Geef nooit op

In mijn eerste of tweede seizoen bij de avondcompetitie van de senioren op mijn jeugdclub Hardenberg, stond ik op een avond totaal verloren. Ik was een jaar of 11, en opgeven was niet echt mijn ding. Misschien had ik dat al moeten leren voordat ik mee ging spelen bij de grote mensen, maar ach. Nog voordat de partij afgelopen was, kwam één van de senioren naar mij toe. Het was een streng ogende man, zeker wel in de 70, zware stem en voormalig onderwijzer. “Jij moet leren opgeven”, waren zijn woorden voordat hij verder liep. Ik schaamde me dood en ik was eerlijk gezegd wel een beetje bang voor die man. Ondanks die woorden was ik die avond eigenwijs en gaf ik niet op. Hij had overigens wel gelijk, ik stond al 6 paarden achter. Ja, paarden, want mijn 2000-tegenstander had de grootste lol en promoveerde telkens maar tot een paard. Wellicht om hetzelfde lesje iets ludieker aan mij te leren. Ik hoopte gewoon op pat.

Inmiddels ben ik ouder, maar is tijdig opgeven dan de wijsheid waarvoor ik (men) moet gaan? Laatst kwam ik deze partij eindstelling tegen in een verslag op chess.com:

 (Koneru, Humpy (2523) vs. Khademalsharieh, Sarasadat (2458), Monaco, 25-02-2025)

Zwart gaf op, maar juist de vorige zet van wit was een blunder die deze eindstelling remise maakt! Na bijvoorbeeld 74…Kd5! 75.Kf4 Pe6+ heeft wit geen manier voortgang te maken.

Een paar observaties:

• De toren is de verdediger van de pion en mag dus niet weg
• De zwarte koning domineert de witte koning
• De e5-pion staat vast

Nu had ik vanavond een momentje om te puzzelen in Jan Timman’s boek “100 endgame studies you must know“, en zowaar, het thema van bovenstaande partij kwam ongeveer op zo’n manier weer voor!

In de studie van Jean De Villeneuve Esclapon (1923), -overigens een kleine variant door Jan van Reek- beginnen we in de volgende stelling:

(voor wie eerst wil kijken of hij de opgave “wit speelt en maakt remise” kan oplossen, klik nog niet op ‘lees verder’)

Antwoord

Wit heeft niet veel meer. Maar die vrijpion biedt hoop. 1.h7 Tb8 2.Le6 wit dreigt de loper op g8 te zetten en daarmee de zwarte toren te blokkeren, dus zwart speelt 2…Th8, waarna wit 3.Kh6 speelt om de pion te dekken en om Kg7 te dreigen

Nu is het aan zwart om die pion van het bord te jassen en dan het liefst om met voldoende materiaal over te blijven om te winnen.

3…Pf6 4.Lxb3 Txh7+(4…Pxh7 5.Kg7 Tg8 6.Ld5+ en daarna wordt het paard geslagen) 5.Kg6 Een vervelende dubbele aanval, maar zwart gooit de handdoek nog niet in de ring

5…Th3 Logisch, valt die loper aan. 6.Le6 De loper denkt hetzelfde. 6…Tf3 7.Lf5! Pd5 (na andere paardzetten komt 8.Ld5 met schaak) 8.Ld5 Na wat getouwtrek lijkt zwart nu echt bedrogen uit te komen, maar nee, zwart heeft nog een manier om niet direct materiaal te verliezen!

8…Tf6+! 9.Kg5 Td6 lijkt de winst toch nog veilig te stellen, maar… 10.Kf5 Kb7 11.Ke5 Dubbele aanval 11…Kc6 12.Kd4!

En zowaar, we zitten weer in een stelling met een stuk in het centrum dat niet weg kan, een toren als verdediger die niet weg mag, en een witte koning die de zwarte koning domineert

Ik weet in ieder geval wat ik ga doen zodra ik 70 ben en er een jonge jeugdspeler 6 paarden achter staat tegen een lol-hebbende volwassene. “Doorspelen!”.