Gevechten zonder winnaars
In de hoogste groep van het Tata Steel Chesstournament werd in de belangrijkste partijen de vredespijp gerookt. Daar waar reikhalzend werd uitgekeken naar de confrontatie tussen wereldkampioen Anand en een van zijn voorgangers, Kramnik, kwam het al snel tot een anti-climax. Het kwaliteitsoffer dat laatstgenoemde had gebracht, zag er veelbelovend uit, maar toen Anand het materiaal wijselijk retourneerde, verdween al snel de muziek uit de stelling.
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Dc2 O-O 5. a3 Lxc3+ 6. Dxc3 d5 7. Pf3 [Er is gebleken dat 7. cxd5 niet zoveel belooft vanwege 7… Pe4!] [De oude voortzetting was 7. Lg5] 7… dxc4 De meest gespeelde zet. [Ook nu is 7… Pe4 een alternatief.] 8. Dxc4 b6 9. Lg5 Lb7 Vreemd genoeg is deze logische ontwikkelingszet nauwelijks eerder voorgekomen. [9… La6 was de meest populaire zet, waarna zowel 10. Dc2 [als 10. Da4 werden gespeeld.]] 10. Tc1
10… c5!? Dit pionoffer is meteen al een nieuwtje. [10… Pa6 kwam voor in een partij Rajilich-Lomineishvili, 2009 die weliswaar door zwart gewonnen werd, maar waarin het een en ander te verbeteren viel voor wit.] 11. dxc5 h6 12. Lf4 Ld5 13. Dc2 Pbd7 Dat was uiteraard de bedoeling van Kramnik. Zwart is al volledig ontwikkeld hetgeen de pion volledig compenseert. 14. Ld6 [Aanname van de pion ziet er niet zo goed uit: 14. cxb6 Dxb6 15. e3 Db7 16. Le2 Tac8 17. Db1 Le4 18. Da1 Txc1+ 19. Dxc1 Tc8 is al erg goed voor zwart.]
14… Pxc5! Zwart kan zich dit kwaliteitsoffer ook permitteren. De druk die zwart met zijn stukken uitoefent is minstens genoeg compensatie. 15. Lxf8 Dxf8 16. e3 Pb3 Dit wint min of meer de kwaliteit terug. [Ook interessant lijkt mij 16… Le4 17. Dc3 [17. Dc4 Tc8 met de dreiging … Pd3+.] 17… Pd5 18. De5 Tc8 is ook zonder meer speelbaar voor zwart.] 17. Lc4 Anand geeft het materiaal wijselijk snel terug. [Na 17. Td1 Tc8 18. Dd3 Pc5 19. Db1 Le4 komt wit niet los. Zwart heeft al minstens een zetherhaling in de stelling. Bijvoorbeeld: 20. Da2 Ld5 21. Db1 Le4 en wit kan dit niet met goed fatsoen uit de weg gaan.] 17… Pxc1 18. Lxd5 Pxd5 19. Dxc1 Tc8 20. Db1 Dc5 Het is duidelijk dat zwart nu zelfs een plusje heeft. 21. O-O Dc2 22. Dxc2 Txc2
23. Tb1 Zwart lijkt beter te staan vanwege zijn toren op de tweede rij. Die kan zich echter niet handhaven (Pf3-e1) waardoor er uiteindelijk toch geen eer te behalen valt voor beide spelers, waardoor de vrede getekend werd. 1/2-1/2
De analyse via de viewer:
Anish Giri heeft zo geloot dat hij de twee Nederlanders in de eerste twee ronden tegenover zich kreeg. Dan hebben we dat ook maar meteen gehad, zal hij gedacht hebben. Jan Smeets, was net als zijn maatje Erwin l’Ami niet genegen om voor de nieuwe coming man aan de kant te gaan. Daarbij is Smeets een van de diehards die de Botwinnikvariant van het Slavisch op het repertoire heeft staan en Giri was wel bereid om hem op dat terrein op te zoeken. Daartoe had hij de relatief onbekende zet 19. Lf4 klaarliggen. Smeets reageerde met een nieuwtje en hield de stelling eigenlijk relatief eenvoudig overeind. Hij was wel gedwongen een kwaliteit te geven, maar daarvoor zag hij een mooi pionnencentrum en sterk gecentraliseerde stukken voor terug. Het enige probleem was zijn koning en met een omsingelingstactiek wist Giri met zijn dame de zwarte gelederen binnen te dringen. Het zag er allemaal spannend uit, maar toch bleek er beide spelers weinig eer te behalen: remise derhalve.
