Schaaksite

Vijftig schaakzomers: leuk nostalgisch geschiedenisboek

23 november 2018 22:52 Johan Hut 6

Wat is het oudste schaaktoernooi van Nederland? Hoogovens, Noteboom in Leiden of het Hemelvaarttoernooi in Soest? Nee hoor, het zijn natuurlijk de bondswedstrijden, die worden gehouden sinds 1873. Sinds 1955 heet de hoofdgroep ‘Open kampioenschap van Nederland’ en sinds 1969 vindt dat toernooi plaats in de gemeente Rheden. Een keer in het dorp Ellecom, zes keer in Velp en de overige 43 keer in Dieren. Ter gelegenheid van de vijftigste keer in de gemeente Rheden schreef Peter Boel het herdenkingsboek ‘Vijftig schaakzomers’.

Het is een boek vol nostalgie. Althans voor iemand van mijn leeftijd, die zich namen als Theo van Scheltinga, John van Baarle, Jaap Vogel, Gerard Verholt en vele andere nog herinnert. Vogel is er trouwens nog steeds bij en behoort tot de recorddeelnemers.

Boel heeft alle schriftelijke informatie gebruikt die er is en hij heeft ook met oud-deelnemers gesproken. Daardoor konden anekdotes worden opgerakeld. In 1970 won Jan Timman het toernooi en hij herinnert zich zelfs een zwembadincident, bijna net zo spectaculair als dat van het Nederlands voetbalelftal in 1974. “Hans Böhm, John van den Berg, Huib Knuvers en ik hadden daar afgesproken met een paar meisjes. We kwamen tegen sluitingstijd aan en liepen dus door zonder entree te betalen. Daar was de badmeester het niet mee eens en hij noemde ons ‘schorem’. Nogal beledigend, niet? Huib pikte dat niet en hij sloeg de badmeester tegen de grond. Dat vond ik best indrukwekkend, want die badmeester was nogal een mannetjesputter. Meteen werd de politie erbij gehaald, en wij hebben dat afgewacht.

Boekrecensie – Under the surface

20 november 2018 22:54 Koen Leenhouts 1

Een boek moet van papier zijn. Je slaat een bladzijde om, soms eentje terug. Je ziet welk deel van het boek je al gelezen hebt en hoeveel je nog moet. Als ik mijn schaakbord op mijn bureau leg, leg ik dat op een vaste plaats zo dat er nog mooi wat plaats is om het schaakboek naast te leggen. Desondanks heb ik het boek Under the surface van Jan Markos gelezen op mijn telefoon via de app Forward Chess. Dat ging zo. Voor ons tripje naar Barcelona en Valencia in de herfstvakantie reisden we met enkel handbagage en de avond voor vertrek had ik nog juist wat licht leesvoer klaargelegd. Dat vergat ik de volgende ochtend natuurlijk in mijn trolley te stoppen, waardoor ik, de wanhoop nabij, net voor het instappen in het vliegtuig Under the surface kocht en downloadde. Het leek me een slim plan, want tegenwoordig maken de prijsvechters het zo moeilijk om in het vliegtuig naast elkaar te zitten, dat ik vreesde me anders te vervelen.  Ik heb er geen spijt van.

Recensie: The Modern Endgame Manual – Mastering Queen and Pawn Endgames

Inleiding

In deze recensie bespreek ik het boek The Modern Endgame Manual – Mastering Queen and Pawn Endgames. Dit is het eerste deel uit een geplande reeks van 14 (!) eindspelboeken van de grootmeesters Csaba Balogh en Adrian Mikhalchishin. Voor wie hen nog niet kent: Balogh is een jonge Hongaarse grootmeester, hoogste rating ooit 2672, en Mikhalchishin is een Oekraïense grootmeester die diverse toernooien op zijn naam heeft staan en een decennialange carrière als schaaktrainer geniet.

Recensie: Chess Structures – A grandmaster guide

7 november 2018 8:04 Bram Klapwijk 0

Soms zijn er van die dingen waarvan je nooit wist dat je ze nodig had. Van die dingen, die je nooit wilde, tot het moment komt dat je ze in je handen hebt. Soms (vaak?) blijkt, na aanschaf van die dingen, dat je ze toch niet nodig had. Ik blij echter dat het boek, “Chess Structures – A Grandmaster Guide”, zo’n ding was dat ik in een opwelling gekocht heb. Ik was namelijk verkocht na de introductie van het boek. Hierin werd gesproken over de grote stapels openingen- en stratiegieboeken die veel kennis gaven, maar nooit exact konden aanwijzen wat er fout ging in de partij. De auteur had hier in zijn schaakontwikkeling ook veel last van, en daarom besloot hij, grootmeester Mauricio Flores Rios, een boek te schrijven dat zich niet richt op slechts een aspect van het spel, maar op pionstructuren als de verbindende factor van opening tot eindspel. Toen ik dat las, wist ik dat ik het altijd al had willen hebben!

