Bespiegelingen in het toreneindspel Yu-Goudriaan
Naar aanleiding van mijn verslag van ronde 7 in de B-groep kwam er een reactie van een schaakliefhebber op het toreneindspel tussen Yu en Goudriaan.
Vanuit de uitgangsstelling (zie diagram) waarin ik mijn analyse was begonnen, gaf hij de volgende reactie:
Ik heb twee vragen over het eindspel bij Goudriaan.
45. … f5, Dat alternatief dat je geeft is zeer lastig, en dan ook nog moeten inschatten dat daar op het eind f4 niet wint. Zo makkelijk is dat niet in de praktijk, of vergis ik me?
Dan nog een vraag over de stelling na zet 48 van wit. Zwart speelt Kb6, jij geeft Kd6. Ik dacht daar aan Td8 (koning afhouden van de pionnen) om dan na a7 met Ta8 te blokken. Na een wachtzet van wit kan Kb7 en met een torenschaak kan zwart zijn koning op a8 zetten. Voor wit niet zo makkelijk om daar iets van te maken. Ik was benieuwd naar je mening daarover.
Voor het overzicht geef ik mijn gehele analyse nogmaals weer met in het cursief mijn antwoord op deze reactie:
Er is een toreneindspel ontstaan met voor zwart zelfs een pionnetje meer. Maar wit heeft een gevaarlijke a-pion waar hij zijn toren achter kan zetten. Zwart staat voor een lastige taak om dit tot een goed einde te brengen.
45…f5?
Een begrijpelijke zet, want zwart wil de witte koning niet toelaten op f5. Maar het kost net dat tempo dat waarschijnlijk nodig is om de partij te redden.
Ik denk dat zwart hier de stelling binnen de remisemarge had kunnen houden met 45…Ta8! 46. Ta2 Kb6 47. Ke4
[Om te verhinderen dat zwart zijn koning voor de pion zet, kan wit 47. a7 (zie analysediagram)
proberen. Maar het pionneneindspel is remise. Dat is natuurlijk niet zo eenvoudig te zien allemaal. 47…Txa7 48. Txa7 Kxa7 49. Ke4 Kb6 50. Kf5 h3 51. gxh3 Kc6 52. Kg6 (52. Kxf6 Kd5 is ook remise.) 52…Kd5 53. Kxh5 Ke4 54. h4 Kf3 55. Kg6 Kxf2 56. h5 e4 57. h6 e3 58. h7 e2 59. h8=D e1=D 60. Dxf6+ en alles is van het bord gegaan.]
47…Ka7! Dat is zwarts strategie. Hij blokkeert de pion met zijn koning zodat hij nu een vrije toren heeft. En dat is net genoeg voor een half puntje: 48. Kf5 Tg8! 49. f3 Tg3 50. Tf2 Kxa6 51. Kxf6 Kb6 52. Kxe5 Kc7 (zie analysediagram)
En wit kan niets zinnigs meer ondernemen.
53. f4 Kd7! Je moet deze stelling zien als een soort eindspel van toren plus pion tegen toren. Je kunt de witte g-pion en de dubbele zwarte h-pion tegen elkaar wegstrepen. Als de zwarte koning voor de f-pion komt, is het simpel remise. 54. Kf6 Ke8 55. Te2+ Kf8 56. Ta2 Kg8 met een koning op de korte kant, toren op de lange kant en flankschaakjes, zie mijn rubriek over de korte en lange kant hierover, is elementair remise.
46. Tc2+ Kd7 47. Ta2 Kc6 48. Kc4!
Heel sterk gespeeld. Opnieuw een cruciaal moment: waar moet de koning naartoe, naar links of naar rechts? Wie zal het zeggen?
48…Kb6+?
Nu lijkt de partij mij definitief verloren voor zwart.
