Het Paard van Anne
Het Cultural Village Tournament kan wat mij betreft niet meer stuk. In de zesde ronde werd er een partij gespeeld die zoveel fraaie en verborgen wendingen opleverde dat de naspelende lezer van dit stukje in verrukking zal laten komen. Voordat ik u wil meenemen in deze ontdekkingstocht door een ontoegankelijk woud aan varianten druk ik even de volgende stelling af:
Deze stelling had vandaag kunnen ontstaan. De vraag die erbij gesteld kan worden is “hoe moet zwart zich hier verdedigen? “ En het antwoord is: met 37… Ph8!!. Dit heb ik maar even “Het Paard van Anne” genoemd, als tegenhanger van “Het Paard van Ree”, waar een van de organiserende verenigingen ‘Het Schaakgenootschap Het paard van Ree’ naar genoemd is. Het eerste paard verricht fantastisch werk vanaf veld h8 (zoals de varianten moeten uitwijzen), het tweede staat daar wat zielig op a1. Overigens slaagde Anne er niet in de zet te vinden tijdens de partij.
Maar laten we bij het begin beginnen. Benjamin Bok is een sterke IM met een rating van 2513. Anne Haast is een WIM met rating 2268. Benjamin heeft wit en hij is een van de kanshebbers om deze tienkamp op zijn naam te schrijven. Anne heeft zwart en staat met slechts een half puntje uit vijf partijen moederziel onderaan. Ze heeft op de rustdag van het toernooi echter de kleuren van haar vereniging De Stukkenjagers in de KNSB-Meesterklasse verdedigd en daar heeft zij een sterke IM, Martin Martens, op een fraaie manier weten te verschalken. In de competitie doet zij het fantastisch: 3 uit 3, TPR 2659. Na de wedstrijd gaat zij direct terug naar Wijk aan Zee om zich voor te bereiden op het duel met Benjamin die de rustdag heel anders besteed heeft. Langzaam maar zeker komt hij beter te staan en dan voelt Anne zich verplicht een stuk tegen twee pionnen te offeren. Het offer is niet correct, maar Benjamin verzuimt om de beslissende klap uit te delen. In plaats daarvan gaat hij op zoek naar de zwarte koning die inderdaad onveilig staat. Maar daarmee verlaat hij zijn eigen linies en ondertussen rukt een zwarte b-pion onweerstaanbaar op naar de tweede rij. Benjamin blundert, maar Anne profiteert niet. En dan komt het moment van het initiele diagram. Waar moet het paard naartoe? Hieronder mijn bevindingen.
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. d3 Bok heeft duidelijk geen zin in een theoretische discussie. 5… b5 6. Lb3 Le7 7. a4 Lb7 8. O-O O-O 9. Te1 d6 10. Pbd2 Pd4 Zelden eerder vertoond, maar waarschijnlijk helemaal niet slecht. [10… Pa5 11. La2 c5 is de gangbare speelwijze in de theorie.] 11. Pxd4 exd4 12. c3 dxc3 13. bxc3 c5
14. Lc2 Een nieuwtje, maar dat zegt niets in deze stelling. Wat er bekend was, is niet door sterke spelers eerder gedaan. 14… Pd7 15. d4 Lf6 16. Pf3 Te8 17. Lf4 Pf8 18. Dd3 Pg6 19. Lg3 b4 Moet kunnen, hoewel deze pion raakt wat geïsoleerd raakt na deze zet. [Het alternatief 19… Db6 is niet prettig na 20. Tab1] 20. cxb4 cxb4
21. a5 Zo verhindert wit dat zwart er een gedekte vrijpion van maakt. 21… Tc8 [Waarschijnlijk was 21… Le7 de aangewezen verdediging. Zwart kan dan zo nodig … d6-d5 doen als b4 aangevallen wordt.] 22. Db3 Dd7 23. Db2
23… h5 Typisch Anne. Ze gaat op zoek naar actief tegenspel. [Terwijl ik de partij live aan het volgen was, leek mij opnieuw dat zwart verder moest gaan met 23… d5 maar het is wel duidelijk dat wit in het voordeel is na 24. e5 [niet 24. La4 Lc6 25. Lxc6 Dxc6 en dan 26. e5 Le7 omdat wit nu zichzelf een slechte loper heeft bezorgd.]] 24. h3 Te6 25. Db1 Tc3 26. La4 Dc8 27. d5 [Op 27. Dxb4 volgt 27… Txe4 en wit heeft niet veel meer.]
