Chessfestival Groningen Ronde 9: de ontknoping
Toen ik 14 jaar was speelde ik mee met 9-daagse toernooien. Ik speelde in Hoogeveen en Dieren, elk toernooi daarnaast was een extraatje. Dat was al heel wat, zeker als je er over nadenkt dat mijn schaakschema best invloed had op de vakantieritmes van mijn familie. Oké, mijn vader schaakte vaak ook mee, dus die had er ook plezier van. Én soms, heel soms, zat er een daverend succes bij. Zowel in Hoogeveen als in Dieren heb ik prijzen gepakt. Heerlijk, om als jeugdspeler tussen de (naar mijn beeld toen) grijze 30-jarige oude mannen een geldprijs mee te snoepen. Mijn rating toen? Zeker een dikke 6 à 700 punten lager dan Elias Ruzhansky nu. Mijn leeftijd nu? 32. Voor een 14-jarige ben ik oud, (nu nog) niet grijs, en als ik had meegespeeld had Elias een geldprijs gepakt terwijl ik waarschijnlijk in de onderste regionen had meegedraaid.
Enfin, terug naar het toernooi. 14 jaar dus, die Elias. En met het ingaan van de laatste ronde met 6.5 een halve punt los van 2 directe concurrenten, te weten GM’s Bernadskiy (Ukraïne) en Kazakouski (Litouwen). Alleen eerst genoemde is oud (31-jaar), de ander is slechts 11 jaar ouder dan Ruzhansky. Na deze twee heren komt er een groep van 7 spelers die op 5.5 een hele punt achter Ruzhansky nog kunnen dromen van een gedeelde titel. Onderaan van die groep, op weerstandspunten dan, staat IM David Martins uit Portugal. Hij werd aangewezen om de jonge Belg te stoppen.
Elias Ruzhansky ( foto: Bart Beijer)
Na 1.e4 van de Belg kwam Martins met 1…e6 op de proppen. Nu ben ik wel fan van het Frans, zowel met wit als zwart, maar na 2.d4 d5 3.Pc4 Lb4 kwam Ruzhansky met 4.Pge2 op de proppen. Van beide spelers kon ik geen partijen met deze variant in de database vinden, maar er werden vlot 11 zetten theorie op het bord gegooid. Hoewel ik 4.Pge2 ook weleens heb gespeeld, is het niet de scherpe Winawer die ook na 4.e5 had kunnen volgen. In ieder geval, in onderstaande stelling speelde Martin 11…Ld7, een nieuwtje, waarna Ruzhansky de interne machine aanzette voor 35 minuten.
In de tussentijd werden er meer zetten gedaan op andere borden. Op bord 2 speelde directe achtervolger Kazakouski met wit tegen GM Prraneeth uit India. Na een relatief gesloten Nimzo-Indiër kwam er de volgende stelling op het bord op zet 20 (na 20.Pd5):
Het is duidelijk, chaos komt eraan. Maar in wiens voordeel? De zwarte dame staat aangevallen, wit heeft alles klaar staan voor de zet f4 en zwart heeft duidelijke intenties door ook op de koningsvleugel te spelen. Na de zetten 20…Dd8 21.Lc1 h4!? 22.f4 exf4 23.gxf4 staat het zwarte paard op g5 aangevallen, maar Prraneeth had andere ideeën: 23…c6! Zie stelling.
Met de paarden op d5 en g5 aangevallen koos Kazakouski voor een praktisch plan: eerst het paard op g5 pakken en daarmee de f-lijn openen, daarna met de witte dame naar de f-lijn gaan om zowel f7 aan te vallen als ook de e4-pion te ontpennen. Er volgde de volgende zetten: 24.fxg5 cxd5 25.Df3 dxe4!? (lef!) 26.Dxf7+ Kh7 27.Tf6! (stelling)
De witspeler heeft alles waarvan je kan dromen als je de koploper achtervolgt. Met een stelling als deze is alles mogelijk. Voordat ik verder ga met deze partij een korte update over die koploper, want daar bleek al snel dat de muziek zonder al te veel spanning uit de stelling werd gehaald. Ruzhansky leek vooral veel tijd te investeren in het vinden van eventuele mogelijkheden, maar in onderstaande slotstelling met een half uur minder op de klok besloot de jonge koploper maar genoegen te nemen met een (potentieel) gedeeld eerste plek:
De hele partij:
Terug naar bord 2, dus in deze stelling:
Wat zou u doen met zwart? Dat paard op g7 staat nogal in, maar die loper op d3 kan je ook slaan. De beste zet in de stelling was 27…Kh8!. In de partijanalyse mag u alle complexe varianten zelf bestuderen, maar het verschil met de partijvariant is minimaal. Zwart speelde echter 27…exd3? Een vraagteken voelt bijna te zwaar, maar op GM-niveau mag het. Hoe zou u nu slaan op g6, met de dame of met de toren? Kazakouski zal vast erg enthousiast zijn geworden van de remise naast hem en dacht de winst al binnen te hebben. Met 28.Txg6? leek het op ondekbaar mat, maar Prraneeth had een ander idee: 28…Te1+ 29.Kf2 Te2+ 30.Kf1 Te1+!! Ouch. Na 12 minuten denken beruste de witspeler in zijn lot. De toren slaan leidt tot dameruil op e8 waarna de toren op g6 hangt. Dus koos de witspeler voor zettenherhaling met 31.Kf2 Een pijnlijk slot voor de speler die na 28.Dxg6+ de winst in handen had omdat na 28…Kh8 29.Tf1! Wit alle dreigingen uit de stelling haalt en zelf doodleuk de zetten Dh5+ gevolgd door g6 dreigt met mat. Zwart moet materiaal offeren om nog onder direct verlies uit te komen.
Ruzhansky dus nog dichter bij een ongedeeld eerste plek, maar voordat we naar achtervolger Bernadskiy gaan, eerst even een leuke pot van smaakmaker FM Joost Wempe (wit) die sterke jeugdschaker FM Kobe Smeets van het bord offerde, iets dat Wempe vaker deed dit toernooi. In onderstaande stelling heeft wit wat druk op de zwarte stelling gezet met voorgaande zetten 18.h5 en 19.h6 (stelling).
Hier greep Smeets mis door in plaats van te slaan op h6, wat ook een gapend gat op f6 zou toelaten, juist meteen 19…f6? speelde. Wempe had niet veel tijd nodig om door de stelling heen te snijden met 20.Pxh7!! Het idee is dat als zwart zou terugslaan met 20…Pxh7 de witte dame met ondekbaar mat binnenkomt op g6. Dus speelde Smeets nog 20…f5, waarna Wempe vervolgde met 21.Dc3 e5 22.Pxf8 Kxf8 23.c6! Db5 24.h7! Kf7 25.cxb7 Lxb7 (stelling)
Hier winnen meerdere zetten, maar Wempe gaat voor de schoonheidsprijs met 26.h8D! Txh8 en nu de toren weg is uit de verdediging komt de witte dame binnen met 27.Dxc7+ Kf6 28.Td6+ en na 28…Kh7 rondde hij het zakelijk af door een vol stuk op te halen met 29.Dxb7, met opgave van Smeets.
