PGN-databases en diagrammen maken

Omdat we gemerkt hebben dat bezoekers van Schaaksite aarzelen om partijen en/of diagrammen te plaatsen, hebben we besloten een korte handleiding samen te stellen hoe dit vrij eenvoudig met de ‘doorsnee-programma’s’ gegenereerd zou kunnen worden. Daarbij hebben wij gekozen voor het gebruik van een schaakprogramma als Chessbase 9 omdat we weten dat veel mensen dat hebben. Versies van Fritz werken bijna analoog, dus ook voor die gebruikers zal onderstaande handleiding van dienst kunnen zijn.

Omdat op Schaaksite een prachtige PGN-viewer te zien is, is het samenstellen van een PGN-bestand van groot belang.

1. PGN-database

De letters PGN staan voor Portable Game Notation. Het gaat hier om een internationale afspraak waarin gegevens op een bepaalde manier voor een partij zijn opgeslagen in een tekst-document dat door zeer veel verschillende schaakprogramma’s kan worden ingelezen. We hebben hieronder gekozen voor het creëren van een PGN-database in het programma Chessbase 9.

Hoe maak je in Chessbase 9.0 een PGN-database?

Ga linksboven naar <Bestand>, klik op <Nieuw>, klik op <Database>.

Geef in het venster de nieuwe database een naam, bijvoorbeeld <Test>

Klik op <Opslaan als type>, selecteer <PGN-files *.PGN> en druk op <Enter>.

Je hebt nu een lege database gemaakt, die in PGN-formaat wordt opgeslagen. Je kunt nu van een bestaande database partijen kopiëren naar deze nieuwe database. In dit bestand kun je nu zelf meerdere partij invoeren. Dat gaat bijvoorbeeld als volgt:

Ga linksboven naar <Bestand>, Klik op <Nieuw>, Klik op <bord> (makkelijker is om direct <control N> te doen).

Je voert nu zetten uit in dat scherm, eventueel zelfs voorzien van varianten en commentaar. Daarna sla je de partij op in de desbetreffende PGN-database met de naam <test>.

Dat gaat als volgt:

Klik weer op <Bestand>, <Partij opslaan als> en navigeer naar de map waar je het bestand <test.pgn> hebt staan. Vergeet niet bij bestandstypen op *.pgn of *.alle databasetypen te klikken! Vervolgens zie je het icoontje met <test.pgn> en daar klik je dan op.

Daarna klik je op <Openen> waarna zich een menu ontvouwt waarin je alle relevante gegevens (wit, zwart, toernooi, codes, datum enz) kunt invoeren. Nadat alle gegevens zijn ingevuld klik je op OK.

Zo voer je ook de volgende partijen in. Je kunt ze later weer aanklikken om na te spelen of verder te bewerken. Het is ook mogelijk uit een andere database nu partijen hier naartoe te kopiëren, zodat die allemaal in hetzelfde bestand opgenomen worden.

Werkvoorbeeld

Ga bijvoorbeeld naar de Megadatabase 2007 en daar klik ik op <Partijen>. Daar staan bijvoorbeeld acht partijen Greco – NN, allemaal gespeeld in Rome. Die kun je selecteren door de muis op de bovenste partij te zetten en met de shift toets naar beneden te gaan totdat de laatste partij blauw is opgelicht.

Dan klik je op de rechtermuisknop, vervolgens op bewerken en dan op kopiëren (simpeler is om meteen <Control-C> te doen). Klik dan rechtsboven op het kruisje ten teken dat je dit venster wilt verlaten. Vervolgens ga je in het Hoofdmenu van Chessbase naar het net aangemaakte bestand <Test.pgn>.

Daar klik je opnieuw op rechtermuisknop, bewerken en dan op plakken (simpeler is dan <Control-V> en vervolgens op OK. De partijen zijn nu toegevoegd aan je oorspronkelijke database

Voor de liefhebbers is er nog een andere, misschien wel snellere/makkelijkere manier om uit een selectie van partijen een PGN-bestand te maken.

Methode 2:

Selecteer met de muis de partijen die je in de PGN-file wilt opnemen.

Ga naar <Bestand>, klik op <Nieuw>, klik op <Creëer tekstbestand>, klik bij formaat op <PGN>

Geef in het venster de nieuwe database een naam, bijvoorbeeld <test2>.

Met <Enter> bekrachtig je de opdracht.

2. Werken met Chesspad

Er is op het internet een handig en interessant schaakprogrammaatje te downloaden, getiteld Chesspad. Surf eens naar www.wmlsoftware.com/chesspad.html.

Het programma biedt een paar handige mogelijkheden:

• PGN-databases aanmaken en bestaande PGN-databases openen.
• Vanuit een partij binnen een PGN-database diagrammen genereren.

