NK 2019: de filosoof en de schaker

Het valt niet mee in deze periode voor het NK aandacht te krijgen in de media. Veel interesse gaat uit naar de Oranjeleeuwinnen, naar Wimbledon (met Kiki), naar Verstappen die een fantastische race reed in Oostenrijk, naar de komende Tour de France, de grote transfers in de voetbalwereld en de presentatie van ‘Frenkie’ bij Barcelona. De zaterdagkranten maar even afwachten voor de schaakcolumns.

75 jaar NK Schaken wordt dit jaar sober gevierd en de grote publiekstrekkers, Timman, Van Wely en Giri doen niet mee. Dat scheelt een slok op een borrel in de publiciteit.

Emanuel Lasker, schaker, wiskundige en filosoof

Daarom was het bijzonder dat ik afgelopen donderdag een column over het NK schaken aantrof in het Financiële Dagblad. In deze zakenkrant gaat het vaak over schaken in politiek en bedrijfsleven, maar nooit over de schaaksport. Deze column bleek geen toeval. De schrijver is een bekende filosoof, die ook schaakt.

Wij hebben uit overlevering dat Emanuel Lasker  een groot schaker, wiskundige en filosoof was. Deze Duitser was 27 jaar lang wereldkampioen schaken en wordt beschouwd als een van de sterkste schakers ooit. Hij speelde naast schaken ook bridge en Go en ontwierp een eigen spel dat Laska heet. Daarnaast was hij een uitstekende en hooggeleerde wetenschapper met aandachtsgebieden wiskunde en filosofie. Vaak legde hij in zijn werken een verband tussen filosofie en schaken.

Denker des Vaderlands

Nee, ik bedoel niet Jan Hein Donner. Hij zou het graag hebben gewild. De schrijver van bovengenoemde column was René ten Bos, voormalig Denker des Vaderlands en professor in de filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is ook schaker en  lid van UVS Nijmegen, waar hij ook remise-koning wordt genoemd.

Lees meer >

Zo vader, zo dochter

Het is al weer 31 jaar geleden dat Jan Hein Donner, schaker en schrijver, overleed. Hij was het zwarte schaap in een vooraanstaande regentenfamilie, zijn vader was minister en lid van de Hoge Raad. Zijn eerste vrouw was Irène van de Weetering bij wie hij twee kinderen kreeg. Irène was lid van de Provobeweging. Bij zijn tweede vrouw, de jurist en rechter Marian Coeterier, kreeg hij in 1974 een dochter, die ze ook Marian noemden. Deze geboorte (tweede leg) zag hij als een soort cadeautje. Marian is een nichtje van Piet Hein Donner (minister in de vier kabinetten Balkenende en oud-vicepresident van de Raad van State). Deze Marian is de laatste week in het nieuws door de publicatie van haar nieuwste boek:

Zelfverwoestingsboek. Dit boek is een oproep om de teugels te laten vieren, om strengheid te vervangen door vergevingsgezindheid, om te falen, ongezond en lelijk te zijn, om af te wijken van de norm, en zo een systeem te ondermijnen dat ons allemaal naar beneden haalt. Door te stinken, drinken, bloeden, branden en dansen!

Lees meer >

Magnus Carlsen: Ik ben niet ’weird’

Voordat Magnus aan het Norway Chess toernooi begon had hij eerst nog twee lucratieve schnabbels. Eind mei waren Anand, Liren, Karjakin en Carlsen als Chess Stars te gast bij Lindores Abbey Distillery in Schotland. Het was 500 jaar geleden dat de monniken in de tegenover gelegen abdij, waarvan nu alleen de resten nog over zijn, voor het laatst schaak hadden gespeeld en dit wilde men  weer in ere herstellen. De distilleerderij is nieuw.

Dit tweedaagse gelegenheidstoernooi werd, hoe kan het ook anders, een prooi voor Carlsen. De hoofdprijs was een full barrel of Scotch Whisky! Dit was alweer zijn vijfde hoofdprijs dit jaar.

Voor hij naar Lindores ging maakte hij een tussenstop in Kopenhagen waar hij te gast was van Energi Danmark. Sinds  zijn wereldkampioenschap in 2013 was Carlsen niet meer in Denemarken geweest. Hij speelde twee partijen tegen het 14-jarige Deense talent IM Jonas Suhl Bjerre en een simultaan tegen 24 genodigden. Hij won alles. Tussendoor gaf hij een uitgebreid interview aan Peter Lund Madsen, een geheugenexpert, auteur en presentator. Madsen wilde alles weten over hoe Carlsen denkt, plannen maakt etc.

Lees meer >

Tata Steel terug bij af, hevige crisis op het Europese staalschaakbord

Schaken op het Europese Staalschaakbord, deel 39 en slot

Terug bij af

Vorige maand meldden Tata Steel en ThyssenKrupp al dat de voorgenomen fusie niet kon doorgaan omdat de VAR in Brussel (Margrethe Vestager van Europese Mededinging) dwars zou gaan liggen. Uit beleefdheid zouden beide partijen haar definitieve besluit afwachten.