The Tarrasch Defence: A complete repertoire against 1.d4 1.c4 and 1.Nf3

30 oktober 2018 17:51 Jordy Schouten 0

Zoals men gewend is worden in onze boekenrubriek normaal alleen boeken gerecenseerd, maar gezien wij ook mee moeten gaan met de tijd zullen we jullie ook proberen te voorzien van de moderne manieren van kennis vergaren in de schaakwereld. Twee weken geleden maakte David al een start met zijn review over de streamwereld en ik zal jullie deze keer voorzien van een DVD recensie over de Tarrasch Defence van Erwin L’Ami.

The Tarrasch Defence, zoals deze opening genoemd wordt, geeft de lezer in principe al een verkeerde indruk van de opening. Erwin L’Ami laat dat ook duidelijk naar voren komen in zijn DVD door te zeggen dat je in deze opening veelal speelt op activiteit en juist probeert aanvallend spel te spelen. De naam ‘The Tarrasch Attack’ zou wellicht een betere benaming zijn geweest voor deze opening. De opening wordt gekenmerkt door de zetten: 1.d4, d5 2.c4, e6 3.Pc3, c5

Applying Logic in Chess

26 oktober 2018 19:19 Mark Haast 1

Is schaken een logisch spel? Deze vraag beantwoordt de auteur van Applying Logic in Chess, Erik Kislik, met een volmondig ‘ja’. Ik hoor u denken: Erik Kislik? Kislik is een internationaal meester, geboren in California en woonachtig in Boedapest. Pas op zijn 18de is hij serieus met schaken begonnen. Binnen vier jaar is hij FM geworden (in 2009), en drie jaar later (in 2012) volgde de IM titel. Het jaar erop zakte zijn rating van 2400+ naar 2350, en vanaf 2014 speelt hij nog maar sporadisch een serieuze partij.

Dat komt voornamelijk omdat hij zich heeft toegelegd op zijn trainerscarrière. En niet zonder succes! Volgens de achterkant van het boek is hij een van de meest gevraagde trainers op ICC. Daarnaast is hij een specialist op het gebied van computerschaak en heeft hij zeer sterke grootmeesters geholpen met de openingsvoorbereiding. Verder geeft hij meerder grootmeesters training, waaronder de Deens kampioen van 2013 (Davor Palo) en een speler uit de top 50 van de wereld. Als ik de testimonials op de site van Kislik mag geloven, gaat het om de sterke Spaanse speler Francisco Vallejo Pons.

Recensie: de wereld van het online streamen

16 oktober 2018 16:00 David van Kerkhof 5

Een relatief recent fenomeen is het streamen van games: mensen die een (computer)spel spelen en ondertussen zowel hun beeldscherm als hun webcam-beeld delen met de wereld. Schietspellen als Call of Duty en Fortnite, of een voetbalspel als FIFA worden op deze manier al door duizenden mensen gestreamd en door een veelvoud daarvan live bekeken: gemiddeld kijken er meer dan een miljoen mensen tegelijkertijd live naar dergelijke streams op de grootste streamingsite  www.twitch.tv.

Ook de schakers hebben inmiddels de weg naar het streamen gevonden, en dat is natuurlijk ook een hele logische stap: ons spel wordt al veelvuldig online gespeeld en andermans partijen konden ook in de begintijd al door geïnteresseerden bekeken worden. Voeg daar een webcam en geluid aan toe en je bent een streamer! En niet de minste namen hebben deze stap genomen: onder andere Carlsen en Nakamura streamen regelmatig.

Twee presentaties rondom het Damegambiet

9 oktober 2018 20:00 Herman Grooten 1

Één van de meest gespeelde openingen ontstaat na de openingszetten 1.d2-d4 d7-d5, het Damegambiet. In elk geval zullen deze beginzetten in partijen van clubschakers zeer regelmatig op het bord verschijnen. Vandaar dat het nieuwe boek van ondergetekende, dat de afgelopen zomer is verschenen, de titel heeft gekregen: ‘Begrijp wat je doet deel 2, Damegambiet structuren’. Het boek is een zeer uitgebreide aanvulling op de artikelen ‘Begrijp wat u doet’ die de auteur voor het blad van de KNSB, Schaakmagazine, verzorgt. Dit boek, het tweede in een reeks, geeft een overzicht van stellingen, hun bijbehorende plannen en concepten die ontstaan in het Damegambiet. Het boek is in het Nederlands geschreven en wordt uitgegeven bij de Belgische Uitgeverij Thinkers Publishing.