Joost Wempe (foto Bart Beijer)
Terug naar de kop van het toernooi, naar GM Bernadskiy die als enige nog op gelijke hoogte kon komen met koploper Ruzhansky. Na een complexe opening kon Bernadskiy met zwart tegen GM Vignesh in ieder geval hopen op een partij met kansen. Op zet 20 stond het alsvolgt:
Nu is het niet veel, maar als je met zwart zo uit de Engelse opening komt, mag je niet klagen. Hier kon zwart kiezen voor 2 interessante opties. 20…d4, met ruimtevoordeel, of 20…Pd4 met tactische complicaties. Hij koos voor de tweede, maar na 20…Pd4 21.Dxd5 Pxe2+! 22.Kf1 werd er veel afgeruild na 22…Pxf4 24.Dxd8 Tfxd8 25.Lxf4 (stelling)
Een lang eindspel volgde vanaf hier, dus we nemen een kort intermezzo met 2 rollercosterpartijen. Te beginnen met de partij die eerder klaar was tussen Nederlandse IM Eelke de Boer en de Indiaase FM Akaash. Ik was onder de indruk van hoe De Boer (in het Frans!) de zwartspeler grondig onder druk zette en in de volgende stelling terecht kwam:
Zwart heeft zojuist 23…g5 gespeeld en hier kan wit hardhandig toeslaan met 24.Pxg5!. Hoewel deze zet nog wel logisch is, is de opvolger minder eenvoudig, want na 24…hxg5 25.Dxg5+ Kf7 moet je de coole zet 26.Ld1! vinden (stelling)
En wat zwart ook doet, de zet 27.Lh5 volgt en zwart verliest sowieso materiaal omdat alle zwarte stukken op de f6-toren na als toeschouwer aan de linkerkant van het bord weinig toevoegen aan de verdediging van de zwarte koning. In plaats van deze variant speelde De Boer 24.Te3, waarmee zijn voordeel nog steeds niet verdween. Echter, stukje bij beetje glipte zijn voordeel uit handen, met meerdere ups-en-downs, tot deze stelling:
Zijn 30e zet Tb3?? Was helaas een enorme misser waar zijn tegenstander graag gebruik van maakte met 30…Tf1+!! Wederom: Ouch. Na 31.Kxf1 Tf8+ kon alleen de witte dame er nog maar tussen. Een paar zetten later zal De Boer gedesillusioneerd op hebben gegeven.
De andere rollercosterpartij was tussen de Duitse jeugdspeler FM Mykola Korchynskyi, die al een IM-norm op zak had bij aanvang van deze ronde, en de Indiaase IM Dhulipalla Prasad. Met zwart kwam Korchynskyi alles behalve lekker uit de opening. Met wit zou ik in onderstaande stelling het idee hebben dat ik alleen nog maar het laatste zetje hoef te geven:
De witspeler vond het zetje echter niet, wellicht omdat het allemaal ook niet zo eenvoudig was, maar besloot aan de wandel te gaan met zijn koning om ruimte te maken voor zijn dame en toren. Het probleem was alleen dat die dame en toren nooit echt mee gingen doen en zo kwam de volgende stelling op het bord.
Nu heeft zwart ook zo’n mooie loper als spiegelbeeld van de witte. Maar wacht even, staat de witte koning wel veilig? Korchynskyi wist er wel raad mee en offerde zich hardhandig door de stelling heen. De slotstelling zegt het helemaal:
Oke, het toernooi mag nu echt ten einde komen. Terug naar GM Bernadskiy die aan een lang eindspel was begonnen om er toch nog een vol punt uit te slepen. Zoals wel vaker kan gebeuren, overspeelt de partij die op winst speelt uiteindelijk zijn hand. En dat gebeurde ook in deze partij. In onderstaande stelling staat zwart al een pion achter, maar het valt volgens de machine nog mee. Toch ging het mis voor de zwartspeler:
In deze stelling speelde hij 44…Lc7?. Op het oog weinig mis mee, maar zwart had 44…Kd7 gevolgd door 44…Kc6 moeten spelen om de witte pion tegen te houden én om de loper meer opties te geven. Ook daar zou ik met wit nog even door hebben gespeeld, maar toch. In de partij volgen na 44…Lc7 de zetten 45.Kxb3 Kd5 46.Kb4 Kc6 47.Lf6! Lb8 48.Le5! en de zwarte loper wordt helemaal opgesloten! Erg interessant motief. Zwart gaf op (zie eindstelling hieronder)
En zo eindigt de jonge Belgische schaker Elias Ruzhansky na een lange schaakdag alsnog ongedeeld aan kop! Gefeliciteerd!
Foto’s: Bart Beijer; Chess Festival’s albums | Flickr
