De Telegraaf schaakrubriek 5 mei 2012
Hans Böhm
Als een gevecht gelijk eindigt, wil men toch graag een winnaar aanwijzen en dat is dan ‘de morele winnaar’. Dat kan de jongste zijn of juist de oudste, of degene met een handicap, of degene die de meeste kansen heeft gehad. Natuurlijk zijn al die overwegingen achteraf arbitrair en de echte sportman zal zelden een excuus aandragen voor het feit dat hij niet gewonnen heeft. Hoe vaak gebeurt het niet dat juist degene met een blessure wint? Er komen dan vreemde krachten los: het publiek kiest voor de underdog, er komt meelij met de tegenstander. Het uitspelen van een blessure is een oervorm van overleven: zoals de plevier speelt dat zijn vleugel gebroken is om vijanden weg te lokken van zijn nest. De Engelse grootmeester Anthony Miles speelde een van zijn beste toernooien liggend op een brancard, omdat hij rugproblemen had. De tegenstanders hadden geen antwoord op de gewijzigde omstandigheden.
De tweekamp over zes partijen tussen de Rus Vladimir Kramnik en de Armeniër Levon Aronian is gelijk geëindigd, 3-3. Aronian is de morele winnaar omdat hij met zwart won en omdat hij de enige additionele rapidpartij won. Er was een extra reglementje toegevoegd dat indien een partij onder de dertig zetten eindigde, er als compensatie voor het publiek nog een snelschaakpartij moest volgen van 15 minuten per speler. Alleen de vierde partij had een snel slot.
L. Aronian – V. Kramnik, na 25.Kg1-f2
Hier werd tot mijn grote verbazing tot remise besloten. Zwart kan simpelweg nog wat verder spelen want wit heeft in deze iets mindere positie toch voorlopig geen perspectieven. Na bijvoorbeeld 25…axb3 26.axb3 Le6 27.b4 cxb4 28.cxb4 Kb7 of 25…Te8 26.b4 cxb4 27.cxb4 Te6 28.a3 Tc6 29.Tc1 Txc1 30.Lxc1 Le6 loopt zwart geen enkel gevaar. Een echte test is 25…Th5! 26.Lc1 axb3 27.axb3 Le6 28.b4 cxb4 29.cxb4 Pd7 en wit moet zijn zwaktes verdedigen.
De rapidpartij viel buiten de serieuze krachtmeting en werd verdiend gewonnen door Aronian die veel slagvaardiger was.
V. Kramnik – L. Aronian, na 38.Ta-c1
In de vijfde partij kwam hier de climax. Beide partijen staan zeer actief, alle stukken doen mee en beide pionnenstructuren hebben zwakke en sterke kenmerken. Zou zwart te snel willen vereenvoudigen dan komt hij bedrogen uit: 38…Txc1 39.Kxc1 fxg4 40.fxg4 (op 40.hxg4 Kf6 41.P4xg6 Pxf3) Kf6 41.Kc2 Ld6 42.h4 Pe4 43.P4xg6 Pf2 44.Pf4 Lxe5 45.dxe5 Kxe5 46.Pd3+ en wit wint. Daarom houdt zwart zijn actieve toren in leven:
38…Txe3 39.Tc7+ Kd8 40.Tg7 Kc8
Met drie stukken tegen een kale koning hebben beide partijen eeuwig schaak varianten: 40…fxg4 41.h4 Pxf3 42.Pxe6+ Ke8 43.Pc7+ Kf8 44.Pe6+ Ke8 en zo voort.
41.Tg8+ Kb7 42.Tg7+ Kc8 43.Tg8+ Kb7 en remise.
L. Aronian – V. Kramnik, na 30…Td5-d3
Weer een gelijke en boeiende stelling, vanwege de vele spanningsvelden. Wit heeft spel op beide vleugels, zwart in het centrum. Na een normale, rustige zet als 31.Ta-a1 blijft het dynamische evenwicht bewaard. Maar Aronian onderschat het zwarte gevaar en doet
31.b4?! Txe3!
Een goed en gevaarlijk kwaliteitsoffer, nu moet wit oppassen.
32.Txe3 cxb4 33.Tg3
Wellicht dat Aronian nog steeds in de veronderstelling verkeerde dat hij aan het roer zat want 33.Te1 Pxf4 34.Txb4 Pd3 35.Txb6 axb6 36.Te3 houdt makkelijker stand.
33…e3?!
Typisch menselijke zet, zwart wil snel het geofferde materiaal terug krijgen. Veel sterker was 33…Pe7 34.Txb4 Lc7 35.Pg4 Pf5
36.T3-b3 e3 37.Pxe3 Lxf4+ en zwart heeft kansen. Nu komt wit net op tijd.
34.Txg6 e2 35.Ta1 Lf2 36.Tg8+ Ke7 37.Tg7+ Kd6 38.Txb7 e1D 39.Txe1 Lxe1 40.Pf5+ Kc5 41.Tb5+ Kc6 42.Pd4+ Kc7 43.Tc5+ Kb7 44.Tb5+ Kc7 en remise.
En daarmee kwam de slotstand gelijk uit. Wat heeft deze krachtmeting nu opgeleverd? Vier van de zes partijen waren interessant, alleen de partijen 2 en 4 bleven achter bij de hoge verwachtingen van deze oefenmatch. Dat kwam zeker door de openingskeuze van Kramnik: de Berlijnse verdediging. Zwart accepteert een klein nadeel maar heeft een muur van een stelling. Meat Loaf zong al eens ‘twee uit drie, is zo slecht nog nie’, dus is 4 uit 6 voor alle partijen ook een acceptabele score.
