Langs de rand van de afgrond
Schaken en bergwandelingen. Het lijkt absoluut geen combinatie. Van Karel van der Weide weet ik dat hij er een voorliefde voor had om toernooien in de bergen uit te kiezen. In de Italiaanse wintersportplaats Bratto wordt jaarlijks in augustus een groot schaakfestival gehouden. Het was een van de laatste toernooien waar de partijen nog afgebroken werden. Met die traditie is inmiddels gebroken. Samen met mijn vriendin, Petra Schuurman, zijn wij meermalen naar Bratto afgereisd.
Het is een klein dorp, dat nauwelijks op de kaart te vinden is. Zeker in de tijd dat wij er speelden bestond er nog geen navigatie zoals anno 2011 gemeengoed is. Daarbij zijn wij avontuurlijk aangelegd en gaan we nog altijd door het leven zonder TomTom. In bijna alle keren dat wij neerstreken in Bratto besloten wij voor de partij een fikse bergwandeling te gaan maken. Dat leek ons een betere voorbereiding op de partij dan telkens maar weer de laptop open te klappen en de tegenstander door te lichten. Om er vervolgens steevast achter te komen dat de tegenstander iets heel anders speelt dan je ’s morgens verwacht had. De bergwandelingen waren voor mij wat zwaarder dan voor mijn partner omdat ik wat meer kilootjes naar boven had te slepen. Toen wij in 2002 weer eens rode of gele verfsignalen op bomen en rotsblokken aan het volgen waren en gepland hadden in een uur of twee weer terug in het hotel te zijn voor de lunch, ging er wat mis. De signalen waren plotsklaps verdwenen. Wat nu gedaan? Kiezen tussen hetzelfde pad terug of toch maar verder? Uiteraard kozen wij – u kent onze natuur inmiddels – voor de tweede optie.
In het toernooi wilde het voor Petra en mij niet zo erg vlotten met ons spel. Feit werd wel dat je heel anders tegen de dingen aan gaat kijken als je plotseling in een ravijn van zo’n honderd meter diepte hebt moeten kijken! Wat was er aan de hand? Nu wij de weg terug niet ingeslagen hadden, moesten wij langs een bergrand die er steeds gevaarlijker uit begon te zien. Op een gegeven moment was er geen keus meer. Letterlijk met de rug tegen de muur probeerden we deze berg te bedwingen, met onder ons een gapend gat. Het lopen veranderde al snel in schuifelen en dat ging zelfs over in kruipen omdat het nu toch wel echt levensgevaarlijk aan het worden was. Ik zal u niet vermoeien met de doodsangsten die we hebben uitgestaan, maar nadat wij eindelijk deze bergwand klauterend en wel achter ons gelaten hadden, waren we natuurlijk zodanig verdwaald dat we er geen idee meer van hadden, in welke richting we moesten en hoe laat we het dorp nog zouden gaan bereiken. Het voedsel en het water was inmiddels ook vrijwel op en we hadden nog even te gaan.
Om een lang verhaal kort te maken. Veel later dan gepland en nogal vermoeid (het zweet nog op het voorhoofd) kwamen we eindelijk weer in de bewoonde wereld. En terwijl de partijen al lang en breed begonnen waren zagen we dat we nog een heel eind te lopen hadden. Gelukkig was er nog een andere schaker met een auto die ons zag lopen en bereid was ons een lift te geven. Dat scheelde gelukkig, de man was zelf ook aan de late kant. Met de nodige vertraging kwamen we in de speelzaal aan en toen zag ik dat er voor mij grootmeester Miso Cebalo op het programma stond.
Zonder enige voorbereiding tegen een sterke grootmeester, de Kroaat had een rating van 2555. Maar onbevangen trad ik hem tegemoet, ik nam ongehoorde risico’s. Maar wat is een eenvoudige schaakpartij als je dezelfde dag nog de dood in de ogen hebt gezien! Ik weet niet of iemand wel eens met zijn rug naar de wand langs een richeltje heeft moeten schuifelen, terwijl er onder je een afgrond van zo’n 100 meter diep opdoemt? Als je dat hebt meegemaakt, ga je op een hele andere manier schaken! Nadat ik me geëxcuseerd had voor mijn verlate komst begon ik onvervaard aan de partij.
