7 juni 2016 21:53 Paul van der Sterren
‘Niemand zal in de toekomst nog over het schaakspel kunnen schrijven zonder iets te zeggen over Bobby Fischer’ lees ik in het schitterende fotoboek dat Harry Benson onlangs publiceerde met foto’s die hij van Fischer maakte kort voor, tijdens en na de legendarische tweekamp tegen Spassky in 1972 en waarop ik in een volgend hoofdstuk nog terug zal komen. Een krachtige uitspraak en zeker niet onjuist, al zal een Amerikaan dit sterker voelen dan een Europeaan. Maar op mij had het lezen van deze zin het onverwachte effect dat ik onmiddellijk aan Viktor Kortchnoi moest denken. Voor mij is hij, meer nog dan Fischer of wie dan ook, de schaker waar je niet omheen kunt. Die op de een of andere manier in alle hoeken en gaten van mijn persoonlijke verhaal ‘ik en de schaakwereld’ verborgen blijkt te zitten en daaruit op de meest onverwachte momenten tevoorschijn komt. Die zich niet onzichtbaar kan houden, dus ook niet in dit boek. Bij deze dus: de man waar ik niet omheen kan.
Eigenlijk ben ik geneigd om te denken dat iedere generatie wel een man als Kortchnoi moet hebben gekend. Maar al terwijl ik dit opschrijf besef ik dat het onmogelijk is om zoiets te zeggen, want een mens kent alleen maar zijn eigen generatie en de ‘namen van vroeger’ zijn voor mij, en ik denk voor iedereen, niet meer dan precies dat. Namen van vroeger, waar misschien verhalen aan vastzitten, maar dat zijn dan toch ook weer verhalen van vroeger. Verhalen die ik wel kan lezen en die ik boeiend of saai kan vinden, maar die me niet kunnen verplaatsen naar een tijd die niet de mijne is. Ik kan ze niet vergelijken met de verhalen die ik zélf heb meegemaakt, met mijn eigen verhalen.
Laat ik er daarom geen relativerende doekjes om winden: Viktor Kortchnoi is een fenomeen. Een unieke verschijning, een unieke gebeurtenis zou ik bijna zeggen, die meer dan zestig jaar lang bezig is geweest diep, genadeloos en onuitwisbaar zijn stempel te zetten op de schaakwereld met zijn onverwoestbare kracht, energie en aan fanatisme grenzende toewijding aan het schaakspel. Met zijn aanwezigheid.
Lees meer >
