Aanraken is zetten?
Bij het WK rapid teams speelde Anish Giri tegen IM Ansat Aliyar uit Kazachstan. Onze landgenoot leek aan de winnende hand, maar dan claimt zijn tegenstander dat die hand een paard had aangeraakt. Terecht of niet? U kunt de VAR spelen met onderstaande video (vanaf ongeveer 2.30).
Het commentaar van Giri na afloop: “Good content yeah?”
Moeilijk te beoordelen op mn mobiel, maar ik zag t paard niet bewegen.
Bij het voetbal hebben ze toch iets grotere schermen. Lijkt me geen makkelijke beslissing voor de arbiter, ook nog gehinderd door het licht. De eerste keer is er duidelijk niets aan de hand; de tweede keer zie ik op een groot scherm nog steeds niet of er wel of niet wordt aangeraakt.
Wat doe je als arbiter als je er niet zeker van bent of het paard werd aangeraakt? Zonder bewijs van overtreding kun je geen sanctie opleggen. Je zou in aanmerking kunnen nemen dat het langdurig met je hand boven het bord hangen een vorm van hinderen van de tegenstander is. Als je dat doet op millimeters afstand van een stuk, neem je een risico. Maar wat is ‘langdurig’? En artikel 12.9 geeft geen mogelijkheid om het hinderen op deze manier te sanctioneren.
Op een groot scherm (alleen dan) zie ik (bij de tweede keer) het paard heel lichtjes maar onmiskenbaar eventjes bewegen. Het is de buitenkant van de ringvinger waarmee het paard heel even wordt aangeraakt, a.h.w. een minieme stootbeweging. Het is niet de binnenkant van wijs- of een andere vinger, dus niet met de vingers waarmee Giri zijn zetten uitvoert (en dus verdedigbaar dat hij nog steeds niet echt de intentie had om het paard te spelen? het risico van aanraking neemt hij natuurlijk duidelijk wel).
Aanraken hoeft geen beweging teweeg te brengen. En simpel aanraken impliceert dat je met dat stuk moet zetten (of het stuk van de tegenstander slaan, als dat is aangeraakt).
Een onbedoelde aanraking is bijv. het omgooien van een stuk met je mouw. Het moet dus wel overduidelijk zijn.
Er zijn ook nog steeds spelers die een stuk rechtzetten door het met een pen te verschuiven. Ook dat is aanraken, dus als het niet is voorafgegaan door “j’adoube” moet je met dat stuk zetten. En als je niet aan zet bent, is het hinderen van de tegenstander.
Helder!
‘Een aanraking hoeft geen beweging tot gevolg te hebben’. Andersom hoeft een beweging natuurlijk ook niet noodzakelijk veroorzaakt te zijn door een aanraking. Maar dat laatste is hier niet het geval. Of het zou al de hieronder genoemde tafelstoot, een in het paard gevaren geest, de ‘hand van God’ of nog iets anders geweest moeten zijn. Alles vrij onwaarschijnlijk, temeer daar de ringvinger zich op millimeters afstand van het stuk bevindt.
Ergo (wat ik al dacht): het paard had gespeeld moeten worden, die Kazach had gewoon gelijk.
Rond 2:34 is er contact.
Volgens 4.2.2. van het FIDE-reglement: Elke andere* fysieke aanraking van een stuk, uitgezonderd duidelijk onbedoeld contact, moet als opzettelijk opgevat worden. (Andere slaat op j’adouberen in 4.2.1)
Zou zeggen: niets aan de hand, dit was duidelijk onbedoeld contact. Ietwat amateuristisch, dat wel.
Ik vind het niet duidelijk of Giri het paard heeft aangeraakt of niet. Het lijkt me wel duidelijk dat Giri in eerste instantie met het paard wilde zetten, maar zich bedacht.
100% duidelijk Dimitri, geen enkele twijfel, misschien is je scherm te klein. Het ding beweegt echt heel eventjes. Waardoor is minder goed te zien, (inderdaad) een mikado tafelstoot misschien of wie weet is er even een geest in het beest gevaren? Hoogstwaarschijnlijk toch de buitenkant van de ringvinger, moet wel. Lekker belangrijk onderwerp trouwens!
