Henk en ik waren weer herenigd in een team, het vlaggenschip van Messemaker (zie Henk 2). Dat eindigde in 2010 toen mijn werk zo intensief geworden was dat ik geen energie meer over had om op zaterdag competitie te spelen.
Maar voordat het zover was vond er een gebeurtenis plaats die ons allebei diep raakte.
Lees meer >
Na onze kennismaking en die mooie jaren bij Schaakvereniging Schiebroek (zie Henk) scheidden zich onze wegen. Rob Witt vertrok naar Amsterdam om daar nooit meer weg te gaan. Ik wendde de steven naar Leiden om te studeren. En ook Henk verliet Rotterdam.
Voor hetzelfde geld verlies je elkaar dan definitief uit het oog, maar het liep anders.
Lees meer >
Ergens begin jaren tachtig had ik een ontmoeting met de befaamde documentairemaker Hans Keller. Hij sprak woorden die me altijd zijn bijgebleven:
“Zonder een humuslaag kan hier nooit iets moois opbloeien.”
Hij had het over Rotterdam en misschien ook over zichzelf. Weggeplukt uit het bruisende culturele leven van Amsterdam was hij naar mijn stad gekomen om leiding te geven aan de Rotterdamse Kunststichting. Het werd geen succes en na een kortstondig verblijf alhier keerde hij de Maasstad de rug toe. Maar zoals gezegd, zijn woorden bleven hangen.
Onze schaakwereld beschikt gelukkig over een humuslaag. De vruchtbare bodem die gevormd wordt door schaakclubs, gestut en gedreven door vrijwilligers: bestuurders, teamcaptains, jeugdtrainers en redacteuren van clubblad en clubsite, die hun vrije tijd en talent inzetten om de clubtraditie in ere te houden en een sportieve arena te bieden aan jong en oud. Sommigen doen dat onopvallend, anderen opvallend en een enkeling buitengewoon opvallend. Daar is veel moois uit voortgekomen. Een rijke wereld van gezelligheid, spannende competities, toernooien en (wereld-)toppers.
Zo’n buitengewoon opvallende clubman is Henk de Kleijnen. Niet van één club, maar van meerdere clubs. Eerst van Schaakvereniging Schiebroek, vervolgens van de Alphense Schaakclub, later van Schaakclub Messemaker 1847 en nu van Schaakvereniging Erasmus. Henk deed van alles. Schrijven en enthousiasmeren vooral. In de clubbladen, op de clubsites later, en in (lokale) kranten.
Zijn ‘soepele pen’ stond garant voor buitengewoon leesbare en soms vermakelijke stukken en verslagen. Van alles organiseerde hij ook en daarbij was hij een ongeëvenaarde teamcaptain. Velen zullen geïnspireerd geraakt zijn door zijn niet aflatend enthousiasme. Ik was één van de gelukkigen die dat hebben mogen ervaren. Het spreekt bijna vanzelf dat dankbaarheid voor wat Henk gedaan heeft omgezet is in onderscheidingen. Henk is lid van verdienste van Messemaker en erelid van Erasmus.
Tussen alle bedrijven door speelde Henk ook zelf. Op uitstekend clubniveau. Vaak combineerde hij dat met het teamleiderschap en dat moet hem zo nu en dan uit zijn concentratie gehaald hebben, want voor hem geldt dat je niets half doet.
De afgelopen tijd heb ik biografieën gelezen over grote schakers als Capablanca en Fischer. Bij hen viel het gewone leven vrijwel samen met het leven als schaker. Ik bedacht me dat je zelden leest over levens waarin schaken een belangrijke bijrol speelde. Dat leek me wel zo interessant, mits goed opgeschreven. En ik dacht aan Henk.
En nu is Henk ziek, zeer ernstig ziek helaas. Ik vroeg hem of hij nog zin en energie had om zijn schakersleven ‘aan het papier toe te vertrouwen’. Dat had hij gelukkig. Hij die altijd over anderen heeft geschreven, heeft dat nu over zichzelf gedaan. We gaan zijn verhaal in episodes publiceren, steeds voorafgegaan door een korte inleiding van mijn hand waarin ik een paar persoonlijke ervaringen met Henk zal delen. We hopen dat ook dit verhaal veel lezers zal enthousiasmeren voor het mooiste spel van de wereld. En als u wilt reageren dan kan dat. Henks e-mailadres is dekleijnen@ziggo.nl.
Hierna volgt het eerste deel van in totaal drie delen. De overige twee afleveringen zullen de komende weken te lezen zijn.
Lees meer >
Wereldkampioen tegen amateur. De amateur heeft zich kranig geweerd, maar na de 52e zet van zwart is het krachtsverschil ook op het bord duidelijk geworden. Wit staat gewonnen. De engine geeft niet minder dan +5,7 voor wit. Na 53. Tc7 had Nona Gaprindashvili er weinig moeite meer mee en de oprukkende witte vrijpionnen dwongen ondergetekende al snel tot opgeven.