27… Lxd5 Zwart ziet zich genoodzaakt tot een stukoffer, maar dat blijkt niet nodig te zijn. [Vreemd genoeg kan zwart zich succesvol verdedigen met 27… Te7! omdat het logische 28. Lxd6 wordt beantwoord met het spectaculaire 28… Txf3! 29. Lxe7 [29. gxf3 mag dan al niet vanwege 29… Dxh3 en de dreiging … Ph4 is al winnend voor zwart.] 29… Lxe7 30. gxf3 Dxh3 31. Te3 Ph4 en zwart heeft (meer dan) genoeg compensatie voor het dubbele kwaliteitsoffer.] 28. exd5 Txe1+ 29. Dxe1 Dc5 30. Tb1 Dxa5 31. Lc6 Niet slecht. Wit wil pion d5 graag behouden. [Vermoedelijk was 31. De8+ Kh7 32. Lxd6 echter helemaal winnend voor wit.] 31… Dc5
32. De8+ Voor de hand liggend, maar niet de sterkste zet. Naast het feit dat er een betere zet was, verlaat de dame de onderste rij en dat komt hem later duur te staan. [Wit had moeten afzien van zijn oorspronkelijke plan om met de dame binnen te komen. Er was een zeer verrassende, doch zeer sterke zet voor handen. 32. Pd2! Daarna lijkt het direct gedaan met de zwarten omdat de dreiging Pe4 niet meer op te vangen is. 32… Txg3 faalt dan ook op 33. Pe4] 32… Kh7 33. Te1 h4 34. Lh2 Anne vecht uitstekend terug. De sterke b-pion werpt inmiddels al voldoende gewicht in de schaal. 34… b3! 35. Dxf7 Tc2
36. Tf1?? Een vreselijke blunder die Bok een duur punt had kunnen kosten. Er valt hem ook weinig te verwijten, het is een dermate moeilijke stelling dat een foutje nu zo gemaakt is. Dat komt omdat beide spelers aanvalskansen hebben, de twee koningen kunnen snel in het nauw gebracht worden. [Noodzakelijk en ook heel sterk was 36. Kh1! waarna wit nog steeds mag bogen op voordeel. Een representatieve variant is dan 36… Dxf2 37. Tg1 b2 38. Le8 Ph8! de enige zet, de rest verliest… [38… Pe7?? 39. Dh5+ Kg8 40. Lf7+ Kf8 41. Le6 het concept van de partij 41… g6 42. Dh7 Lg7 43. Lxd6] 39. Dh5+ Kg8 40. Ld7 Pf7 41. Le6 Da7 en zwart houdt het met kunst en vliegwerk nog net bij elkaar, maar het is duidelijk dat wit degene is die op winst speelt.] 36… b2? Dat is ook weer jammer voor zwart. [Zwart kon nu zelfs winnen als zij 36… Tc1! had gespeeld. Dat is toch hoogst opmerkelijk, het heeft vooral te maken met de kwetsbare onderste rij bij wit. 37. Pd2 en vooral de sterke b-pion die na ruil van de torens niet meer af te stoppen is. 37… Txf1+ 38. Pxf1 b2 39. Le8 [39. Db7 Dc1] 39… b1D en g6 is gedekt!] 37. Le8
37… Pe7? Een nieuwe fout die de zwartspeelster op haar beurt de kop had kunnen kosten… De weerlegging is echter nauwelijks door een schaker van vlees en bloed te ontdekken tijdens een partij. [Het juiste veld voor het paard was het curieuze veld h8! Dat had mooi gepast bij de naam van een van de organisatorische verenigingen (Het paard van Ree), die zijn naam ontleend aan een paard dat op a1 kwam te staan. Alleen zou het Paard van Anne een uitstekende tegenhanger zijn geweest omdat het vanaf h8 fantastisch verdedigt!
