Hugo bijna kampioen, maar toch naast het podium
Vele Nederlandse fans volgden Hugo ten Hertog vandaag bij zijn laatste partij op het EK t/m 18 jaar. Zijn twee concurrenten hadden tegen elkaar remise gespeeld, en dus zou hij als hij zijn partij tegen de Pool Marcel Kanarek zou winnen kampioen worden… en een remise zou ook nog een gedeeld eerste plek opleveren (al was zijn tiebreak slecht). Een scherpe strijd ontstond, en elke minuut waren er wel weer een paar nieuwe postings in het draadje ‘EK jeugd’ op Utrechtschaak. Vooral toen bleek dat Hugo groot voordeel kon krijgen… maar helaas, de telepathische transportatie van de zet naar zijn hersenen lukte niet en hij deed een andere. Een ongeveer gelijke stelling ontstond, en remise is ook mooi, en toen een eindspel met ongelijke lopers dat toch ook wel remise zou moeten zijn… velen konden ook niet geloven dat uiteindelijk 0-1 op het scorebord stond. Zo dichtbij de titel, en toch, zo ver weg… De gedeelde vierde plek leverde uiteindelijk nog wel plaatsing voor het WK op.
De partij met uitgebreide analyse:
Hugo ten Hertog – Marcel Kanarek
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 g6 5. Pc3 Lg7 6. Le3 Pf6 7. Lc4 O-O Hier had Hugo al behoorlijk wat tijd gebruikt, waarschijnlijk piekerend over vragen als "Wil ik positioneel (5.c4) of scherp spelen?" "Wat heeft de tegenstander voorbereid?" Valide vragen, maar een kwartier bedenktijd kan later nuttiger besteed worden bij vragen als "Hoe krijg ik mijn tegenstander mat?" 8. Lb3 d6 Het wordt een normale draak, in plaats van een versnelde met 8…a5. 9. f3 Ld7 10. Dd2 Tc8 11. O-O-O Pe5 12. Kb1 Pc4 13. Lxc4 Txc4 14. g4 b5 15. b3 b4 Een bekend kwaliteitsoffer. Ook met 15…Tc8 is behoorlijk wat ervaring opgedaan. 16. bxc4 bxc3 17. Dxc3
In de Draak is het (nog iets meer dan in andere Sicilianen) gebruikelijk om (meestal op c3) een kwaliteit te offeren, meestal met de bedoeling wit een dubbelpion te geven. De koningsstelling wordt verzwakt, een paard krijgt een mooi veld (hier b.v. Pf6-d7-b6-c4 of a4) en de voorste c-pion is vaak moeilijk te houden. Hier is zwart ook nog zijn b-pion kwijt, wat materieel gezien niet gunstig is maar qua aanval wel. Een blik in de database leert trouwens dat vrijwel alle partijen met deze stelling in een beslissing zijn geëindigd. 17… Dc7 18. h4 Tb8+ 19. Kc1 De koning kan ook naar a1, maar dat voelt niet zo prettig met de loper op g7. 19… La4 In Bok-Cheparinov, Biel 2011, speelde de Bulgaar 19…h5 20.g5 Ph7. Benjamin liep vervolgens met zijn koning naar f2 en probeerde zijn stelling te consolideren. Later kon zwart ergens remise maken, maar toen hij dat naliet bleek de materiële voorsprong van wit beslissend. Met de partijzet maakt zwart ruimte voor zijn paard en wie weet is het aanvallen van c2 later nog nuttig. 20. h5 Naast het Bok-plan is vol op de aanval spelen ook een mogelijkheid. Een gevaarlijk plan, voor beide spelers, want elke zet telt nu. 20… Pd7 21. hxg6 hxg6