Magnus Carlsen aan het werk in Wijk aan Zee (foto Frans Peeters)

Van het Damegambiet wordt wel eens gezegd dat elke speler deze opening absoluut een keer gespeeld moet hebben. Vrijwel alle wereldkampioenen hebben de opening op hun repertoire gehad omdat bekend is dat het inzicht in verschillende structuren hierdoor vergroot wordt. Het begrip van de diverse pionnenstructuren, zoals de geïsoleerde pion of de hangende pionnen, is dermate belangrijk, dat hierdoor meer diepgang in het spel kan worden bewerkstelligd. In het boek wordt aangegeven hoe men plannen en concepten kan

afleiden aan de hand van een pionnenstructuur. Via de teaser kan men hiermee al even bekijken hoe dat in zijn werk gaat.

Speciaal voor de geïnteresseerde bezoeker van Schaaksite geef ik hieronder een sterk staaltje dat in het boek is opgenomen waarin de huidige wereldkampioen een oud-wereldkampioen weet te verslaan puur op basis van een zwakte in de pionnenstructuur. De twaalfde zet uit deze partij werd dat jaar uitgeroepen tot het ‘Nieuwtje van het jaar 2016’. Carlsen kreeg de prijs overhandigd, maar schonk hem onmiddellijk aan zijn secondant Jon-Ludvig Hammer, die de geweldige en op het ook zeer bizarre zet in de studeerkamer had bedacht.

Introductie in het Hypermodernisme: Réti revisited

8 oktober 2018 9:00 Daniël Zevenhuizen 1

Introductie in het Hypermodernisme: Réti revisited

Wat is de aantrekkingskracht van Richárd Réti’s (1889 – 1929) ‘hypermoderne’ benadering van de opening? De inmiddels alweer lang overleden meester van de moderne school hield van fianchetto’s, van spel over de flanken, en beslist niet van het strikt navolgen van de traditionele Gouden Regels. Pionnen in het centrum kunnen een kwetsbaarheid zijn, meer nog dan een vaste waarde. Daarnaast waren er zelfs toen al genoeg partijen verspeeld met steeds maar weer diezelfde beginzetten. Ik kan me zo voorstellen dat Réti zuchtend langs de schaaktafels liep als hij overal 1. d4 – d5 en 1. e4 – e5 op de borden zag staan. Nee, de meester van het hypermodernisme beroemde zich op de flexibiliteit van zijn openingsaanpak. Met 1. Pf3! zou hij maximaal kunnen anticiperen op het spel van zijn tegenspeler, of deze nou een agressieve of positionele speelstijl zou willen hanteren.

Maar elk “nadeel heb z’n voordeel”, en zo zit het ook met het schaakhypermodernisme. De flexibiliteit gaat ten koste van het scherpe gevecht om een openingsvoordeel. Want wie de teugels laat vieren kan niet garanderen dat hij in het zadel blijft zitten. Daarmee bedoel ik natuurlijk niet te zeggen dat de tegenspeler steeds beroep kan maken op dat voordeeltje, slechts dat de flexibiliteit, waar ook hij van profiteert, hem de mogelijkheid verschaft om voor dat voordeel te strijden. Maar dat spreken over voordeeltjes is iets dat voornamelijk relevant is voor computers en misschien voor heel sterke meesters. Voor ons liefhebbers, maar toch ook voor de meeste meesters, speelt het menselijke aspect een veel belangrijkere rol: heeft de tegenspeler moeilijkheden om een plan te vinden? Wordt haar stelling steeds bedreigd? Kan zij ‘vrijuit’ spelen en het initiatief nemen, of loopt zij achter de feiten aan?

Boekrecensie – Endgame virtuoso Magnus Carlsen

2 oktober 2018 9:00 Koen Leenhouts 0

Ik had gehoopt betere resultaten te boeken in de zomertoernooien. Het Nederlands Kampioenschap eindigde nog met een acceptabel resultaat en op het Open NK in Dieren begon ik veelbelovend met 3 uit 4 tegen sterke tegenstand.

Ronde 5 werd het keerpunt van de hele schaakzomer. Met wit tegen Casper Schoppen speelde ik een goede partij waarna we in onderstaand eindspel terechtkwamen

 [FEN "4n3/4k3/p1P5/P5R1/3P4/4K3/6Br/8 w - - 0 51"] 

Keer op keer verzuimde ik de genadeklap uit te delen en naarmate de partij vorderde in de warme speelzaal, zag ik steeds minder en minder en werd het geloof in een goede afloop steeds onzekerder. Toen ik uiteindelijk toch dacht vorderingen te maken, trakteerde Casper me op een geweldige truc.

Leenhouts – Schoppen

 [FEN "5R2/k1PK4/p7/P4B2/3n4/2r5/8/8 b - - 0 71"] 

71… Txc7+! 72. Kxc7 Pe6+! en remise is onvermijdelijk. Casper speelde hierna een beresterk toernooi en scoorde een prachtige grootmeesternorm, terwijl ik in de zomer maar liefst 40 ratingpunten, en een aantal illusies, verloor. Veel punten gingen verloren in het eindspel, dus wat meer aandacht hiervoor aan de hand van het nieuwe boek Endgame virtuoso Magnus Carlsen dat verscheen bij uitgeverij New in Chess kan geen kwaad.