37… Ph8!! 38. Dh5+ Kg8 39. Ld7 g6 40. Dh6 [40. Le6+?? Kg7 41. Dg4 Txf2!! en zwart neemt het initiatief over.] 40… Dxd5 41. La4 Tc3 met ongeveer gelijke kansen.] 38. Dh5+ Wit slaagt er niet in de verborgen winst te vinden, maar hij blijft wel goed staan. [Let u even op wat Houdini hier aan het volk toont:
38. Le5!! Een bizarre vondst. 38… dxe5 39. Dh5+ Kg8 40. Lf7+ Kf8
41. Pg5!! De tweede geniale zet die Bok dan had moeten vinden. Het belangrijkste idee is om de loper van f6 (die veld h8 soms moet dekken) weg te lokken. 41… Lxg5 42. Le6 Pg6 [42… g6 43. Dh8+ Pg8 44. Dxg8+ Ke7 45. Df7+ Kd8 46. Dd7#] 43. Dxg6 De7 [Hier blijkt een van de pointes van wits eerste loperoffer: nu wits d-pion naar voren kan, wordt de zwarte dame overbelast. Zij moet zowel g7 als c2 dekken. Nog een reden waarom zwart dus … Tc1 had moeten spelen. 43… Dc7 44. d6!] 44. Dxc2] 38… Kg8 39. Df7+ Kh7 40. Dh5+ Kg8
41. Lf7+ Dit geeft de winst definitief uit handen. [Nog altijd was er nu een winst voor handen die analoog is aan de varianten die we eerder zagen. Wit begint met 41. Lxd6!! Dxd6 42. Lf7+ Kf8 43. Pg5!! en weer die wonderlijke paardzet om zwarts loper weg te lokken: 43… Lxg5 44. Le6 Df4 45. Dh8+ Pg8 46. d6! [46. Dxg8+? Ke7 47. Dxg7+ Kd6 is niet overtuigend.] 46… Dxd6 47. Dxg8+ Ke7 48. Lf5 Tc1 49. Dxg7+ Ke8 50. Dg8+! [50. Dxg5?? Txf1+ 51. Kxf1 Dd1#] 50… Df8 [50… Ke7 51. Dxg5+] 51. Dxg5 en wit heeft een stuk meer.] 41… Kf8 42. Le6 g6 43. Dh7
43… Dxf2+! Anne breit er een mooi slot aan. 44. Txf2 Tc1+ 45. Tf1 Txf1+ 46. Kxf1 b1D+ 47. Ke2 Db5+ 48. Kd1 Db1+ 49. Kd2 Db2+ 50. Ke3 Db3+ 51. Ke2 Db5+ 52. Kd1 Db1+ 53. Ke2 ½ – ½
Mijn analyses en aantekeningen via de viewer:
Er gebeurde in de laatste drie ronden nog veel meer. Daarover hoop ik morgen te kunnen berichten. U kunt alvast de verslagen van Dennis Krassenburg op de toernooisite lezen.
En natuurlijk even de tussenstand na zes ronden:
Voor meer achtergronden over het ontstaan van dit unieke toernooi lees ook: dit artikel.
Beste Herman,
Wat is er mis met 43…Lg7? Volgt dan 44.Pe5 of zo?
Beste Yehuda, dat is geen eenvoudige vraag. De juiste voortzetting is dan 44. Lxd6! (44. Pe5 verliest na 44… b1D!) 44… Dxd6 45. Pxh4 waarna Pxg6 heel sterk gaat worden. De dame komt dan weer op ‘bezoek’ bij de zwarte koning. Wat Anne deed, forceert remise.
Hallo Marcel,
De paardzet naar h8 is natuurlijk heel aardig. maar zwart kan ook winnen
met 1)…, Dxf2! 2)Txf2, b1D 3) Tf1, Txg2! 4)Kxg2, De4 5) Tf3, Dcxd5 enz.
groeten,
Nico Schouten
OSV
Hoi Herman
Ik heb gisteren met Nico de stelling nog eens doorgenomen.
Zijn analyse vertoont een groot gat!
Marcel