de Volkskrant schaakrubriek 21 mei 2011
Gert Ligterink
WK-finalisten moeten verantwoording afleggen
De commentaren waren voorspelbaar toen bekend werd dat Anand volgend jaar zijn wereldtitel zal verdedigen tegen Grischuk of Gelfand. De een baseerde een sombere toekomstverwachting op Grischuks resultaat in het laatste Tata Steel toernooi (4,5 uit 13), een ander wees erop dat Gelfand sinds 1993 geen klassieke toernooipartij meer van Anand heeft gewonnen.
En natuurlijk kreeg de FIDE ervan langs. Door veel te korte matches voor te schrijven zou de bond van het kandidatentoernooi een loterij hebben gemaakt..Er werden herinneringen opgehaald aan de goede oude tijd, toen de strijd om het uitdagerschap eindeloos duurde, maar wel altijd de ideale winnaar opleverde. Het is dubieus of dat laatste waar is. De grote Paul Keres werd jarenlang beschouwd als de ideale uitdager, maar hij won het kandidatentoernooi nooit.
Ik moet bekennen dat ik me af en toe liet meeslepen door deze zeurpieterij en pas weer bij zinnen kwam bij het lezen van Grischuks nuchtere commentaar. Volgens hem vergeten de critici af en toe dat de essentie van elke competitie is dat gestreden wordt tot de winnaar bekend is: `Tegenwoordig kiezen de mensen de sterkste speler, bijvoorbeeld Aronian, voordat het gevecht is begonnen. Als hij dan, God verhoede het, niet wint, deugt de opzet van de competitie niet.’
Ook de andere finalist moest verantwoording afleggen aan de pers. Een journalist vroeg de 42-jarige Gelfand wat hij ervan vond dat veteranen grote internationale wedstrijden winnen. De vraag moest een paar keer worden herhaald, waarbij Gelfands wenkbrauwen steeds verder omhoog gingen.
Gelfand gaf een waardig antwoord: `Kortchnoi speelde in 1978 zijn eerste WK-match toen hij 47 jaar was. En ik herinner me heel goed dat ik als elfjarige jongen in mijn geboortestad Minsk Efim Geller het kampioenschap van de Sovjet-Unie zag winnen. Hij was toen 54 jaar oud. Ik begrijp best dat de pers graag schrijft over jonge nieuwkomers als Wesley So of Anish Giri. Maar dat wekt wel de indruk dat zij sterk spelen en wij ouderen er weinig meer van kunnen. Wij zijn alleen maar veteranen.’
Over het niveau van zijn match tegen Kamsky was Gelfand slecht te spreken. Terecht, vooral in de rapidpartijen van de tiebreak was het af en toe niet best wat gebeurde. De eerste van de vier ging nog, daarna zakte het niveau schrikbarend. In de tweede partij passeerde een blunder van Kamsky ongemerkt en in de derde gaf Gelfand zijn dame weg. In de vierde partij had Kamsky bij een 2-1 voorsprong de finale binnen handbereik.
Kamsky – Gelfand na de 23ste zet van wit. In de voorafgaande fase had zwart een goede stand niet optimaal behandeld, maar er is niets verloren na bijvoorbeeld 23 … Pxb3 24. Lxb3 dxc3 25. bxc3 Pa5 26. Lc2 Tc8.
23 … Pa5?
Deze blunder had hem de match kunnen kosten.
24. Pxa5 bxa5 25. Dh5?
Dit speelde Kamsky vrijwel à tempo. Als hij even had nagedacht zou hij de weg naar de finale hebben gezien: 25. Lxf7+ Kxf7 26. Dc4+ Kf8 27. Dxc5+ met pionwinst bij voortreffelijke stand.
25 …Dc7
Nu staat wit vrijwel verloren. Zijn stukken werken niet samen en pion e4 kan niet worden verdedigd.
26. Ld5 Lxd5 27. exd5 Pe4 28. Lg1 Dc4 29. Taa1 Dxd5
Wit staat een pion achter en heeft geen tegenkansen. Kamsky rekte de strijd tot de 50ste zet. In de snelschaak-tiebreak kwam hij er niet meer aan te pas.
Uit de vierde (klassieke) partij Kramnik – Grischuk komt dit fragment:
Kramnik – Grischuk na de 30ste zet van zwart.
31. Td8
Voor de hand liggend maar minder sterk dan 31. Pf4 h6 32. Txe6 of het door Sergei Sjipov aangegeven 31. Tb1 Dc6 32. Pf6.
31 … Tc8
Eenvoudiger is 31 … c2 32. Txg8+ Kxg8 33. Dd8+ Kf7 34. Dg5 Lb2, waarna wit niet beter heeft dan eeuwig schaak met 35. Df4+ Ke7 36. Dg5+ Kf7 37. Df4+.
32. Txg8+ Txg8 33. Pxg7 Dxg7 34. De4 c2 35. Tc1 Tc8 36. Dxe6
Wit staat twee pionnen voor, maar de geweldenaar op c2 garandeert zwart remise.
36 … Td8! 37. Db3 Td2 38. Db8+
In hoge tijdnood zou zwart het fout hebben kunnen doen na 38. g3. Hij maakt remise met 38 … Df6!, maar het voor de hand liggende 38 … Dd4? verliest na 39. Df7!.
38 … Dg8 39. Db2+ Dg7 40. Db8+ Dg8 41. De5+ Dg7 42. De8+ Dg8 43. De5+ Dg7 44. De8+
Remise.