48…Kd6+! is relatief onlogisch maar wel beter! Het wordt een hels karwei om te proberen dit binnen de marge te houden, maar ik denk dat het net gaat. Ik geef een probeersel ter ondersteuning van dit oordeel: 49. Kb5 Tb8+ 50. Ka5 Ta8 51. Tb2 e4 [51…f4 52. f3] 52. Tb6+ (zie analysediagram)
52…Kd5! [52…Ke5? 53. Tb5+ Kf4 54. Kb6] 53. Tb5+ Kc6 54. Txf5
[54. Tb7 f4 55. Tf7 Te8 56. a7 f3 57. gxf3 h3 58. Th7 h2 59. Txh5 Kb7 (59…exf3?? 60. Ka6!) 60. Th7+ Ka8 61. f4 e3 62. fxe3 Txe3 met remise.]
54…Tg8
Het idee na 48…Td8 49. a7 Ta8 50. Ta1 Kb7 51. Kd5 Td8+ 52. Kxe5 Ka8 (zie analysediagram)
lijkt me toch vrij slecht voor zwart. De zwarte koning is dan wel voor de pion terecht gekomen maar na 53. Ta2 Tf8 54. f4! Tf7 55. Ke6 Tf8 56. Ke7 Tg8 57. Kf6 zie ik toch niet hoe zwart deze stelling zou moeten verdedigen. Wit kan met tempodwang werken en daarmee verovert hij pion f5. Als die van het bord is creëert hij een tweede vrijpion die de beslissing brengt. Een voorbeeld: 57…Tf8+ 58. Kg6! h3 59. gxh3 h4 60. Ta1 (zie analysediagram)
met tempodwang. Als f5 valt is het gedaan.
49. Kd5 Ka7 50. Kxe5 Tf8 51. f4 Tf7 52. Ke6 Tf8 53. Ke7 Tg8 54. Kf6 Tf8+ 55. Kg6 Tg8+ 56. Kxf5 Tg3 57. Kf6 h3 58. gxh3 Txh3 59. Kg5 Th1 60. f5 h4 61. Tf2 h3 62. Kh4 Kxa6 63. f6 h2 64. Kh3 Tg1 65. Kxh2 1-0
Het fragment inclusief de aanvullende analyses:
Dank! Fijn dat je er de tijd voor neemt.
Als je het niet erg vind, nog een aanvullende vraag.
48. … Td8 49 a7 Ta8 50. Ta1 Kb7 51 Kd5 en nu eerst 51. … e4 en dan daarna torenschaak. Bijv. 52. Ke5 Te8+ 53 Kxf5 Kb7 en met diverse afruilkansen als het gaat om de witte pionnen, en dan zie ik geen winst.
Ik heb even naar het nieuwe voorstel gekeken. In het idee na 48… Td8 49. a7 Ta8 50. Ta1 Kb7 51. Kd5 is 51… e4! inderdaad een grote verbetering ten opzichte de eerdere variant. Het gaat dan verder met 52. Ke5 Te8+ 53. Kxf5 Ka8 en ik zag inderdaad in het begin ook niet of wit hier nog iets van kan maken. Uiteindelijk ben ik gekomen tot wits beste kans met 54. f4!? [54. Kf4 loopt uit op remise na 54… Tf8+ 55. Ke3 Tg8 56. Kxe4 Txg2 57. f4 h3 58. Kf3 Tb2 59. f5 h2] 54… exf3! [Niet 54… e3? 55. Kg5 e2 56. Te1 h3 57. gxh3 Kxa7 58. f5 en volgens mij staat wit op winst hier.] 55. gxf3 We krijgen nu een geval dat veel weg heeft van de vijfregel, dat ik toevallig onlangs behandeld heb in de rubriek eindspelfinesses. 55… Tf8+ 56. Ke4 Te8+ 57. Kf4 Tf8+ 58. Ke3 Te8+ 59. Kf2 Tf8 60. Ta5 [60. Ta4 h3 61. f4 Tc8! is remise.] 60… h3 Zwart moet met de toren zoveel mogelijk afstand met de witte koning behouden. 61. Txh5 Kxa7 62. Txh3 Kb6 63. Th1 om de koning zoveel mogelijk lijnen af te snijden. 63… Kc5 64. Td1 Kc6 En volgens de ‘Vijfregel’ is het nu theoretisch remise. Conclusie: het voorstel met 48… Td8 snijdt hout!