Magic chess moves door Michal Konopka
In zijn boek Endgame Strategy is Shereshevsky vol lof over de Tsjechische trainer Michal Konopka. Dit stimuleerde me tot het recenseren van Konopka’s net verschenen boek Magic chess moves. Ik schrijf wel ‘net verschenen’, maar het boek is al in 2012 in het Tsjechisch gepubliceerd. Het Engelstalige boek is een vertaling van de Russische versie. 
Konopka is een Tsjechische IM die vele Tsjechische topspelers heeft getraind en ook vele jaren captain was van het Tsjechische team.
Na twee korte inleidende hoofdstukken volgen enkele hoofdstukken met leuke stellingen en inzichten die voor trainers erg interessant kunnen zijn: hoe oefeningen voor training te selecteren, hoe tactiek te trainen, hoe vragen te stellen aan studenten. Ik vond een van Konopka’s favoriete oefeningen, het slot van een studie van Dmitry Petrov uit 1932, erg elegant. Drie stukken winnen tegen een toren, maar er hangen twee witte lopers. Wat te doen?
Volgens Konopka hebben de oefeningen het meest effect als je ze oplost alsof je een echte partij zit te spelen: stukken op het bord zetten en geen zetten uitvoeren. Toch is er bij het oplossen van een puzzel een belangrijk verschil met de praktijk: je weet dat er iets aan de hand is. Zie bijvoorbeeld het diagram uit Von Freymann – Rabinovich, Leningrad 1934. Als deze stelling in een partij op het bord zou staan, zouden velen gewoon verder ontwikkelen. Welke winnende zet speelde Von Freymann (al wist hij de partij uiteindelijk niet te winnen).
Het boek bevat 317 puzzels, vrijwel allemaal tactisch georiënteerd, van uiteenlopende moeilijkheidsgraad en vaak met fraaie, verrassende oplossingen. Een van de lessen van het boek is dat je niet te vroeg moet stoppen met rekenen. Moeilijk en makkelijk staan door elkaar heen, een partijstelling komt na een studie, een pionneneindspel na een complexe combinatie. Hierbij enkele voorbeelden.
Uit de partij Schussler-Rantanen, Stockholm 1977.
Een studie van Timman uit 1988.
Uit Weinitschke-Gross, DDR 1961. Extra vraag: blijft de oplossing hetzelfde als wit nog een pion op g3 erbij heeft?
Uit de partij Eslon-Hutchings, Barcelona 1975. Hoe moet deze partij aflopen?
Slot van een studie van Djaja, 1972.
Zoals uit deze voorbeelden blijkt, ligt het niveau hoog. Spelers met een rating onder 1900 zullen met de meeste puzzels grote moeite hebben, maar kunnen genieten van de vaak zeer fraaie stellingen.
Persoonlijk zou ik een ordening van de puzzels op moeilijkheid hebben willen zien, zodat een student of trainer beter kan inschatten welke puzzels geschikt zijn. Bij de studie van Djaja zegt Konopka bij de oplossing dat Donner in ‘De Koning’ schrijft dat hij [Donner] samen met grootmeesters Keres, gebroeders Byrne, Lothar Schmid en Bisguier een half uur had zitten turen zonder de oplossing te vinden. Dat had ik als oplosser graag al gehoord als het probleem wordt getoond! Bij de oplossingen weidt Konopka uit over verwante stellingen, het leven van componisten en spelers, of partijen wel echt zijn gespeeld, en soms over niet bijster interessante zaken als ‘dit was de lievelingsstudie van Lenin’ of “de speler kreeg een voorschot op zijn prijzengeld om goed gekleed te zijn bij de prijsuitreiking”. Tja.
Het boek is goed uitgevoerd, op mooi papier, met plezierige groottes van letters en diagrammen. Spijtig genoeg is de foto bij Navarra’s voorwoord van veel te lage resolutie.
Bibliografische gegevens
Titel: Magic chess moves – puzzles powering practical performance
Auteur: Michal Konopka
Publicatiejaar: 2024 (eerste Engelstalige editie)
Aantal pagina’s: 364
Uitgever: Quality Chess
ISBN: 978-1-78483-131-8 (paperback), 978-1-78483-132-5 (hardcover)
Voorbeeldpagina’s:www.newinchess.com/media/wysiwyg/product_pdf/82101.pdf
Prijs: € 27,99 (paperback), € 32,99 (hardcover)
