Gespot 16: Paranoia

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.

Een bekende ‘schakersziekte’ is paranoia. Nogal wat topspelers vertonen paranoïde gedrag. Dat kan redelijk onschuldig zijn tot gedrag dat buiten alle proporties is. Van Fischer is bekend dat hij achter elke boom een KGB-agent zag staan. En toen er een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd was door de Amerikaanse autoriteiten moest hij waken voor FBI-functionarissen achter elke boom. Dat laatste was overigens bepaald niet bezijden de werkelijkheid, want hij werd wel degelijk gezocht.

Een geniale speler uit de tijd van Fischer was de Braziliaan Enrique Mecking (zie foto, bron onbekend) die snel doordrong tot de wereldtop. Hij stond zelfs even derde op de wereldranglijst achter Karpov en Korchnoi. Maar helaas gingen zijn goede resultaten gepaard met op zijn zachtst gezegd excentriek gedrag. Zo schijnt hij in een kandidatenmatch die hij in 1977 tegen de Rus Lev Polugaevsky (zie foto, bron onbekend) speelde, de grenzen van het reglement opgezocht te hebben. Na een remise in de eerste partij won Polugaevsky de tweede.

Wat Mecking ook probeerde, hij slaagde er niet in om de verdediging van de Rus te breken. Ik weet niet of het waar is, maar het gerucht deed de ronde dat hij op een gegeven moment alle zetten met twee handen tegelijk deed. Omdat de regel is dat je met de hand waarmee je zet de klok moet indrukken, deed hij dat ook maar met twee handen. Je kunt je voorstellen dat een vriendelijke een correcte man als Polugaevsky het hier zwaar mee gehad heeft. Een tegenstander die iemand op deze manier uit zijn spel probeert te halen is niet prettig. Polugaevsky gaf overigens geen krimp. Alle overige partijen eindigden in remise.

Maar Mecking had het vooral te kwaad met zichzelf. Ik heb me laten vertellen dat zijn secondant hem verliet omdat de Braziliaan soms ’s nachts uit het raam van zijn hotelkamer klom om te kijken of hij een Sovjetvijand kon bespeuren die het op zijn geheime varianten hadden gemunt.

Later bleek dat Mecking ook inderdaad geestesziek was en veel later een nog grotere inzinking kreeg. Hij werd ernstig ziek, naar verluidt zelfs ongeneeslijk. Maar door een wonder wist hij het tij te keren en keerde hij zelfs ook weer terug in de toernooi-arena. Zijn beste schaakjaren had hij echter achter zich gelaten.

Hierbij alle partijen uit de tweekamp in Luzern: