Carlsen-Caruana in de media (9): De dagbladen

29 november 2018 17:52 4

“Alsof hij het ongelijk van zijn critici op ondubbelzinnige wijze wilde aantonen, won Magnus Carlsen de tiebreak van de WK-match in Londen met 3-0. Twee dagen voor zijn 29ste verjaardag stelde de Noor daardoor zijn in 2013 veroverde wereldtitel voorlopig veilig. Pas eind 2020 zal hij die opnieuw verdedigen.”

Zo begon Gert Ligterink zijn slotverslag in de Volkskrant. Cruciaal volgens Ligterink was de eerste rapidpartij, waarin Caruana de grote problemen had opgelost maar in remisestand een simpel zetje over het hoofd zag.

Carlsen was lang niet zeker van zijn stelling in de tweede partij. “Maar na die eerste partij voelde ik me kalm en zelfverzekerd.”

Na afloop zei Carlsen dat zijn spel de laatste jaren niet al te best is geweest, maar dat het in deze tweekamp een stap in de juiste richting vertoonde.

Gari Kasparov had Carlsen nog bekritiseerd over de twaalfde partij, maar zei na de barrage: “Zijn niveau in rapidpartijen is fenomenaal. We zijn allemaal zwakker als we minder bedenktijd hebben, maar Carlsens speelsterkte daalt hooguit met 15 procent.”

Het artikel van Ligterink is hier te lezen.

 

De Telegraaf (niet Hans Böhm) geeft een opmerkelijk citaat van Caruana: „Het was tot het laatste moment een hard gevecht met weinig krachtsverschil. Ik denk dat we samen reclame voor onze sport hebben gemaakt en ik hoop dat we een nieuwe generatie hebben geïnspireerd ook te gaan schaken.”

Lees meer >

Carlsen-Caruana in de media (8): Remises van hoog niveau

24 november 2018 16:06 0

Tot en met partij 7 was de WK-match niet de match waarop Hans Böhm had gehoopt. Maar vanaf partij 8 wel. Dat zei hij in het radioprogramma Langs de Lijn en Omstreken.

Nooit eerder begon een WK-match, waarvan de eerste al in 1886 werd gespeeld, met tien remises. Böhm merkt op dat dat niet zo veel zegt. Er zijn saaie remises en er zijn remises na fantastische vechtpartijen. Daartoe behoren de laatste drie partijen. In de achtste partij had Caruana kansen, in de negende Carlsen en in de tiende allebei. Böhm: “Beiden zouden deze partij van menig wereldtopper hebben gewonnen. Carlsen had een winnende aanval, toen stond hij weer verloren, het was een prachtig gevecht.”

Aftasten gebeurt ook in andere sporten, Böhm noemt boksen als voorbeeld. Plaagstootjes, aftasten en de kennis die je daarbij opdoet komt je verderop in het gevecht ten goede.

Lees meer >

Vijftig schaakzomers: leuk nostalgisch geschiedenisboek

23 november 2018 22:52 6

Wat is het oudste schaaktoernooi van Nederland? Hoogovens, Noteboom in Leiden of het Hemelvaarttoernooi in Soest? Nee hoor, het zijn natuurlijk de bondswedstrijden, die worden gehouden sinds 1873. Sinds 1955 heet de hoofdgroep ‘Open kampioenschap van Nederland’ en sinds 1969 vindt dat toernooi plaats in de gemeente Rheden. Een keer in het dorp Ellecom, zes keer in Velp en de overige 43 keer in Dieren. Ter gelegenheid van de vijftigste keer in de gemeente Rheden schreef Peter Boel het herdenkingsboek ‘Vijftig schaakzomers’.

 

Het is een boek vol nostalgie. Althans voor iemand van mijn leeftijd, die zich namen als Theo van Scheltinga, John van Baarle, Jaap Vogel, Gerard Verholt en vele andere nog herinnert. Vogel is er trouwens nog steeds bij en behoort tot de recorddeelnemers.

Boel heeft alle schriftelijke informatie gebruikt die er is en hij heeft ook met oud-deelnemers gesproken. Daardoor konden anekdotes worden opgerakeld. In 1970 won Jan Timman het toernooi en hij herinnert zich zelfs een zwembadincident, bijna net zo spectaculair als dat van het Nederlands voetbalelftal in 1974. “Hans Böhm, John van den Berg, Huib Knuvers en ik hadden daar afgesproken met een paar meisjes. We kwamen tegen sluitingstijd aan en liepen dus door zonder entree te betalen. Daar was de badmeester het niet mee eens en hij noemde ons ‘schorem’. Nogal beledigend, niet? Huib pikte dat niet en hij sloeg de badmeester tegen de grond. Dat vond ik best indrukwekkend, want die badmeester was nogal een mannetjesputter. Meteen werd de politie erbij gehaald, en wij hebben dat afgewacht.

Lees meer >

Remises in WK-matches

20 november 2018 21:12 2

Acht remises in een WK-match, hoe bijzonder is dat? Is dat vaker voorgekomen? Nou, in de negentiende eeuw in elk geval niet. In de twintigste eeuw wel.

Negentiende-eeuws schaak staat bekend als romantisch. In de eerste WK-match, Steinitz-Zukertort 1886, stond het na vijf partijen 4-1 voor Zukertort. Zonder remises! Steinitz won de volgende twee partijen en hij won de match met maar liefst 12,5-7,5 met vijf remises.

Steinitz-Chigorin 1889 was bizar. Na zestien partijen stond het 10-6 voor Steinitz zonder remises! Daarna viel de eerste remise, maar omdat de match over twintig partijen zou gaan is het aannemelijk dat dat de reden was van de remise. De match was daarmee afgelopen.

Ik sla er een paar over en ga naar Lasker-Mashall 1907. In die match werd een record gevestigd. Vanaf de vierde partij eindigden er vier partijen op rij in remise. Dat was nog nooit voorgekomen! Remises telden overigens niet mee, het ging om degene die het eerste acht partijen won.

Lees meer >

Carlsen-Caruana in de media (7): De toeschouwers zitten thuis

19 november 2018 19:26 0

Het is eigenlijk ongelofelijk dat Britten 55 pond betalen om een partij in de WK-match te mogen bijwonen. Thuis krijg je via internet een beter beeld. Robèrt Misset was voor de Volkskrant in Londen en verbaasde zich. Ook over de slechte vorm waarin Carlsen zich bevindt.

Misset: “The College in Londen is vanwege de Victoriaanse allure een passend decor voor de apotheose van het WK schaken. Maar de ambiance in het statige pand in Holborn doet vermoeden dat organisator World Chess te weinig budget had voor een grootse finale. De speelzaal biedt plaats aan welgeteld 270 toeschouwers, alsof Djokovic en Zverev hun finale bij de ATP World Tour Finals van de O2 Arena in Londen naar de tennishal in Warmond hebben verplaatst.”

Het loopt nog niet storm in Londen. Foto: World Chess.

Anders was het in 1989 in Londen bij de kandidatenmatch Timman-Speelman, weet Misset: “Honderden fans reageerden opgewonden, alsof ze Mohammad Ali zagen inbeuken op Joe Frazier. ‘Kill him Jon’, brulde een toeschouwer, die door de geschrokken Speelman onmiddellijk tot de orde werd geroepen.”

Tijdens de huidige match zitten de twee schakers achter een glazen wand. Misset sprak twee toeschouwers die 55 pond hadden betaald: “Het is geen voetbal, dat weten ze ook wel. ‘We mogen alleen innerlijk juichen na een doelpunt’, zegt Martin. ‘Zo voelt een mogelijk beslissende zet, al hebben we er te weinig gezien.’ En Turner, lachend: ‘Het tempo ligt ook iets lager bij het schaken. Toch ­vervelen we ons geen seconde. Elke schaker probeert in het hoofd van Carlsen en Caruana te kruipen. En we hebben samen de grootste lol als we de juiste zet hebben voorspeld.”

Ilya Merenzon, directeur van World Chess, vindt de speelzaal groot genoeg, omdat schaken toch een digitale sport is geworden. De toeschouwers zitten thuis. Merenzon merkt op dat als Caruana zal winnen, hij voor financiering van toekomstige matches zal moeten samenwerken met Rex Sinquefield. Daarover is hij sceptisch:

Lees meer >

Carlsen-Caruana in de media (6): Böhm: “Er zit nog geen schwung in.”

17 november 2018 18:37 15

Er zit nog geen schwung in de WK-match. Een van beiden moet een doelpunt maken, dan gaat er wat gebeuren. Dat het incident met het filmpje zo werd opgeblazen, geeft al aan dat er op het bord niet veel gebeurt. Dat wit geen openingsvoordeel heeft, is raar. Dat zijn een paar uitspraken van Hans Böhm in het radioprogramma ‘Langs de lijn en omstreken’, met als gast Jules Deelder, die Fischer tenminste nog een rare gozer vond.

 

De uitzending van het sportprogramma werd opgenomen na de vijfde partij, die de vijfde remise opleverde. Böhm begint te vertellen dat Carlsen in Noorwegen een ster is met een eigen realityshow op televisie en dat schaken er belangrijker is dan voetbal.

Hans Böhm legde aan Jules Deelder uit dat zwart het in deze match beter doet dan wit.

Later in het programma vertelt hij dat schaakwereldkampioenen, zoals Anand en Karpov, een enorme status hebben en overal aanzitten bij presidenten en keizers.

Maar de match zelf, kan die hem boeien? “Nee. Het aftasten duurt te lang. Dat aftasten gebeurt trouwens ook bij andere sporten, als een van beiden een doelpunt maakt, gaat er wat gebeuren.”

Het uitgelekte filmpje van Caruana, was dat een sensatie? “Nee. Een opening die Caruana aan het voorbereiden was, stond heel eventjes op het scherm. Als je dat al moet gebruiken om de spanning op te voeren, begrijp je wel dat er op het bord niet veel aan de hand is.”

Over het witvoordeel: “Het is net als bij tennissen: je serveert. Dat is een voordeel. Maar in deze match lijkt het wel alsof wit geen enkel voordeel heeft uit de opening. Na 20 zetten staat steeds zwart een stukje beter. Dat is een beetje raar. Maar het wordt wel steeds remise.”

Over het totaalbeeld van de partijen: “De partijen zijn niet dramatisch. Er zit geen schwung in.”

Jules Deelder ten slotte:

Lees meer >

Carlsen-Caruana in de media (5): Böhm: “Kom niet op achterstand, Caruana!”

13 november 2018 23:08 4

Jazeker, de WK-match heeft Studio Sport bereikt. Niet zondagavond om zeven uur, maar een tussenuitzending. Mooi genoeg. De redactie ging op bezoek bij schaakanalysator Hans Böhm. Hij wijst erop dat het een gelijkwaardige match is en dat dat bij de voorgaande WK-matches niet zo was. Het verschil op de wereldranglijst kun je eigenlijk geen verschil noemen.

In Amerika wordt – wishful thinking – Caruana al met Fischer vergeleken. Böhm wijst op een verschil, vooral in karakter: “Fischer wilde het ego van zijn tegenstander crashen. Caruana is een sympathieke speler die na afloop aan iedereen vriendelijk antwoord geeft. De vergelijking gaat mank.”

Böhm meent dat Caruana minder dan Carlsen met een achterstand in een match kan omgaan.

Lees meer >

Carlsen-Caruana in de media (4): Caruana is niet wat hij lijkt

11 november 2018 18:28 0

Vedetten kun je vaak herkennen aan hun natuurlijke uitstraling, maar zeker niet altijd. Dat schrijft Dirk Jan ten Geuzendam in NRC-Handelsblad. Wie aan het uiterlijk van Fabiano Caruana iets denkt te kunnen afleiden, komt bedrogen uit.

Ten Geuzendam geeft een mooie beschrijving van de Amerikaan. “Waar de Noor kracht etaleert met zijn atletische lichaam en zijn vaak nurkse hoofd de rest vertelt over zijn onverbiddelijke wil om te winnen, is er bij Caruana eigenlijk bar weinig te zien. De 26-jarige Amerikaan oogt stilletjes. Net niet timide, maar gereserveerd, geen prater in grote groepen. Soms schaakt hij in een Led Zeppelin-T-shirt. Niet iedereen gelooft dat het zijn favoriete band is, maar toch is het zo.

De fotografen lijken vooral aandacht te hebben voor Carlsen. Foto: World Chess.

Dankzij intensief sporten is hij topfit, maar hij oogt toch vooral iel. Niets doet vermoeden dat hij tussen vrienden uitgelaten en balorig kan zijn. Of dat hij als schaker een briljante aanvalsspeler is, die met verbluffend gemak kan omschakelen naar een koelbloedige verdediging. De nummer twee van de wereld, slechts drie ratingpunten achter Carlsen, die voor het eerst in jaren zijn onaantastbare positie in gevaar ziet.

Aan het bord zit Caruana onbewogen, hooguit met rode oren. Moeilijk te lezen voor zijn tegenstander. Hij legde ooit uit dat veel schakers hun zenuwachtigheid proberen te camoufleren met een pokerface, maar dat het bij hemzelf andersom is: hij ziet er soms nerveus uit, maar is het hoogst zelden.”

Ten Geuzendam noemt Caruana zelfbewust, maar ook bescheiden en evenwichtig. En hij kan omgaan met nederlagen.

Caruana was als kind al zo’n sterke schaker, dat zijn ouders een drastisch besluit namen. Ze verhuisden van Florida naar Europa, waar de beste toernooien en coaches waren. Eerst naar Madrid, later naar Boedapest. Omdat dat veel geld kostte, ging Caruana in 2006 in op een aanbod van de Italiaanse schaakbond om tegen een mooi salaris voor Italië te spelen, zo vertelt Ten Geuzendam. Meer kansen kreeg hij terug in Amerika

Lees meer >

Carlsen en Caruana in de media (3): Böhm en Ten Geuzendam op de radio

10 november 2018 19:29 0

Een tiebreak is een soort penaltyschieten en dat hangt als een zwaard van Damocles boven het hoofd van Caruana. Dat is een van de opmerkingen in het radioprogramma ‘Spijkers met koppen’ van Felix Meurders en Dolf Jansen. Naast Hans Böhm, die bijna standaard wordt uitgenodigd voor radio en televisie als het over schaken gaat, was ook Dirk Jan ten Geuzendam te gast. Hij is schaakjournalist bij New in Chess.

Enkele citaten.

Ten Geuzendam over de eerste partij, die Carlsen net niet kon winnen:

“Dit was een moment om meteen een klap uit te delen.”

Böhm:

“Als eerste partij was het een enorm spektakel.”

Böhm:

“De nummer 1 van de wereld speelt nu tegen de nummer 2. Dat is niet altijd zo en dat maakt het spannender dan vorige matches.”

Böhm:

“Twaalf partijen is te kort. Een tiebreak is een soort penaltyschieten. Dat hangt als zwaard van Damocles boven Caruana’s hoofd.”

Ten Geuzendam over het verschil tovenaar-rekenmachine, dat in de Volkskrant was te lezen:

“Nee, ze zijn allebei allround. Alleen is Carlsen de beste snelschaker.”

Ten Geuzendam over Carlsen op Twitter:

Lees meer >

Carlsen-Caruana in de media (2): Een gelijkwaardige tegenstander, dat kent Carlsen niet

9 november 2018 20:12 1

Magnus Carlsen is favoriet in de WK-match tegen Fabiano Caruana, is op vele plaatsen te lezen. Hans Böhm gaat daar niet in mee. Dat zei hij tegen verslaggever Bert Schaap van de Telegraaf, de krant waarvan Böhm ook schaakmedewerker is.

Böhm: “Ik heb altijd beweerd dat Carlsen alleen kon worden verslagen door iemand die jonger is. Tegen de oudere wereldtoppers wint Carlsen altijd. Een gelijkwaardige tegenstander, dat kent hij niet.”

Böhm zit redelijk op de lijn van Giri als hij zegt dat Carlsen uit is op positionele strijd en dat Caruana bijzondere risico’s zal moeten nemen.

Op de vraag of schakers bijzondere mensen zijn, heeft Böhm een leuk antwoord.

“Dat vind ik niet. Schakers worden gemystificeerd omdat schaken met denken te maken heeft. Maar er zijn zo veel beroepen waar je moet doordenken.”

Dan nog over het verschil tussen spelers:

Lees meer >