Belevenissen van een arbiter: Klokken (II)
Allereerst even een vooruitblik: Over een paar weken staat het spektakel in Wijk aan Zee weer voor de deur. Decennia lang heette dit het Hoogovenstoernooi. Tot een paar jaar geleden door de samenwerking met een Engels staalbedrijf de naam gewijzigd werd in het Corustoernooi, of zoals het officieel gepresenteerd werd: het Corus Chess Tournament. Denk je net een beetje gewend te zijn geraakt aan die naam, gaat het weer anders worden. Corus is afgelopen najaar overgenomen door het grote Indiase staalbedrijf Tata Steel. Dus nu een goede aankondiging: Van 14 tot en met 30 januari wordt het Tata Steel Chess Tournament gehouden volgens de bekende formule. Alleen de aankleding van de zaal zal een totale metamorfose ondergaan vanwege de overname. Alle ins en outs – inclusief dagverslagen op video – zijn te vinden op de website: www.tatasteelchess.com. En nog leuker: kom een dagje op bezoek. Je zult je absoluut niet vervelen.
Er is dagelijks commentaar in het paviljoen op de dorpsweide. Iedere dag staan er stalletjes bij de ingang van De Moriaan, waar boeken en andere attributen en snuisterijen wat met schaken te maken heeft gekocht kan worden. Alle overweldigende indrukken die je bij het eerste deel van het bezoek hebt opgedaan kan je verwerken in het gezellige bargedeelte waar ook schaakspellen staan voor de analyses van de gespeelde partijen. Hier is echter geen spreek- en mobieltjesverbod. Alle emoties van spelers en bezoekers kunnen vrijuit gespuid worden! Speciale bijkomstigheid is dat dit jaar voor het eerst het Westland wordt vertegenwoordigd in de Grootmeestergroep C door Jan Willem de Jong! Hij heeft dit verdiend door verleden jaar groep 1A van de tienkampen te winnen. Wij gaan dit allemaal mee maken onder het motto: ‘Beleef het mee in Wijk aan Zee’!
Terug naar de klokken. De vorige keer hebben we het over een te vroege vlagval gehad door het te laat aanzetten van de klok met een ingestelde zettenteller. Terwijl de spelers over hun 41e zet nadenken geeft de klok dan aan dat de 40 zetten nog niet voltooid zijn. Het kan ook andersom zijn: Als een speler aan zijn 40e zet toe is, kan de klok aangeven dat dit de 41e zet is. Dit betekent dat de extra tijd erbij gekomen is bij de voltooiing van de 39e zet! Dit kan voorkomen als de klok een keer teveel wordt ingedrukt. Bijvoorbeeld bij het begin van de partij als de hendel verkeerd staat en dit gecorrigeerd wordt als de klok al loopt.
Het voorgaande gebeurde tijdens het Univé Schaaktoernooi van dit jaar in de partij tussen GM Friso Nijboer en IM Willy Hendriks. Willy had bij zijn voltooiing van zijn 39e zet de extra tijd voor de tweede periode er bij gekregen. Friso voerde zijn 40e zet uit en drukte zijn klok in. Beide spelers zagen dat het niet goed zat. Willy keek Friso vragend aan: “Eis je de winst op als mijn klok naar de 29 minuten springt?"
“Ja, natuurlijk!” antwoordde Friso lichtelijk geïrriteerd door het naderende oponthoud. Het probleem was nu dat Willy niet wist hoeveel tijd hij nog had voor zijn 40e zet omdat de seconden niet meer aangegeven werden! Met die 30 minuten extra tijd erbij gaf zijn klok 31 minuten aan. Maar wanneer springt de display naar de 29 minuten? Dan moest zijn 40e zet gedaan zijn! Bovendien had hij 30 seconden te veel omdat zijn klok een keer teveel was ingedrukt. Willy eiste dat hij kon zien hoeveel seconden hij nog had voor zijn 40e zet. En terecht! Hoe losten wij dit op? Wij hebben er een tweede klok bij gezet die de seconden aangaf die hij nog over had om zijn 40e zet te voltooien. Het enigszins bizarre gevolg was dat Willy voor deze ene keer twee klokken in moest drukken. Dit vormde gelukkig geen probleem en de tweede klok werd hierna weer snel weggehaald. Hoe dit heeft kunnen gebeuren is nog steeds een raadsel. Beide spelers gaven na afloop aan dat er niet extra op de klok gedrukt is in de eerste periode en dat ook de start van de partij juist verliep. Wie het weet mag het zeggen! Het zal toch niet zo zijn dat elektronische klokken een eigen leven kunnen gaan leiden. Maar toch, om eventuele problemen met de klok zo snel mogelijk de kop in te kunnen drukken bij je eigen partij: Hou ze in de gaten, die displays!