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 e6 5. Lg5 dxc4 6. e4 b5 7. e5 h6 8. Lh4 g5 9. Pxg5 hxg5 10. Lxg5 Pbd7 11. exf6 Lb7 12. g3 c5 13. d5 Db6 14. Lg2 O-O-O 15. O-O b4 16. Pa4 Db5 17. a3 exd5 Dit is volgens alle inzichten al een tijdje de beste zet. [17… Pb8 18. Dg4] 18. axb4 cxb4
19. Lf4 Een zeldzaam gespeelde zet, die volgens mijn database wel ‘als een beest’ scoort. De vier partijen die ik hiermee heb gevonden worden alle door wit gewonnen. [Zeer populair was 19. Le3 Hiermee werd in Wijk aan Zee een fantastische partij gespeeld, die ik bij deze ook in de viewer opneem: Ivanchuk-Shirov, 1996 waarin wit met het volgende verbluffende dameoffer voor de dag kwam: 19… Pc5 20. Dg4+ Td7 (zie analysediagram)
21. Dg7!!] 19… Lh6 Smeets vindt meteen een zet waardoor de spelers beide op zichzelf zijn aangewezen. Het lijkt mij een logische zet. Zwart probeert de sterke loper op f4 te neutraliseren. De alternatieven waren: [19… Pc5 kwam voor in Porper-Lock, 2006 en Zakharstov-Petr, 2009.] [19… Lc6 Gozzoli-Brunner, 2009.] [19… Dc6 Plischki-Pukl, 2009.] 20. Ld6 Lf8 21. Le7 Lxe7 22. fxe7 Tde8 Zwart heeft flink zijn best gedaan om de loper af te ruilen. 23. Dd4 Th6 24. b3 Txe7 25. Tfc1
25… Pe5 [Ook na de andere volgorde 25… c3 26. Lf1 lijkt zwart een probleem te hebben. Als de dame wijkt valt pion b4 valt en daarna natuurlijk pion c3. Maar zwart heeft 26… Pe5! en lijkt ook nu stand te kunnen houden. [26… Da5]] 26. Pc5 c3 Misschien brengt Smeets zich hiermee een klein beetje in de problemen. [Te overwegen viel 26… Lc6 hoewel de complicaties hierna nauwelijks te overzien zijn. Een voorbeeld van een mogelijk spelverloop is: 27. bxc4 dxc4 28. f4 Lxg2 29. fxe5 [Hier faalt 29. Kxg2? op 29… Txh2+!] 29… c3!? en ik durf hier geen zinnig woord over te zeggen. Het enige wat ik wel kan melden is dat de zwarte loper niet geslagen kan worden: 30. Kxg2? De2+ en zwart wint. 31. Kg1 Dxh2+ 32. Kf1 Dxg3 en de vele dreigingen zijn niet meer te pareren.] 27. Txa7 Pc6 28. Dg4+
28… The6 Zwart dient nu de kwaliteit te geven. [28… Kb8? faalt op 29. Txb7+ Txb7 30. Dg8+ Kc7 31. Dxf7+ en wit wint.] [28… Kd8 29. Dg8+ wint ook op slag.] 29. Pxe6 fxe6 In ruil voor de kwaliteit heeft zwart een mooie massa aan pionnen en controle over het centrum. Daar staat tegenover dat zijn koning nog altijd bepaald niet veilig staat. 30. Ta4 Dc5 [30… d4 zag er ook aantrekkelijk uit.] 31. Dg8+ Kd7 32. Lf1 d4 33. Lc4
33… Pa5 Een beetje vreemd gespeeld. [Meer in aanmerking kwam volgens mij 33… Pe5!? Het paard staat beter in het centrum. Misschien wilde Smeets Lc4-a6 uit de stelling halen en dat is ook tevens wits enige kans: 34. La6 Pf3+ en nu moet hij zelfs in het aftrekschaak gaan staan. 35. Kg2 [35. Kf1?? Lxa6+ 36. Txa6 Db5+] 35… Pe1+ 36. Kg1 en zwart heeft al tenminste herhaling van zetten.] 34. Db8 Het is Giri gelukt om via een omsingelingsactie de zwarte koning te belagen. 34… Dc6 35. f3 Pxc4 [Volgens mij leidt 35… Dxf3 36. Lb5+ Lc6 37. Lxc6+ Pxc6 38. Ta7+ Pxa7 39. Dxa7+ tot een soort herhaling van zetten.] 36. Txb4 Pb6 37. Txd4+ Pd5 38. De5 Dc7
En hier vonden de heren dat het genoeg was. De stelling lijkt inderdaad in evenwicht. 1/2-1/2
De analyse via de viewer:
Partijflitsen
In de andere groepen wordt ook strijd op een hoog niveau geleverd. Altijd moeilijk om een keuze uit het overvloedige partijmateriaal te nemen. Maar met enkele flitsen hopen we u toch even ‘bij te praten’ over de belangrijkste gebeurtenissen. Ditmaal twee aardige eindspelen van loper tegen paard. De ene keer won het paard, de andere keer de loper.