Deze week kwam zij met het verlossende woord. Vestager vond dat beide partijen niet aan haar bezwaren tegemoet wilden/konden komen en besloot daarom de fusie te verbieden. Het nieuwe staalbedrijf zou een prijsverhogend effect kunnen hebben. Dit zou nadelig kunnen uitpakken voor de auto-industrie en de verpakkingsindustrie en zou niet in het belang zijn van de consumenten.

Het blijft zeer bijzonder dat een voorgenomen fusie waaraan jaren is gewerkt – kosten nog moeite gespaard – toch vlak voor het vallen van de vlag mislukt. In de Brusselse praktijk komt dit relatief weinig voor. Vorig jaar nog kreeg Arcelor Mittal, de nummer 1 in Europa, toestemming om een Italiaans staalbedrijf over te nemen en zij gingen wel akkoord met de eisen van Brussel om andere bedrijfsactiviteiten af te stoten.

Vorig jaar, bij de feestelijke aankondiging van de voorgenomen fusie, waren beide partijen er redelijk zeker van dat de fusie zou kunnen slagen en dat ze tegemoet zouden kunnen komen aan de wensen van Vestager. Toch lukte het niet.

Crisis bij ThyssenKrupp

Een dag na de aankondiging van de fusie  trad de topman van ThyssenKrupp af en kreeg de financiële man, Guido Kerkhoff, de leiding van het bedrijf. Deze had alle fusiebesprekingen meegemaakt dus continuïteit was gewaarborgd. Hij was ook nauw betrokken bij de uitgezette nieuwe strategie van de TK-groep.

Maar alles liep anders. De crisis bij ThyssenKrupp werd groter en groter en financiële markten straalden weinig vertrouwen uit. Wat zich allemaal in het Duitse heeft afgespeeld zullen we later pas weten maar duidelijk werd dat Thyssenkrupp de uitgezette strategie aan de kant had gezet en een geheel nieuwe richting wilde inslaan. Bij het afketsen van de fusie vorige maand kon men direct Plan B aankondigen, een  nieuwe strategie voor ThyssenKrupp. Het FD kopte: ‘Guido Kerkhoff gaat ruig rechtsomkeert in stormachtige staalwereld’.

De aandelenkoers van ThyssenKrupp steeg aanzienlijk terwijl de koers van Tata Steel het flink te verduren kreeg. Tata Steel stond plots, na drie woelige jaren, met lege handen en had geen Plan B. Tata Steel was terug bij af, je hoorde het knetteren in India.

Lees meer >

14e Europees Kampioenschap Schaakproblemen Oplossen (ECSC)

Begin deze maand werd in Athene (Griekenland) het 14e Europees Kampioenschap Schaakproblemen Oplossen gehouden. Het was zowel een teamkampioenschap als een individueel kampioenschap. Er deden 14 teams mee met in totaal 65 deelnemers. Nederland werd vertegenwoordigd door GM Dolf Wissmann en IM Hans Uitenbroek, België door GM Eddy van Beers.

Rusland veroverde voor het eerst dit Europees Kampioenschap, het team bestond uit vier deelnemers waarvan drie junioren! De tweede plaats was voor Polen en de derde plaats voor Engeland met ‘good old’ John Nunn. Nederland werd dertiende.

Een grote verrassing was dat de pas 16-jarige Rus IM Danila Pavlov het individueel kampioenschap won en hiermee ook de grootmeester titel verdiende. Hij is de jongste winnaar ooit. Hij was in maart ook in Nunspeet waar hij het Open Nederlands OplosKampioenschap won. De Pool Piotr Murdzia werd tweede en John Nunn werd derde. Hans werd 39e en Dolf werd 53e, ver beneden hun kunnen. Eddy veroverde een vierde plek.

Lees meer >

Veel spektakel op weg naar het WK Schaken 2020!

Na vele pittige discussies in de Presidential Board van de FIDE is men, mede na raadpleging van toppers, vorige wereldkampioenen, organisatoren van grote toernooien etc. gekomen tot nieuwe besluiten die de afgelopen maanden stap voor stap naar buiten zijn gekomen. De nieuwe FIDE-president hield recent nog een laatste informatieronde bij de Shamkir-deelnemers. Spectaculair zijn de besluiten zeker.

Er zijn dit jaar veel wegen die naar Rome (Kandidatentoernooi) leiden. Naast Anish Giri zijn er kansen voor Benjamin Bok en Robin van Kampen? Anish Giri heeft verschillende mogelijkheden om zich voor het Kandidatentoernooi te plaatsen. Wat een luxe voor hem!