3. Genereren van FEN-strings

Voor Schaaksite is het leuk om partijen te uploaden en te voorzien van diagrammen. Daartoe wordt gebruik gemaakt van de zogenaamde FEN-strings. Het houdt in dat er een soort (internationale) afspraak is gemaakt waarop een diagram gerepresenteerd kan worden. Het komt er kort gezegd op neer dat alle stukken op elke rij op het bord in een code worden weergegeven. Dat is dan uitstekend te gebruiken bij websites, zoals op www.schaaksite.nl. Voor meer informatie, zie Wikipedia.

Hoe kun je nu snel en foutloos een diagram naar eigen keuze genereren? Dat kan vanuit veel schaakprogramma’s, maar heel handig is hiervoor het bovengenoemde programma Chesspad te gebruiken. Hieronder een korte handleiding om hiermee te werken:

Het slimste is nu om in een tekstbestand te werken, het meest voor de hand ligt om hiervoor een nieuw document in Word te openen.

Open het programma Chesspad.

Ga naar <database>, klik op Openen, ga naar de map waar je PGN-bestand staat, bijvoorbeeld <test.pgn>, en klik op het bestand.

Je krijgt dan meteen lijst van partijen op je scherm. Ga naar de partij, klik daarop en sluit af met <return>.

Je kunt nu simpel alle zetten van deze partij opnemen in je lege Word-document. Dat gaat binnen Chesspad naar <partij> te gaan, dan te klikken op <kopiëren als> en vervolgens op <Tekst: Nederlands>. Het komt er dan als volgt uit te zien:

[Plaats "Rome"]

[Datum "1620.??.??"]

[Wit "Greco, Gioacchino"]

[Zwart "NN"]

[Uitslag "1-0"]

[ECO "C53"]

[EventDate "1590.??.??"]

[PlyCount "27"]

[EventType "game"]

[EventRounds "1"]

[EventCountry "ITA"]

[Source "ChessBase"]

[SourceDate "2006.11.23"]

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 De7 5. O-O d6 6. d4 Lb6 7. Lg5 f6 8. Lh4 g5 9. Pxg5 fxg5 10. Dh5+ Kd7 11. Lxg5 Dg7 12. Le6+ Kxe6 13. De8+ Pce7 14. d5# 1-0.

Vervolgens speel je met de cursortoets de partij na, totdat je komt bij de stelling waar je een diagram van wilt hebben.

Je klikt dan in de bovenbalk op <stelling>, vervolgens op <kopiëren als> en dan klik je op <FEN>. (Als het goed is zet Chesspad daar nu automatisch een <control d> neer.) Ga nu (met ALT-Tab) naar je lege Word-document en plak nu die FEN-string van het diagram op de plaats waar je het diagram wilt hebben. Dat zou er dan zo uit komen te zien:

r1b1k1nr/ppp1q2p/1bnp1p2/4p1p1/2BPP2B/2P2N2/PP3PPP/RN1Q1RK1 w kq – 0 9

Schaaksite wil nu dat daar wat codes bij plaatsen. Hieronder is weergegeven welke codes dat zijn. Achter bord tussen accolades plak je de FEN-string er alsvolgt in:

De representatie van een diagram wordt dus:

 [FEN "r1b1k1nr/ppp1q2p/1bnp1p2/4p1p1/2BPP2B/2P2N2/PP3PPP/RN1Q1RK1 w kq - 0 9,normaal,centrum,"] 

Let op: er mag achter de accolades en voor en na de komma’s geen spatie komen te staan, want dan geeft hij een foutmelding.

De code <normaal> staat voor normale grootte van een diagram, dat kan dus ook vervangen worden door <groot> of <klein>. Net na de komma achter <center> kan ook nog tekst geplaatst worden, bijvoorbeeld ‘wit speelt en wint’. Die tekst wordt dan onder het diagram geplaatst.

Dat laatste gaat als volgt:

 [FEN "r1b1k1nr/ppp1q2p/1bnp1p2/4p1p1/2BPP2B/2P2N2/PP3PPP/RN1Q1RK1 w kq - 0 9,normaal,centrum,Stelling na 9de zet"] 

Binnen de functionaliteit van Schaaksite kan er ook op een handige wijze een diagram gefabriceerd worden.

Klik hiervoor op deze link.

Tot slot: om de viewer te activeren dient in de menubalk boven het PGN-bestand geüpload te worden. Daarna kan het geactiveerd worden door de naam van het bestand op te nemen in de volgende coderegel:

[pgn]https://schaaksite.nl/wp-content/uploads/datas/users/3/test_3.pgn[/pgn]

Omdat ondergetekende gebruiker nummer 3 is, staan die cijfers 3 hierin. Dat zal bij een andere gebruiker dus een ander cijfer zijn. Om te laten zien hoe het werkelijk werkt hieronder de juiste regel.

Voor vele andere vragen, ondere andere het uploaden en plaatsen van documenten klik je op help.

We wensen je succes toe bij het invoeren en het plaatsen partijen en diagrammen op Schaaksite. Voor verdere vragen kun je altijd een mail sturen naar ons redactie-adres: .