Eerst mag het paard het zoet van de overwinning proeven.
Wit heeft een prachtige vrijpion waar zwart op het eerste gezicht de loper voor zal moeten offeren. Maar omdat de zwarte toren actief is over de derde rij, wil wit zich liever niet op dat eindspel inlaten. Hij maakt eerst een brug. 62. Tf5! Txf5 Na deze zet is het meteen verloren, hoewel dat niet eenvoudig te voorzien was. [Ook 62… Te3+ helpt niet na 63. Kf7] [Na 62… Txb3 heeft wit een brug met het paard: 63. Pf6! Tg3 64. Kf7 en nu moet zwart zijn toren voor de g-pion offeren, waarna het eindspel wel simpel uit is.] 63. Kxf5
63… Lh8 Gedwongen, anders zou wit met Pf6 de loper afsnijden. Zwart denkt zo altijd zijn loper voor de g-pion te kunnen offeren en dan met de eigen koning de witte damevleugel binnen te kunnen lopen. Hij komt bedrogen uit. [63… Kc5 64. Pf6 en zwart kan niet voorkomen dat de g-pion promoveert.] 64. Ke6 Snijdt niet alleen de zwarte koning de pas af, maar loopt ook naar de koningsvleugel met de koning. 64… Kc5 65. Kf7 Kb4
66. Pg7! Hier was het allemaal om begonnen. Deze wending moest wit voorzien toen hij met zijn 62. Tf5 kwam. 66… Kxb3 67. Kg8 De loper is ten dode opgeschreven en daarmee ook het afstoppen van de pion. Wit haalt een nieuwe dame bij. 1-0
Aantekeningen via de viewer:
Dan nu de loper die zegeviert.
44… b3 45. Pa3+ Kb4 46. Pc4 La7 47. Pb2 [Ook 47. f3 had hem niet geholpen na 47… Kc3] 47… Kc3 48. Pa4+ Kc2 49. Kc6 c4
50. Kd5? Ik denk dat pas hierna definitief verliest. [Wit komt te laat na 50. Kb7 c3! 51. Kxa7 b2 en zwart is al aan de overkant.] [De vraag was nog even hoe zwart kan winnen na 50. Kb5!? c3 [50… Kd3 51. Pb2+ Kc3 52. Pxc4 lijkt op hetzelfde neer te komen.] 51. Kc4 b2 52. Pxc3 Lxf2 53. Pb5! b1D 54. Pa3+ Kb2 55. Pxb1 Kxb1 56. Kd5 en het ziet er naar uit dat wit het vege lijf zal redden.
De witte koning loopt via f6 naar de zwarte pionnen, terwijl de loper ondertussen a6 moeten blijven tegenhouden. Een mogelijk vervolg: 56… Kc2 57. Ke5 Kd3 58. Kf6 Ke4 59. Kxf7 Kf5 60. Kg7 [60. h4?? Kg4 61. Kg7 Kxh4 62. Kxh7 Kxg5 en nu wint zwart wel!] 60… Kxg5 61. Kxh7 en de witte koning blijft aan de zwarte pion ‘hangen’ met de koning. Zwart kan dus nooit h3 winnen, omdat zijn loper de andere pion moet bewaken. Remise!] 50… b2 51. Pxb2 Kxb2 52. Kxc4 Kc2 53. f4 Kd2 54. Kd5 Ke3 55. Ke5
55… Lb8+! Wit gaf zich nu gewonnen. Een mogelijk spelverloop kan zijn: [55… Lb8+! 56. Kf6 Kxf4 57. Kxf7 Kxg5 58. Kg7 h5 en zwart heeft een tempo meer bij de varianten die we eerder zagen. Dat scheelt een volle pion en daarmee is het pleit beslecht.] 0-1
Aantekeningen via de viewer:
Wat is het verschil tussen 50.Kd5 en 50.Kb5 in de laatste partij? 50…b2 wint in beide varianten toch op dezelfde manier?
Beste Hondekop,
Je hebt helemaal gelijk, het maakt geen verschil. De varianten onder 50. Kd5 komen daarmee te vervallen.