Of het contact als duidelijk onbedoeld gekwalificeerd kan worden, is ook nog maar de vraag natuurlijk. Lijkt mij niet van toepassing voor een situatie waarin een hand nadrukkelijk boven een stuk blijft hangen. Want wordt dan wel heel lastig om te beoordelen of een aanraking wel of niet onbedoeld was.
Ik zou daarom eerder zeggen: aangeraakt en dus zetten. Moet je je hand er maar niet zo boven het stuk laten zweven. Zo simpel is dat.
Zo moeilijk kan het niet zijn om -voor topniveau- de stukken van liveboarden aanrakingsgevoelig te maken en dat er bij aanraking in de partijnotatie een comment wordt gezet. (dus bij elke zet) Als een tegenstander protesteert kan de scheidsrechter de computernotatie met comments nalezen.
Zijn we van alle welles-nietes af.
Het lijkt wel een spelletje Mikado: ‘Hij bewoog!’ – ‘Jij stootte tegen de tafel!’ Na nog een paar keer goed kijken lijkt het me dat Sake Jan gelijk heeft.
Overigens is 38… Pf5 net zo goed als 38… Lxh4. 39.Lxf5? Dxf5+ 40.Dxf5 gxf5 verliest heel snel en anders komt Lxh4 eventueel gevolgd door Lf2 tóch. Zwart kan ongehinderd oprukken maar wit niet vanwege de veiligheid van zijn koning. Giri heeft door dat aanraken een minuutje extra bedenktijd van zijn tegenstander gekregen om dat nog even door te rekenen, dus misschien juist erg professioneel in plaats van amateuristisch.
Als het bedoelt is om extra tijd te krijgen is dat professioneel, maar zeker niet ethisch!
Nee, ik geloof echt niet dat Giri dit opzettelijk deed. Maar hij zat wel een minuutje naar de stelling te kijken (net als zijn tegenstander trouwens).
Ik had pasgeleden iets soortgelijks aan de hand. De klok telde er maar 15 seconden bij in plaats van de beloofde 30. Terwijl de wedstrijdleider de klok opnieuw instelde, grapte ik tegen mijn tegenstander dat we moesten proberen niet te denken. Dat lukte niet, bij geen van tweeën.
Maar ik denk wel dat het een stuk professioneler van Alyar was geweest om niet te protesteren. Hij zal zelf ook wel doorgehad hebben dat hij verloren stond (dus ook na Pf5 in plaats van Lxh4) en dan kun je een mogelijk twijfelende tegenstander maar beter geen extra tijd bezorgen.
En misschien ziet Sake Jan hier ook wel het leermomentje voor het schaaksitepubliek: protesteer alleen als het je wat positiefs oplevert.
Sprak er al iemand over ‘ de hand van God’, verwijzend naar Maradona?
Nog eens gecast naar 55” tv scherm: het tweede vingerkootje van de ringvinger toucheert het paard.
Toch mooi dat het nu opgelost is, want een belangwekkende kwestie!
Ik zoek nu een vrolijke emoji, maar lukt niet. Ik bedoel het ook niet zwaar – bedoel ik…
Ik heb het idee dat Giri, toen hij om de camerabeelden vroeg, best wel wist dat hij het paard had aangeraakt.
Eens, en dus niet alleen toen, maar de hele tijd al. Zo’n aanraking, hoe klein ook, voel je immers. Merk ook op hoe de hand na de aanraking bliksemsnel terug gaat en daar blijft. De denkpauze erna zal over meer gegaan zijn dan alleen wat de beste schaakzet was.
Precies wat je zegt. Het is duidelijk dat het paard beweegt en ook duidelijk dat Giri het moet hebben geweten. En dan, nadat het protest is afgewezen, nog om extra tijd vragen ook: wat een smeerlapperij van ‘onze’ Giri…!
