling bleek echter in het voordeel van zwart (dankzij de lopers samen met de vrije h-pion) en was zelfs zo moeilijk te spelen voor wit, dat zwart snel won. 39.Le2 had hem juist wél voordeel opgeleverd… Helaas!
Na een gelijke partij kwam er een toreneindspel tussen IM Migchiel de Jong en GM Hagen Poetsch. Dat gelijke eindspelen niet zomaar in remise belandden, leerde Migchiel mij alweer zo’n 10 jaar geleden tijdens een potje in Vlissingen. Hij sloeg die partij meermaals remise af, om me vervolgens volledig weg te spelen vanuit dat gelijke eindspel. Een pijnlijke, maar zeer leerzame nul die me nog goed bij staat. Helaas moest hij vandaag in een gelijk toreneindspel tegen Poetsch zijn meerdere bekennen. Ook hij had een keuze, dus wat zou u doen, 45.Ke4 of 45.Ke6? Ik geef het juiste antwoord met wat stellingen, de partij en varianten daarna in de viewer. Dit is dus de uitgangpositie:
De juiste zet is 45.Ke6! Kh4 46.Kf7 Kg3… Maar dit is het moment dat er een studieachtige oplossing is voor wit!
47.e4! Kxg2 48.Tb3!
En nu kan zwart niet de h3-pion pakken. Zodra de zwarte koning gaat bewegen, beweegt de witte koning mee!
48…Kf2 49.Kxf6 Ke2 50.Ke5 Kd1 51.Kd4 Kc2 52.Tc3+
En zwart heeft niks. Prachtig.
Nog in de viewer:
Tot slot: op het eerste bord speelden koploper GM Thomas Beerdsen en nummer 1 geplaats (GM) Sunilduth Lyna Narayanan. Laatstgenoemde stond een halfje achter op Beerdsen, maar het was Beerdsen die in stijl absoluut niet voor een snelle remise ging. Alpha-Zero-esque speelde hij razendsnel zijn h-pion op en, wellicht nog steeds onder die inspiratie, liet hij een tripelpion toe op de c-lijn. Helaas was zijn spel op dat moment al niet helemaal meer in lijn met het intelligente rekenmonster en kwam hij in een minder eindspel terecht van dame en toren. Het kleine voordeel gaf Narayanan volgens de computer nog wel weg door naar een dame-eindspel af te wikkelen, maar de witte stelling lijkt me persoonlijk erg lastig te spelen. Dat vond Beerdsen ook, want hij moest verder in het eindspel zwichten voor zijn tegenstander. Hier de hele partij:
Vier (Narayanan, Schoppen, Elgersma en Pham) van de bovengenoemde winnaars staan nu op 3,5 uit 4. Een grote groep volgt met 3. Vanaf 2e kerstdag gaat het verder, met nog vijf ronden te gaan!
Toen ik voor het eerst die Alpha Zero opmars met de h-pion zag, moest ik terugdenken aan de revanche WK-match tussen Tal en Botwinnik van 1961. Daarin bestreed Tal de Caro-Kann van Botwinnik met de doorschuifvariant en dan op de 4e zet h4. Dat liep toch een paar keer verkeerd af, omdat Tal in het eindspel minder pionnen overhield dan Botwinnik. In die partij van Beerdsen was net als bij Tal de verbrokkelde pionnenstructuur een kwetsbaar element, waar zijn tegenstander goed gebruik van maakte.