Grooten – Cebalo
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 c5 4. d5 exd5 5. cxd5 d6 6. Pc3 g6 7. Pd2 Pbd7 8. e4 Lg7 9. Le2 O-O 10. O-O Te8 11. Te1 a6 12. a4 Pe5 13. Pf1 h5 14. h3 Tb8 15. Lg5 Dc7 16. Pe3 Ph7 17. Lh4 Lh6 18. Lf1 Ld7 19. Lg3 f6 20. f4 Pf7 21. a5 h4 22. Lh2 Lg7 23. Kh1 Te7 24. Pc4 Tbe8 25. Dd2 Lb5 26. Df2 g5 27. Pe3 Ld7 28. Le2 Pf8 29. Lh5 Tb8 30. Lxf7+ Txf7 31. Pf5 Pg6 32. Tf1 Lxf5 33. exf5 Pe7 34. Dc2 Dd7 35. fxg5 fxg5
36. f6! Een uitstekend offer. De zwarte stukken komen op het verkeerde been te staan en de tochtige koningsstelling in combinatie met de zwakte op d6 geeft wit uitstekende winstkansen. 36… Txf6
37. Pe4? Dit geeft de winst weg. Zo veelbelovend als de vorige zet was, zo slecht is de volgende. [Juist was 37. Txf6! Lxf6 38. Pe4 Lg7 [Op 38… Df5 volgt 39. Lxd6 Td8 40. De2! met de dreiging Tf1.] 39. Lxd6 Te8 40. Tf1 Met de dreiging Pxg5. 40… Pf5 En dit faalt natuurlijk op 41. Pxg5 Zwart heeft dan nog duivelse truc: 41… Ld4!? 42. Pe6! Dit maakt aan alle tegenstand een einde. [Vooral niet 42. Dxf5? wegens 42… Dxf5 43. Txf5 Te1+ 44. Kh2 Lg1+ met eeuwig schaak.] 42… Pxd6 43. Dg6+ Kh8 44. Dh6+ Kg8 45. Tf4 en tegen deze overmacht aan witte stukken is de onbeschermde zwarte koning niet bestand.] 37… Txf1+ 38. Txf1 Tf8 39. Txf8+ Kxf8
40. Pxg5?! Gaf de 37ste zet de winst min of meer weg, hiermee gaat de tweede goede kans op een overwinning de mist in. [Na 40. Lxd6 Df5 41. Lxe7+ Kxe7 42. Dxc5+ lijkt wit nog altijd erg goed te staan maar na 42… Kd7 zit er gek genoeg niet meer in voor wit dan een afwikkeling naar een eindspel dat vermoedelijk niet te winnen is: 43. Dd6+ Kc8 44. De6+ Dxe6 45. dxe6 Lxb2 met genoeg tegenspel.] [Het meest kansrijk is nu 40. Pxd6! Pxd5 41. Dxc5 Pf4 [Het eindspel na 41… Dc6 42. Pxb7+ Dxc5 43. Pxc5 lijkt niets voor wit na 43… Pb4 maar na 44. Lg1! Kf7 en 45. Le3 heeft wit riante winstkansen vanwege de zwakke pionnen van zwart op de damevleugel.] 42. Lxf4 gxf4 43. Pf5+ [Niet duidelijk is 43. Pxb7+ Kg8 44. Dc4+ Kh8 45. Dxa6 Dd1+ 46. Kh2 f3] 43… Kg8 44. Dc4+ Kh7 45. Pxh4 en wit lijkt de overhand te krijgen in dit eindspel. De combinatie dame plus paard tegen dame plus loper werkt in zijn voordeel.] 40… Df5! Wel gezien maar onderschat. 41. Pe6+ Kf7 42. De2?! [Wit had nu onvoorwaardelijk dames moeten ruilen. Er valt echter weinig eer te behalen na 42. Dxf5+ Pxf5 43. Pxg7 Kxg7 44. Kg1 Kf6] 42… Db1+ 43. Lg1 Pf5 44. Df3 Lxb2
45. g4? Een verschrikkelijke zet en meteen de beslissende fout. Wat me bezield heeft, weet ik nog steeds niet. Waarschijnlijk wilde ik radicale wijze mijn koning activeren. [Na 45. Db3! Dc1 46. Dxb7+ Kg6 47. Dxa6 lijken de kansen in evenwicht.] 45… hxg3 Na dit antwoord is wits stelling in een ruïne veranderd. Zwart won, hoewel hij nog lang deed over de executie. 46. Pg5+ Ke7 47. Db3 Kf6! 48. h4 g2+ 49. Kxg2 Pxh4+ 50. Kh1 Kxg5 [50… Df5! was wel zo simpel.] 51. De3+ Kg4 52. De2+ Kg5 Er sluipt wat onzekerheid in zijn spel. 53. De3+ Kg6 54. De8+ Kh6 55. De3+ Kh7 56. De7+ Lg7 57. Dxh4+ Kg8 58. Dg4 Dh7+ Weer een heel merkwaardige. [Na 58… Dd3! had wit gevoeglijk kunnen ophouden.] 59. Kg2 Kh8 60. Lf2 [Ook na 60. Dc8+ Dg8 61. Dh3+ Lh6+ 62. Kf1 Df7+ 63. Lf2 Kh7 zal wit het vege lijf niet kunnen redden.] 60… Le5 61. De6 Dg8+ 62. Kf3 Dxe6 63. dxe6 Kg7 64. Ke4
64… c4! Zo’n beetje de enige zet, maar ook sterk genoeg om de winst af te dwingen. De rest van de zetten had ik mezelf kunnen besparen. Maar ik had genoeg conditie opgebouwd om er een flinke zitting aan te wijden! 65. Lh4 Kf8 66. Ld8 Ke8 67. Lg5 c3 68. Kd5 Lg3 69. Lf6 c2 70. Lg5 Le1 71. Kxd6 Lxa5 72. Kd5 Lc3 73. Lc1 b5 74. Ke4 Lf6 75. Kd5 Kd8 76. Kc5 Ke7 77. Kd5 a5 78. Kc5 b4 79. Kc4 Kxe6 80. Kb3 Kd5 0-1
Toch verloren, hoewel er genoeg kansen waren. De conclusie van deze dag was dat vrijwel alles in het leven relatief is.
De partij via de viewer:
(Dit artikel is in andere vorm eerder in het clubblad van De Stukkenjagers verschenen)
mooie titel, in de partij er toch ingevallen
Frans Drummen