In dit filmpje zegt Anish er zelf wat over (vanaf ongeveer 17:25m)
“We have always been one team” | Anish and Vidit play together for the 1st time in the same team – YouTube
Weer eens een mooi moment om dat ‘aanraken=zetten’ af te schaffen. Dient geen enkel doel, behalve dan af en toe wat ophef. Ook leuk!
Je zou haast zeggen dat je uit bent op een extra beetje ophef…
Hendrikom, idee, zkr! Echter bij afschaffing zou je kunnen experimenteren met zetten op het bord. Zet bevalt niet, hop, terug, ander zetje proberen.
Het kan……
Je zou zelfs, als aanraken is zetten niet geldt, een complete analyse van 10 zetten op het bord kunnen uitvoeren, besef ik nu. Stelling bevalt je niet? Hup alles terug en nieuwe zet proberen. Aanraken is immers geen zetten.
Van een experimentje ben ik nooit vies: een toernooi waarbij die regel – en mss nog wat regels – niet gelden??
Neenee, los is los, dat dan weer wel.
Dan kun je dus twee halve zetten vooruit analyseren (elke hand een stuk verplaatsen en aangeraakt houden) of als je handig bent misschien nog een of twee meer. Organiseer het maar Renzo
Wat ik vooral zie is: hinderen van de tegenstander. Niet opzettelijk, maar toch. Steeds met je arm boven het bord hangen zonder te zetten, waardoor je een deel van dat bord onttrekt aan het zicht van de tegenstander. Dan bijna zetten. Arm weer terug. Dan arm weer heen. Weer bijna zetten. Dan arm naar een ander stuk en dat dan zetten. Dit toch wel merkwaardige gedrag wordt natuurlijk veroorzaakt door het hoge tempo, dat begrijp ik wel. Maar normaal is: eerst nadenken dan zetten. Niet dat gezwaai met die armen boven het bord.
Normaal is een relatief begrip, maar de hand die naar een stuk gaat maar het nog niet aanraakt is vooral bij rapid- en snelschaken een veel voorkomend verschijnsel.
Een extreme variant heb ik (gelukkig maar) één keer meegemaakt. De speler had zichzelf aangeleerd een slagzet met twee handen uit te voeren – dat is reglementair toegestaan. De ene hand verwijdert het vijandelijke stuk terwijl de andere hand het eigen stuk verplaatst. In een snelschaakpartij hield hij continu de twee armen zwevend in de lucht boven het bord, klaar om al dan niet een slagzet uit te voeren. Toen het tot een serie van slagzetten kwam, zwaaide die twee armen als klapperende molenwieken voor mijn neus langs.
Dat wás misschien ooit toegestaan, maar nu al jaren niet meer. “Bij het doen van een zet mag slechts één hand worden gebruikt.”
Wat eventueel nog wel mag (een populaire Nederlandse IM schijnt ook daar meester in te zijn) is om met je ene hand het stuk weg te nemen en gauw naar de andere hand over te brengen, zodat de zethand vrij is voor het spelen van het eigen stuk.
Bedankt voor de uiterst beeldende beschrijving, ik zie de ramp volledig voor me. ERRUG. En wat doe je dan?
Bij vaak zou je de arbiter kunnen inschakelen?
Een ander verschijnsel dat storend kan zijn, zie je hier bij beide spelers: Het spelen met stukken die al geslagen zijn en dus eigenlijk niet meer meedoen met het spel. Dat lijkt me aangeleerd gedrag — waarom doen schakers dat? Ik zat onlangs in een partij waarin mijn tegenstander, aan zet, opeens snel een toren verplaatste van links naar rechts over de volle breedte van het bord. Ik schrok me rot en dacht: wat speelt hij nou? Pas toen zag ik dat hij alleen een reeds geslagen toren van mij van links naar rechts bewoog, op de tafel maar precies langs de rand van het bord, op de negende rij als het ware.
En ik maar denken dat de 7e rij het hoogst haalbare was voor een toren….