22. Td2! Wit wil graag zware stukken op de h-lijn, maar om mat te zetten moet ook nog Lg7 worden uitgeschakeld. 22.Th2 d5 23.Tdh1 e5 is ok voor zwart en na een te vroeg Lh6 is Db6 vervelend. De zet van Hugo is daarom nauwkeurig. 22… Pb6? Een voor de hand liggende zet waar zwart lang over nadacht. Ook 22…Pe5 23.Lh6 is goed voor wit, maar de beste verdediging is 22…Le5! om Tdh2 te voorkomen. Of nou ja, wit kan dat evengoed doen, en na 23.Tdh2 Lxh2 24.Txh2 f6 staat wit nog steeds materiaal voor, maar het is een dubbelpion en de zwarte stelling is ondanks het wegvallen van de fianchettoloper moeilijk te kraken. 23. Tdh2? Dit dreigt 24.Th8+, maar helaas krijgt wit geen tijd dit uit te voeren. Hugo heeft hier een kans op de titel laten liggen: sterk was 23. Lh6! Lf6 (Na 23… Dxc4 24. Dxc4 Pxc4 25. Lxg7 Kxg7 26. Tdh2 heeft zwart niet genoeg compensatie voor de kwaliteit.) 24. g5 Lh8 (Op 24…Le5 volgt 25.f4) 25. Lf8! Le5 (Na 25… Dxc4 26. Txh8+ Kxh8 zit er niet een direct mat in, maar het prozaïsche 27. Dxc4 Pxc4 28. Th2+ Kg8 29. Lxe7 wint dan vanwege de dreiging 30.Lf6) 26. f4! Dxc4 (enige zet) 27. Dxc4 Pxc4 28. fxe5 Pxd2 29. Lxe7! Tb1+ 30. Kxd2 Txh1 31. exd6
en hoewel het nu zwart is die een kwaliteit voorstaat, heeft wit dankzij zijn verbonden vrijpionnen en de afgesneden zwarte koning goede winstkansen in het eindspel. 23… Dxc4 24. Dxc4 Pxc4 25. Lg1 Le5 Nu heeft zwart dankzij mogelijkheden als Tb2xa2 genoeg compensatie voor de kwaliteit. Hugo besluit de materiële voorsprong daarom maar terug te geven. 26. Pb3 Lf4+ 27. Kd1 Lxh2 28. Txh2 a5 29. Pd2 Pa3 30. Pb3 Pc4 31. Pd2 Pa3 32. Pb3 e5 Zwart staat net iets prettiger en speelt daarom terecht door. 33. Le3 Pc4 34. Ld2 Ta8 35. Kc1 Lb5 36. Lg5 Kg7 37. Pd2 f6 38. Lh4 Pb6 39. g5 f5 40. Lf2 Pa4 41. exf5 gxf5 42. Th6 Ta6 43. f4 Pc3
44. fxe5 Een manier om remise te maken was 44. Pf3 Pe2+ 45. Kd2 Pxf4 46. Ph4 Ld7 47. Lg3 gevolgd door slaan op f4 (paard kan niet weg wegens Lxe5+) en schaakjes van de toren. 44… dxe5 45. Txa6? Hier was 45.Pf3! nodig. Dan verdwijnt de zwarte e-pion van het bord en ontstaat een beetje Pono-Ivanchukachtige stelling waarin zwart te weinig pionnen overhoudt om te winnen. 45… Pe2+ 46. Kd1 Lxa6 Nu echter heeft zwart met zijn twee verbonden vrijpionnen alle kansen op winst. 47. Pf3 e4 48. Pd4 Misschien had Hugo erop gerekend het eindspel met ongelijke lopers remise te houden. Dat blijkt niet zo makkelijk te zijn, maar met paarden op het bord was het niet anders geweest. 48… Pxd4 49. Lxd4+ Kg6 50. Le3 Kh5
51. Ke1? Een logische zet. Zwart wil zijn koning naar f3 spelen, vervolgens pionnen naar f4 en e3, en dan winnen met f3 f2 (en eventueel de koning omspelen naar g2 als de witte loper op h4 staat). Wit wil op e3 met zijn loper slaan en dan vanwege de verkeerde randpion remise maken en daarvoor moet de witte koning op f2 komen (waarmee de zwarte koning van f3 wordt gehouden). Het blijkt echter dat deze verdediging verliest. De witte pionnen zijn in deze stelling niet puur ballast, en door deze op het bord te houden kan wit denk ik remise houden. Een voorbeeldvariant: 51. Kd2 Lc4 52. a3 Kg4 53. g6 f4 54. Lb6 a4 (54… Kf3 55. Kc3 Le6 56. Kd4) 55. Kc3 Lg8 56. Kd4 e3 57. Kd3 Kf3 58. Ld8 Le6 59. g7 Lf5+ 60. Kd4 Lh7 61. Lh4 Kg4 (61… Ke2 62. Lg5) 62. Le1 Kg5 (Zonder de witte pionnen en a4 zou zwart kunnen winnen door tempodwang, maar nu wil wit juist graag tempi om met zijn c-pion te rennen) 63. c4 Kh6 64. Lc3 Kxg7 65. Ke5 f3 66. Kf4+ met remise. 51… Kg4 52. Kf2 a4 53. a3 f4 54. Ld2 Kxg5 55. Lc1 Kf5
