de Volkskrant schaakrubriek 30 oktober 2010
Gert Ligterink
Sjirov als een kind zo blij na schitterende overwinning
Alexei Shirov heb ik in het verleden in vele verschillende gemoedstoestanden meegemaakt. Soms was hij tevreden na een mooie overwinning of sarcastisch vrolijk als het geluk voor de verandering eens op zijn hand was geweest. Maar veel vaker was hij somber als het noodlot of, zoals hij het zelf meestal zei, zijn onkunde een prachtig kunstwerk in opbouw had vernietigd.
Een enkele keer had ik medelijden met hem. In 2001 stond Shirov in het Corus-toernooi bovenaan met een prachtige score van 6,5 uit 8, toen hij door een mokerslag werd getroffen. In de negende ronde verloor hij voor de zoveelste keer in zijn leven kansloos van Kasparov. In de gang van dorpshuis De Moriaan in Wijk aan Zee kwam ik hem na de partij tegen in een toestand van totale ontreddering. Wat velen vreesden, gebeurde. Shirov verloor in het vervolg van het toernooi nog tweemaal en eindigde op een roemloze gedeelde vijfde plaats.
Afgelopen dinsdag maakten de toeschouwers bij de Univé-vierkamp in Hoogeveen kennis met een Shirov, die ik zelden eerder had gezien. Als een kind zo blij was hij na een inderdaad schitterende overwinning op Sergei Tiviakov. Zonder dat het hem was gevraagd bood hij aan om in de commentaarzaal zijn partij in detail toe te lichten.
Na afloop excuseerde Shirov zich bij de perschef van het toernooi: `Ik heb zojuist mijn partij aan het publiek gedemonstreerd en ik geloof dat ik daarbij een paar onaardige dingen heb gezegd over mijn tegenstander’. Het was een merkwaardige, volstrekt overbodige verontschuldiging, omdat geen onvertogen woord over Shirovs lippen was gekomen. De blijdschap over een volmaakt geslaagde partij had hem tijdelijk zo beneveld dat hij niet meer wist wat hij precies had gezegd.
Shirov – Tiviakov
Hoogeveen 2010
1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pc3 Dd6
Toen Tiviakov in 2005 deze openingsvariant in zijn repertoire opnam, dachten we dat het een tijdelijk experiment zou zijn. Inmiddels weten we beter. Hij heeft er veel succes mee gehad tegen zwakke én sterke tegenstanders.
4. d4 Pf6 5. Pf3 c6 6. Pe5 Pbd7 7. f4
Shirovs favoriete agressieve bestrijdingswijze.
7 … Pb6 8. g4 Pbd5
In 2008 speelde Tiviakov in een rapidpartij tegen Shirov 8 … Le6 9. Lg2 g6 10. 0-0 Lg7 11. f5 gxf5 12. gxf5 Lc4. Hij verloor, maar dat lag niet aan de opening.
9. Lg2 g6 10. g5 Pxc3 11. bxc3 Pd5
Tiviakov speelde tot dit moment vrijwel à tempo. Bij zijn voorbereiding moet iets grondig zijn misgegaan, want na deze laatste zet krijgt wit groot voordeel. Zwart had geen keus, hij moest genoegen nemen met 11 … Ph5 of eventueel 11 … Pd7.
12. c4 Pc7 13. c5 Dd8
14. d5!
Vooral over deze prachtige zet was Shirov intens tevreden. Tiviakov dacht nu bijna een uur na.
14 … cxd5
Onmiddellijk tot verlies leidt 14 … Pxd5 15. c4 Pb4 16. Dxd8+ Kxd8 17. Tb1. Het overwegen waard was misschien 14 … f6, waarna Shirov een stukoffer in gedachten had: 15. dxc6! Dxd1+ 16. Kxd1 fxe5 17. cxb7 Lg4+ 18. Ke1 Tb8 19. fxe5. Ongetwijfeld heeft wit met zijn vrijpionnen op b7 en c5 voldoende compensatie voor het stuk, maar helemaal duidelijk is de situatie niet.
15. c4! e6
Vooral niet 15 … d4? 16. Da4+ Ld7 16. c6 en wit wint op slag. Na 15 … Lg7 16. cxd5 0-0 17. 0-0 heeft wit een vorstelijke stand.
16. Lb2! Lg7
Vrijwel dezelfde stelling als in de partij ontstaat na 16 … Tg8 17. Pg4 Le7 18. Pf6+ Lxf6 19. Lxf6.
17. Pc6! bxc6 18. Lxg7 Tg8 19. Le5
Deze loper is het sterkste stuk van het bord. Zwart kan geen vin verroeren.
19 … Ld7 20. 0-0 Tb8
Graag zou zwart 20 … dxc4 spelen om het paard op d5 te posteren. Maar dat gaat niet. Wit wint met 21. Lf6 Db8 22. Tb1 Dc8 23. Dd6.
21. Da4 Tb7 22. Tab1 Db8 23. Txb7 Dxb7 24. Tf2!
24 … d4
Een wanhopig pionoffer. Na 24 … dxc4 is 25. Da5 Pa6 26. Tb2 Dc8 27. Lf1 afdoende.
25. Da5 Kd8 26. Le4
Nu zit zwart min of meer in zetdwang. Na 26 … Te8 of 26 … Kc8 komt 27. Tb2! en na 26 … Tf8 wint wit het eenvoudigst met 27. Td2, gevolgd door 28. Txd4.
Zwart geeft op.
