Schaaksite

Tata in de media (5) : Slotbeschouwingen

30 januari 2020 6:00 Johan Hut 8

Fabiano Caruana heeft het Tata Steel Chess Tournament gewonnen op bijzondere wijze. Een start van 3½ uit 6 (met vijf remises) liet hij volgen door een serie van 6½ uit 7. Met 10 uit 13 bleef hij twee volle punten voor op de nummer twee, Magnus Carlsen. De nummers één en twee van de wereld werden gewoon eerste en tweede, zij het in omgekeerde volgorde. Spectaculair was de gedeelde vierde plaats van Jorden van Foreest, die daardoor bovendien de top-100 van de wereld binnenkomt op plaats 70.

Toernooiwinnaar Caruana. (Foto: Tata Steel Chess Tournament.)

Gert Ligterink maandag in de Volkskrant: “In dit toernooi bleek weer eens dat Hein Donner gelijk had toen hij schreef ervan overtuigd te zijn dat niets zo bevorderlijk is voor een excellent toernooiresultaat als een volkomen onverdiende overwinning. Caruana trof dat gunstige lot in de achtste ronde, waarin hij na een wisselvallige partij glad verloren stond tegen Vishy Anand. In kennelijke verwarring begon de oud-wereldkampioen zo opzichtig te schutteren dat hij eerst de winst en even later zelfs de remise uit handen gaf. Het onverwachte winstpunt gaf Caruana vleugels. In de laatste vijf ronden speelde hij vrijwel foutloos schaak en benutte hij iedere kleine kans die hem werd geboden.”

Ligterink over de strijd tussen de Nederlanders: “In een andere partij ging het in de laatste ronde om de vraag wie de beste Nederlander zou worden: Jorden van Foreest, die met zijn attractieve spel de aangename surprise van de afgelopen weken was of Anish Giri, die zijn kruit droog hield met het oog op het kandidatentoernooi. Met de nodige moeite lukte het Van Foreest remise te maken en zo zijn rivaal een half punt voor te blijven.”

Van Foreest: “Het was kantje boord. Ik stond onder druk en moest enkele malen de enige verdediging vinden. De gedeelde vierde plaats is een droom die is uitgekomen.”

Jorden naar top tien?

Max Pam was in zijn zaterdagrubriek in het Parool opvallend negatief over Giri en optimistisch over de toekomstkansen van Van Foreest. Eerst schrijft hij dat Boris Spasski in zijn jeugd dankzij zijn trainer Alexander Toloesj van een saaie speler veranderde in een van de gevaarlijkste aanvalsspeler van zijn tijd. Dan vervolgt Pam:

Tata in de media (4) : Is Jorden van Foreest opeens beter geworden?

25 januari 2020 18:38 Johan Hut 0

De prestatie van Jorden van Foreest in het Tata Steel Chess Tournament verbaast iedereen, ook hemzelf. Als laagst gerate speler staat hij nog steeds iets boven de vijftig procent. Voor Trouw vroeg Jan-Cees Buter hem om commentaar. Heeft hij een verklaring?

(Foto: Harry Gielen)

Van Foreest: “Nee, eigenlijk niet. Misschien ben ik gewoon wat beter geworden. Het enige wat ik dit jaar anders heb gedaan, is dat ik vooraf tien dagen met mijn secondant heb getraind. Wat ook zeker geholpen heeft, is dat ik goed begon. Ik won twee van de eerste drie partijen, waardoor ik meer zelfvertrouwen kreeg.”

Van Foreest geeft toe dat hij al een paar jaar stilstond in zijn ontwikkeling. Gert Ligterink in zijn zaterdagrubriek in de Volkskrant: “Toch waren de voortekenen gunstig. Van Foreest heeft een uitstekend half jaar ­achter de rug. Hij werd bijna nationaal kampioen en hij was de uitblinker van het Nederlandse team tijdens het EK-toernooi in ­Batoemi. Sinds juli steeg zijn rating met 32 punten.” Dat zal zo zijn, maar Ligterink schrijft er niet bij dat Van Foreest zijn huidige rating (voor Wijk aan Zee) anderhalf jaar geleden ook al had.

Taaie verdediging

Ligterink verder: “Bemoedigend was zijn optreden in het sterkste open toernooi van 2019 op het ­eiland Man, waar al zijn elf partijen onbeslist eindigden. Het lijkt een resultaat om snel te vergeten, maar het was de beste voorbereiding op Wijk aan Zee die hij zich kon wensen.

Tata in de media (3) : Schaken maakt kinderen slim

20 januari 2020 19:33 Johan Hut 0

Schaken is goed voor kinderen en eigenlijk voor iedereen. Dat soort verhalen horen we al decennia, maar geloven mensen het wel? Leuk is dat het dagblad Trouw de mooie gedachten nu combineert met een ontwikkeling die ik nog niet had gezien: het aantal jeugdleden van de KNSB stijgt spectaculair. Hoe dat komt? Niet door de clubs, maar door internet.

