Podiumkansen bij EK-jeugd
In Budva (Montenegro) vinden de Europese kampioenschappen voor de jeugd plaats. Nederland heeft een flinke ploeg afgevaardigd van maar liefst achttien jeugdspelers die in de diverse categorieën meedoen. Het volgende overzicht laat zien hoe onze landgenoten er na vijf ronden voorstaan:
Het is duidelijk dat Oranje het meeste kans op eremetaal maakt in de categorieën jeugd t/m 12, jeugd t/m 14 en meisjes t/m 14. Beter gezegd: laten we hopen dat Robby Kevlishvili, de gebroeders Lucas en Jorden van Foreest als ook Anna-Maya Kazarian na een flitsende start de rug kunnen rechten voor alle lastige confrontaties die eraan zitten te komen. Het wil overigens niet zeggen dat de anderen het slecht doen, maar het podium lijkt ver weg.
Uit het beschikbare partijmateriaal van de Nederlandse kanshebbers heb ik ervoor gekozen om de volgende twee partijen eruit te lichten. Een langdurig eindspel van Jorden van Foreest en een (bijna) briljante aanvalspartij van Anna-Maya Kazarian.
Van Foreest haalde geen voordeel uit de opening en liet de partij tegen een op rating lager geklasseerde tegenstander afglijden naar een eindspel waarin hij een paard tegen een loper had, met pionnen op beide vleugels. Lange tijd zag het er heel remise-achtig uit, maar Van Foreest huppelde onverstoorbaar met zijn paard rond. In die fase verzuimde de tegenstander een keertje of twee in het voordeel te komen en toen er eindelijk een pionneneindspel ontstond, had de jonge Groninger een bijzonder smerige valstrik gespannen. En ja hoor, daar tuinde de tegenstander in; hij werd het slachtoffer van een klassieke doorbraak. Een fraai staaltje!
De partij van Anna-Maya Kazarian was van een heel ander kaliber. Zij bouwde vlak na de opening aan het opspelen van haar pionnenmeerderheid op de koningsvleugel en daar creëerde zij zowaar een ‘matpion’ op f6 mee. Binnen de kortste keren stonden een paar witte stukken dreigend naar binnen te loeren, maar de tegenstander had ogenschijnlijk alles onder controle. Niet voor Anna-Maya want die kwam met een zeer spectaculair offer, waarmee ze de verdediging van de tegenstander wist te kraken. Ze had zelfs nog mooier kunnen winnen, maar zoals het ging in de partij was het allemaal ruim voldoende. Laten we met deze aanvalspartij beginnen:
Kazarian, Anna-Maja – Blazeka, Mihaela
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. O-O Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 O-O 9. h3 Pa5 10. Lc2 c5 11. d4 Dc7 12. Pbd2 cxd4 13. cxd4 Pc6 14. Pb3 a5 15. Le3 a4 16. Pbd2 Ld7 17. a3 Tac8 18. Ld3 Db8 19. b4 exd4 20. Pxd4 Pe5 21. Lf1 d5 21…Ld8 kwam nog voor in een partij Osmanodja-Mazur, 2011.
22. f4 Pc4 23. e5 Pxe3 24. Txe3
24…Pe8?!
Beter lijkt mij 24…Db6 25. Td3 [25. exf6 Dxd4-+] 25…Pe4 en zwart lijkt niet minder te staan.
25. Df3 Pc7 26. f5
Wit heeft ten koste van het loperpaar gewerkt aan het snel mobiliseren van haar pionnenmeerderheid op de koningsvleugel. Wit moet hier inderdaad beter staan.
26…Lg5 27. Td3 Db6 28. Df2
Dekt Pd4 nogmaals, maar maakt vooral plaats om het andere paard naar f3 te kunnen spelen.
28…g6?! 29. P2f3 Ld8 30. f6
Nu heeft wit een soort ‘matpion’ en daar weet Anna-Maja meestal wel raad mee!
30…Pe6 31. De3
Een oogje op h6.
31…Kh8 32. Dh6 Tg8 33. Kh1 Pf8 34. Pg5 Le8
Zwart heeft niet kunnen voorkomen dat wit snel wat stukken naar de vijandelijke koning heeft gegooid, maar ze lijkt het nu toch goed gekeept te hebben. Maar er wacht haar een koude douche…
35. Pde6!
Bijzonder knap gezien: de verdedigende stukken van zwart raken volkomen in de knoop met elkaar.
35…fxe6
36. f7
Ruim voldoende voor het punt.