Lees meer >Drie prachtboeken en ik zeg het gelijk maar: bestel ze en heel veel leesplezier wordt je deel. Bovendien adviseer ik om ze in dezelfde chronologische volgorde te lezen als ik gedaan heb.
Lees meer >
In alle soorten en maten heb je ze. De ergste zijn de vergissingen die niet alleen jezelf schaden, maar ook anderen. Maar de irritantste zijn de blunders die alleen jezelf pijn doen.
Wij schakers weten daar alles van. Je kunt niemand anders de schuld geven en pogingen om verzachtende omstandigheden als oorzaak van falen aan te voeren schieten niet alleen tekort, maar het gelamenteer dat het te warm was of dat je je niet goed voelde maakt bovendien de knauw aan de eigenwaarde alleen maar bijtender als je eenmaal beseft dat dergelijke excuses onwaardig zijn.
Stommiteiten waarbij ik alleen mezelf had, zijn me ontelbare malen ontsnapt. Het is het lot van de schaker die zich nu eenmaal aan een spel waagt dat voor een gewoon mens eigenlijk te moeilijk is. Maar ook buiten het schaken zijn stommiteiten me niet bespaard gebleven.
Lees meer >
Het brein en professor Scherder. Onafscheidelijk zijn ze. Laatst was hij niet te beroerd om de heilzame werking van schaken op de ontwikkeling van het brein onder de aandacht te brengen.
Sterker nog: een schakersleven belooft volgens hem een vijf jaar langer leven zonder enge hersenziektes.
Zie Spelletjes spelen voor je brein.
Ik wil van zijn claims onmiddellijk aannemen dat ze waar zijn. Maar natuurlijk is het wel zo – en Scherder beaamt dat ook – dat andere breinbrekers net zo’n positief effect hebben op het zachte, kneedbare, zich ontwikkelende kinderbrein waar de witte stof in de hersenen zich nog helemaal moet ontplooien. En ongetwijfeld zal de beoefening op latere leeftijd van heel veel andere spelletjes dan schaken de staat van de bovenkamer net zo goed langer op orde houden. Zo bijzonder is schaken dus nu ook weer niet als het erom gaat de hersenen lenig te maken en te houden. Maar schaken heeft wel iets waar andere spelvormen niet aan kunnen tippen.
Lees meer >
De slotwoorden van het meesterlijke ‘Bobby Fischer and His World’ schenkt auteur John Donaldson aan Patti Smith, grootmoeder van de punk.
Ze schreef:
Lees meer >
Walter S. Tevis schreef behalve The Queen’s Gambit nog drie andere boeken waar een filmbewerking uit voortkwam. En één daarvan ook met een spel dat zich er niet voor leek te lenen om het spannend en verhalend in beeld te brengen: poolbiljart.
De film The Hustler uit 1961 met Paul Newman in de hoofdrol was een succes. Ik zag de film lang geleden en pas recent kwam ik erachter dat de auctor intellectualis van The Queen’s Gambit ook die van The Hustler is.
Er lijkt verschil te zitten tussen de moraal van het ene en het andere verhaal, maar bij nadere beschouwing is dat toch niet het geval. In The Queen’s Gambit weet Beth Harmon met haar talent door oefening en doorzetten het hoogste te bereiken. De hoofdpersoon van The Hustler, poolspeler Eddie Felson, gebruikt daarentegen zijn talent om er op goedkope en bedrieglijke manier beter van te worden. Maar in tegenstelling tot Beth loopt het met Eddie niet onverdeeld goed af. En zo brengt de schrijver in beide boeken tot uitdrukking dat je je talent goed moet gebruiken, alhoewel hij die boodschap er niet dik bovenop legt.
In de laatste gedrukte aflevering van Schaakmagazine is op de cover Eline Roebers te zien in een Beth Harmon-pose. Niet zo’n gekke verwijzing als je net wereldkampioen bent geworden.
Maar Eline is niet de enige Nederlandse schaker die een zekere gelijkenis met een Walter S. Tevis personage vertoont. Een ‘Eddie’ hebben we namelijk ook.
Nee, ik ga geen naam noemen, maar ik zal hem wel beschrijven en als iemand de schoen past zullen we dat ongetwijfeld merken.
Lees meer >
Het was stil in huis die ochtend. Zelfs zijn anders zo matineuze hospita liet niet van zich horen.
Vermoedelijk had zij zich in het weekend tegoed gedaan aan de drankvoorraad van de afwezige studenten en sliep ze nu haar roes uit.
Hij liep de trap af en trok de voordeur behoedzaam achter zich dicht.
Lees meer >