De stijging van jeugdleden bij de KNSB is spectaculair.

De clubs profiteren wel. Ook een bijzondere constatering: de dagen van ‘Tata Steel Chess on Tour’ leveren veel extra publiciteit op. Daarom is het jammer dat er dit jaar vanwege bezuinigingen niet twee, maar één buitendag is.

In de afgelopen drie jaar is voor de KNSB niet alleen de grens van 10.000 jeugdleden gepasseerd, maar ook die van 15.000. Trouw-verslaggever John Graat schrijft dat volgens Iozefina Paulet, bestuurslid jeugdzaken van de KNSB, het werkelijke aantal jeugdschakers misschien wel tien keer zo hoog is. Via de online-methode Chessity is het spel zelfstandig te leren. Graat sprak in Eindhoven een jongetje voor wie schaken via Chesskids.com is wat voor andere kinderen Fifa2000 is. Nou trof hij toevallig wel een jongetje dat op zijn negende al op de middelbare school zit. Iozefina Paulet: “Schaken biedt hoogbegaafde kinderen de uitdaging die ze op school vaak missen.”

Neurowetenschapper Martin Elberson van de RU Groningen wil aantonen dat schaken kinderen slimmer maakt. “Schaken is goed voor de concentratie, je leert een planning te maken, strategisch te denken, omgaan  met tegenstellingen, met emotie, met spanning. Onze hypothese is dat schaken leidt tot betere schoolprestaties.”

Publiciteit was er ook rond het wereldrecord van Magnus Carlsen, dat hij overnam van Sergei Tiviakov. De wereldkampioen was 113 partijen op rij ongeslagen. Zelf zegt hij 111, want twee partijen uit de Noorse competitie telt hij niet mee. Die tegenstanders waren namelijk net zo zwak als veel tegenstanders van Tiviakov (110 partijen op rij ongeslagen) en dat vindt Carlsen niet interessant. Zijn laatste nederlaag leed Carlsen in juli 2018 in Biel tegen Mamedyarov. De Noor is dus anderhalf jaar ongeslagen, dat klinkt al net zo indrukwekkend als 113 partijen. Van die 113 won hij er 36 en speelde hij 77 remise. Een percentage van 66%, wat tussen de wereldtop bijzonder hoog is.

Tata in de media (2) : Carlsen reageert op Giri

15 januari 2020 19:11 Johan Hut 0

Vergeten is de tijd waarin algemeen werd gedacht dat een schaker pas tussen zijn dertigste en veertigste levensjaar op het hoogtepunt van zijn kunnen was. Dat schreef Gert Ligterink in de Volkskrant van maandag. Wie het topschaak goed volgt, weet dat al, maar het huidige Tata Steel Chess Tournament illustreert het nog eens.

Slechts een van de dertien tegenstanders van Anand was al geboren toen hij Wijk aan Zee voor het eerst won. Giri niet. (Foto: Tata Steel).

Bij de Masters is de gemiddelde leeftijd lager dan ooit en bij de Challengers spelen zelfs drie vijftienjarigen. Ligterink voegt eraan toe: “Voor oud-wereldkampioen Vishy Anand zal het een vreemde gedachte zijn dat slechts één van zijn concurrenten (de Rus Vitjoegov) was geboren, toen hij in 1989 de eerste van vijf eindzeges in Wijk aan Zee behaalde. Vaak moet de vijftigjarige Indiër de vraag beantwoorden of hij wel eens aan zijn pensioen denkt. Zijn antwoord is steeds dat hij van schaken houdt en pas zal stoppen als die liefde mocht verdwijnen.”

In een ander artikel in dezelfde krant wordt de bijzondere situatie beschreven van Alireza Firouzja. De pas zestienjarige debutant in Wijk aan Zee is Iraniër, maar schaakt onder de vlag van de FIDE. De confrontatie Iran-Amerika zou voor de Iraanse schaakfederatie onverteerbaar zijn. Firouzja mocht al niet uitkomen tegen schakers uit Israël. Daarom dreigde hij in december het WK rapid en blitz mis te lopen, maar dat omzeilde hij door in Moskou al onder de FIDE-vlag te spelen. Hij werd verrassend tweede achter Magnus Carlsen.

Yasser Seirawan is juist niet bang voor politieke spanningen in Wijk aan Zee:  “Al veertig jaar zijn Amerikaanse en Iraanse topsporters de ideale ambassadeurs van hun land, beter dan de diplomaten die het voor iedereen verpesten.”

Firouzja woont in Frankrijk. “Ik ben naar Frankrijk verhuisd, omdat de meeste toernooien in Europa worden gespeeld. Nu waren we in een paar uur in Nederland, het is voor mij de perfecte locatie.” Vader Firouzja grijpt op dat moment in het interview in met het verzoek geen politiek getinte vragen te stellen. “Alleen over schaken graag.”