Het gaat er nu om of na e3+ wit zijn loper kan offeren en dan op tijd is om a1 te bereiken. Met de pion op c2 is dat zo, maar als die daar weg is kan zwart voorkomen dat wit de hoek bereikt. 56. Ld2 Lb5 57. Lc1 Lc4 58. Ld2 Lg8 59. Lc1 Lf7 60. Ke2 Lc4+ 61. Kf2 La2 62. Ld2 Lb1 63. c4 Als wit 63.c3 doet speelt zwart zijn loper naar f5 en koning naar e5 waarna e3+ wint. 63… La2 64. c5 Ld5 65. Lc1 Lc6 66. Ld2 Ke5 67. Ke2 Lb5+ 68. Kf2 Ld7 69. Lc1
69…e3+! En ook nu wint het. 70. Lxe3 fxe3+ 71. Kxe3 Lf5 72. Kd2 Kd4 De witte koning is van de hoek afgesneden. Zwart kan daarom gewoon witte a-pion slaan en zijn eigen a-pion promoveren. 73. c6 Kc4 74. c7 Kb3 75. Kc1 Ka2 Natuurlijk niet 75….Kxa3? 76.c8D Lxc8 77.Kb1. Nu echter wint zwart na 76.Kd2 Kxa3. 0-1
Heel jammer van Hugo die heel dichtbij is geweest. Maar talent verloochent zich niet, zullen we maar zeggen. Een zeer interessant en leerzaam eindspel, goed geanalyseerd door Dimitri. Het is aardig om te zien dat de pion op c2 wel degelijk van belang is.
Ja, het is jammer dat Hugo het net niet gered heeft, maar is hier wellicht de nieuwe Timman aan het werk geweest?
We zijn de laatste jaren getracteerd op een vloedgolf aan nieuwe gm’s en im’s maar het is toch allemaal maar zo zo zo wat die boy’s laten zien.
Hup Hugo!
Voor God en Vaderland en probeer de rode wijn nog een jaar of 20 te laten voor wat ie is!
Volgens mij is de analysestelling na 31. exd6 in de 23. Lh6 variant goed remise te houden voor zwart. Na 31…Ta1 32. c4 Txa2+ 33. Kc3 Le8 hoeft zwart enkel te wachten tot wit c5-c6 speelt om dan met de toren het paard te pakken en daarna met de loper op c6. In een concrete rechttoe rechtaan variant is dat 34. c5 Ta4 35. e5 Ta3+ 36. Kc4 Ta4+ 37. Kd5 Ld7 38. c6 Txd4+ 39. Kxd4 Lxc6 en in het vervolg maakt zwart met f7-f5 ruimte voor de koning om een ongelijke lopervesting te creëren: de koning kan naar d7 en de loper op en neer pendelen tussen e8-f7-e6.
De kritieke stelling is waarschijnlijk die na 37. Kd5 Ld7 met de vraag of wit hier een andere winstmethode kan verzinnen, ik denk het niet, maar bij deze is de lezer uitgedaagd.
Een teamgenoot van Hugo
Bedankt voor je analyse. Ik denk dat de stelling na 31.exd6 gewonnen is voor wit, maar ik gooi het eerst even op USF voor de liefhebbers.
Ik had gisteren al in een mail op Janneman gereageerd:
Kan wit niet ipv 32.c4 met 32.Pb3 de toren tijdelijk buiten werking stellen? 32..Txa2 33. Kc1 en dan moet iets als Lc6 vanwege Kb1 waarna 34.Pc5 volgt en de loper voor de d-pion gegeven moet worden. L + P tegen Toren, beiden 3 pionnen, doordat de zwarte koning opgesloten is zal zwart het vast niet redden. Op 34..Ta4 (om meteen de witte pionnen te attaqueren) is na Pxa4 het ongelijke lopereindspel bedenkelijk.
Een andere teamgenoot van Hugo
Dat biedt inderdaad kansen, maar nog beter is 32.a3! om hetzelfde te bereiken maar dan met de a-pion nog op het bord.
Ik zag het op usf. Het kost een tempo, maar de T op a1 staat toch te niksen.
Grappig dat de loper op e7 daar via h6 en f8 gekomen is.