De wereldtop heeft niets te klagen want het worden zeer lucratieve FIDE- toernooien met daarnaast de Grand Chess Tour en andere grote toernooien zoals Tata Steel Chess (Nederland/India), Grenke, Shamkir e.a. Door een goede samenwerking tussen alle partijen kon alles op een stampvolle kalender worden ingepast.

Deze maand begint in Moskou al de eerste spectaculaire strijd om twee fel begeerde tickets voor deelname aan het Kandidatentoernooi, maar laten we achteraan beginnen.

Lees meer >

Interessante uitbreiding Grand Chess Tour 2019

Vandaag begint het eerste toernooi van de uitgebreide Grand Chess Tour 2019 in een nieuw continent, Afrika. Abidjan is de grootste en economisch belangrijkste stad van Ivoorkust. Voor het eerst maken de wereldtoppers, met in hun midden de wereldkampioen, hun opwachting in Afrika (Ivoorkust). Hiermee wordt niet alleen het beste professionele schaak geëtaleerd maar vooral ook ondersteuning van het schaken voor de schooljeugd in Afrika. De Grand Chess Tour vindt dat schaken zoveel meer is dan 32 schaakstukken en 64 velden. Zij willen de wereld de kracht laten zien van schaken als educatief hulpmiddel om jonge kinderen analytisch te leren denken en moeilijke problemen te leren oplossen waarbij ook ruimtelijk inzicht belangrijk is.

Lees meer >

Voortbestaan Tata Steel Chess Tournament in gevaar?

Schaken op het Europese Staalschaakbord, deel 38

Het succesvolle Tata Steel Chess Tournament ligt achter ons. En we kijken alweer uit naar de aangekondigde editie van volgend jaar. Maar als we Theo Henrar, de directeur van Tata Steel, mogen geloven dan dreigen er donkere wolken en die kunnen het voortbestaan van het schaaktoernooi hard raken. Het gaat dan niet over de voorgenomen fusie met ThyssenKrupp waarover de Europese Mededingingsautoriteit op 29 april een uitspraak zal doen. Nee, het gaat over het concept-klimaatakkoord en de maatregelen die sommigen bepleiten.

Hans van den Berg (mededirecteur van Tata Steel) heeft te maken met andere donkere wolken die Wijk aan Zee herhaaldelijk bedreigen. In dit toeristendorp is een felle tweestrijd ontbrand en dit keer niet op het schaakbord.

‘Fasten your seatbelts’.

Lees meer >

Magnus Carlsen grootverdiener in 2018

Gisteren publiceerde World Chess een rapport met de verdiensten van de topspelers in 2018. De verdiensten betreffen alleen het prijzengeld van de toernooien. Startgelden, sponsorinkomsten, inkomsten van zakelijke activiteiten, ontvangen subsidies e.d. zijn buitenbeschouwing gelaten omdat deze niet openbaar en dus niet algemeen bekend zijn. Toernooien waaraan spelers van de top-50 meededen zijn meegenomen. Het totaal van het prijzengeld van deze elite-toernooien in 2018 bedroeg 4,9 miljoen euro.

Lees meer >

Zet Game Changer de schaakwereld op zijn kop?

Intro

In Wijk aan Zee werd eind januari, tijdens het Tata Steel Chess Tournament, het boek ‘Game Changer’ gepresenteerd. Game changer met AlphaZero’s groundbreaking Chess Strategies and the Promise of AI. Volgens oud-wereldkampioen Kasparov trilt het schaakspel op haar grondvesten sinds de komst van AlphaZero. En Kasparov zou Kasparov niet zijn als hij zichzelf geen schouderklop zou geven. Volgens uitgever New in Chess is dit het boek waar het meest naar is uitgekeken. Ongekend in het bestaan van de uitgeverij, zo liet men weten.

Komt er nu een geheel nieuwe kijk op ons eeuwenoude koninklijke schaakspel?  Is het schaakspel nu definitief opgelost? Wint wit of zwart altijd bij perfect spel van beide zijden of eindigt iedere partij in remise? Kunnen schakers (amateurs en professionals) iets van AlphaZero leren of is het alleen voorbehouden aan supersnelle computers met superslimme programma’s? Begrijpen schakers het spel van AlphaZero of staat de uitleg nog in de kinderschoenen en heb je nog steeds mensen nodig zoals Matthew Sadler en Natasha Regan om het te duiden? Kan de toptien van de wereld, als ze de partijen en concepten van AlphaZero bestuderen, nog een grote stap voorwaarts maken in hun rating? Kunnen zij hiermee bij voorbeeld binnen drie jaar 250 ratingpunten of meer winnen en kunnen zij de 3000-barrière definitief slechten? Moeten onze schaakjournalisten naar een Zero-bijscholingscursus? Wat moet Schaakmagazine er mee? Moet Van Wijgerden zijn Stappenmethode herzien?

Lees meer >