Woelen
In onderstaande stelling speelde zwart 61. .., Db5 en wat er toen gebeurde…. (clickbait!)
Gisteravond mocht ik als stagiair mee met Eric C. om ervaring op te doen met de liveborden van DGT. Bij een eenvoudige dorpsclub (woorden van de voorzitter!) had iemand bedacht dat het een leuk idee zou zijn om alle partijen van de laatste ronde van de interne competitie op liveborden te laten spelen.
Nadat alle kabeltjes waren aangesloten en bijna alle spelers aanwezig waren, kon ik oefenen met de flexibiliteit van de software. Uiteraard had een aantal mensen vergeten zich af te melden, zodat er op het laatste moment nog wat geschoven moest worden met de spelersnamen die we vooraf juist zo ijverig al hadden ingevoerd. De eerste opsteker van de avond was een feit: ik doorstond de schuiftoets met glans! Ook zaken als het invoeren van een uitslag of het doen van een kleine correctie in verband met een slordig neergezet stuk hoefde Eric me nooit meer dan drie keer uit te leggen. Maar net toen ik dacht dat ik de basisvaardigheden wellicht niet helemaal net onder de knie maar toch zeker wel voorbij de helft van het scheenbeen had, volgde toch nog een verrassing.
De partij op het laatste bord was, laten we het positief benaderen, zeer avontuurlijk. Meerdere keren werd een dame weggegeven, een enkele keer werd die zelfs geslagen en mat zetten had duidelijk geen prioriteit. Uiteindelijk was het de witspeler die met een kale koning overbleef terwijl zwart zijn best deed om mat te zetten. Zwart koos daarvoor een route die ik, minder avontuurlijk van geest, niet zou hebben gekozen. Het kwam zelfs zo ver dat ik in de diagramstelling stilletjes dacht: zal je net zien dat hij nu ook nog Db5 gaat spelen. En ja hoor, precies op dat moment speelde zwart inderdaad 61. .., Db5 pat! Pat, dat is einde partij en remise toch? Toch?
Maar het hoofd van de witspeler stond totaal niet naar remise! Vermoedelijk had hij zich heel lichtjes geërgerd aan het feit dat zwart er zo lang over deed om hem mat te zetten en wilde hij nu alleen nog maar zo snel mogelijk naar huis. De dame stond nog geen tel op b5 of hij pakte haar op en zette haar terug op b1, daarna zette hij de zwarte toren van c8 op c2. “Kijk, zo gaat het veel sneller” zei hij. “O ja, da’s waar”, antwoordde de zwartspeler en tevreden gaven ze samen de uitslag door: 0-1.
Huh? Had ik het soms niet goed gezien? De jaren gaan tellen, ik vergis me tegenwoordig veel vaker dan vroeger en die bril draag ik niet voor de sier. Was er misschien Db3 of Db4 gespeeld? Op de website was er van het hele voorval niets meer te zien. De software had het intermezzo Db1-b5(?)-b1 vakkundig weggepoetst en vervangen door 61. .., Tc2. Niemand anders leek iets bijzonders te hebben opgemerkt. Eric help! Gelukkig. Routineus liet Eric met een paar muisklikken zien dat de software veel meer registreert dan dat de internettoeschouwer ziet. Yep, de zwarte dame had inderdaad een retourtje b1-b5-b1 achter de rug.
Ik ben slechts een bordenjongen-in-opleiding en een scheidsrechtersopleiding heb ik nooit gedaan. Wat is nu de correcte uitslag van de partij? Is het remise vanwege de patstelling die op het bord heeft gestaan of gewoon de 0-1 waar beide spelers toch heel content mee waren? Het was een partij in de onderste regionen van de interne competitie van een kleine schaakvereniging, er stond absoluut niets op het spel en de wereld heeft zeker in deze tijd geen gebrek aan echte problemen, toch was dit de vraag die me vannacht wakker hield.
De zet is gespeeld en losgelaten, dan is het pat en dat beëindigt de partij onmiddellijk.
Maar behalve de regels strikt te volgen kunnen we ook kijken naar de oplossing die beide spelers willen (zwart wint). Waarom zou je als arbiter bij een “eenvoudige dorpsclub” strikt de regels handhaven als beide spelers er zelf ook uit komen, zonder de inmenging van een arbiter die een beslissing wil maken, die geen van beide spelers zou willen.
Zoals het een eenvoudige dorpsclub betaamt was de sfeer heel gemoedelijk. Zelfs als de spelers tot 1-1 hadden besloten, had daar denk ik niemand een probleem van gemaakt.
Als voorzitter van deze eenvoudige dorpsclub (De Zwarte Dame in Kruiningen) had ik niet verwacht dat onze club ooit nog op de Schaaksite zou verschijnen. Het is me wat.
Een zet is pas voltooid wanneer de klok ook is ingedrukt. Enkel de dame loslaten is niet genoeg. Dus als wit zijn actie met de toren zo snel heeft gedaan dat zwart geen kans meer heeft gehad om de klok ook nog in te drukken en ze daarna samen die uitslag hebben doorgegeven dan telt gewoon die 0-1 en is op papier de zet Db5 zelfs helemaal niet gespeeld.
Als een zet pas voltooid is als de klok is ingedrukt, zou je met elke zet eindeloos kunnen experimenteren op het bord. Nee dus. Zie ook de schaakregels.
zie ook https://renzoverwer.wordpress.com/2025/04/25/vals-spelen-in-beeld-illegale-zetten-in-beeld/\
Zie ook logica; klok vergeten in te drukken is wel degelijk gezet!
Db5 is gespeeld. En teruggenomen.
Vermakelijk verhaal.
Je eerste zin klopt niet, maar goed. Dimitri heeft inderdaad gelijk.
Het is mogelijk geen perfect Nederlandse zin, maar echt ‘niet kloppen’, hmm, da’s een te hard oordeel. Duidelijk zat, 1-interpretabel zat.
Jullie hebben volgens mij allebei ongelijk: een zet is voltooid met het indrukken van de klok, maar ook als het b.v. pat of mat is.
Ik sluit me bij Avdg aan.
Volgens de regels is het remise, want bij pat (net als bij mat) is de partij onmiddellijk beëindigd zodra het stuk wordt losgelaten. De klok hoeft dus niet te worden ingedrukt!
Maar als beide spelers in de ‘onderste regionen van een eenvoudige dorpsclub’ volledig tevreden zijn met de uitslag, waarom zou je dan zeer strikt de regels gaan toepassen?
Kun je dan echt volgens de regels loslaten en toch andere zetten doen?
Dat komt neer op een soort analyse op het reeele schaakbord. Expres je klok niet indrukken, beetje koekeloeren of de stelling bevalt en dan…terugnemen.
zie partij tussen Polgar en Kasparov en Kasparov die het paard losliet en dan een andere zet deed. Klok nog niet ingedrukt…
Niet volgens de regels…
(op dat niveau)
Nee je begrijpt het denk ik verkeerd. Dat bedoelde ik ook met dat je eerste zin niet klopte.
Als je een stuk loslaat dan mag je die zet NIET terug nemen en een andere doen.
Het gaat er enkel om dat je zet met het loslaten nog niet voltooid is.
Dat is hij pas als je ook de klok hebt ingedrukt.
Behalve dus als een zet de partij beëindigt door b.v. pat of mat.
Dat doen ze bij Magic the Gathering trouwens veel beter: daar zijn de regels bij grote internationale toernooien veel strenger dan bij een maandagavondtoernooitje in een café. Bij het schaken wordt er, zover ik weet, officieel geen onderscheid in gemaakt.