Anna-Maja was helemaal geniaal geweest als ze 36. Tf3!! had gevonden. Een stille zet die de actie f6-f7 met kracht voorbereid. Na bijvoorbeeld: 36…Tc7 37. f7 zou de mogelijkheid 37…Lxg5 analoog aan de partij direct verliezen vanwege 38. fxg8=D+ Kxg8 39. Txf8#. Het antwoord 37… Lxf7 is dan de enige, maar dan verliest zwart bakken met materiaal om niet mat te gaan: 38. Pxf7+ [Vooral niet 38. Txf7?? Lxg5 en zwart wint.] 38…Txf7 39. Txf7.
36…Lxg5 37. fxg8=D+ Kxg8 38. Dxg5 Dc7 39. Tf3 Lc6 40. Ld3 Dg7 41. Tc1 Db7 42. Tcf1 Dg7
De tegenstander weet het duidelijk niet meer en er is ook niets fatsoenlijks meer voor zwart.
43. Tf6 Ld7 44. Df4 Lc6 45. Tf7
Hier gaf zwart zich gewonnen, zeker niet te vroeg!
1-0
Van Foreest, Jorden – Trubchaninov, Timur
1. c4 e5 2. Pc3 d6 3. d4 exd4 4. Dxd4 Pc6 5. Dd2 Pf6 6. g3 g6 7. Lg2 Lg7 8. Ph3
Een interessant systeem, het paard wil graag naar d5.
8…O-O 9. Pf4 Te8 9…a5 is nog bekend uit een partij Petursson-Anand, 1990.
10. O-O Lf5 11. f3
Op het oog niet zo’n mooie zet, maar het pakt goed uit.
11…Le6 12. b3
12. Pxe6 Txe6 13. e4 lijkt mij iets meer in de lijn van het witte plan te liggen.
12…d5!
Nu komt zwart los.
13. cxd5 Pxd5 14. Pfxd5 Lxd5 15. Lb2 Le6 16. Tfd1 Dxd2 17. Txd2 Tad8 18. Tad1 Txd2 19. Txd2 Td8 20. Txd8+ Pxd8 21. Pa4 Lxb2 22. Pxb2 Pc6 23. Pd3
De partij glijdt af naar een eindspel dat volkomen gelijkstaat.
23…b6 24. Kf2 Kf8 25. f4 Pd4 26. Ke3 c5 27. Kd2 Lg4 28. e3 Pf3+ 29. Lxf3 Lxf3
Een paard tegen een loper met pionnen op twee vleugels. Het adagium is dat het beter voor de loper moet zijn, maar dat hoeft hier niet per se.
30. b4 cxb4 31. Pxb4 a5 32. Pd3 Ke7 33. Kc3 Ld5 34. a3 Kd6 35. Kd4
De witte koning staat goed. En hoewel zwarts meerderheid op de damevleugel een factor van betekenis kan zijn, denk ik dat wit (in een praktische partij) mag bogen op de iets betere kansen.
35…f5
Dat ligt voor de hand, het verhinderen van e3-e4, maar nu staan er drie pionnen van zwart op de verkeerde kleur. Tevens is veld e5 dodelijk verzwakt.
36. Pe5 b5 37. g4 Le6 38. h3
Ik denk dat wit had verder moeten gaan met het vastleggen op de voor hem goede kleur. Een plan kan bijvoorbeeld zijn om wellicht een pion naar h6 te spelen (hoewel het niet eenvoudig is om h4-h5 te realiseren) en dan met Pxg6 te gaan werken. 38. g5
38…Lg8 39. Pd3 Ld5 40. Pc5 Lg2 41. g5 a4
Weer een pion op de verkeerde kleur. De zwartspeler weet het wel te vinden allemaal. Niettemin zijn er nog geen reële winstkansen voor wit. 41…Lxh3 42. Pb7+ Kc6 43. Pxa5+ is in wits voordeel.
42. h4 Le4 43. Pa6 Lb7 44. Pb4 Le4 45. Pa2 Ld5 46. Pc3 Lc6 47. Pe2 Ld5
48. Kc3!
Het lijkt onlogisch om het mooie centrumveld op te geven, maar het was nodig. Na het zorgeloze 48. Pg3? zou 48…b4! heel sterk zijn: 49. axb4 a3 50. Kc3 Kc6 51. Pe2 Kb5 52. Pd4+ Ka4 en wit heeft de grootste problemen.
48…Kc5 49. Pd4 Lc4 50. Pf3 Lf7 51. Pe5 Le8 52. Pd3+ Kd5 53. Pf2 Ld7 54. Kb4 Lc6 55. Kc3 Ld7 56. Kd3 Lc8
De winstkansen voor wit lijken verkeken, hij is te ver teruggedrongen.
57. Pd1?!
Een logische voortzetting, maar misschien heel riskant. Na 57. Kc3 is er niets aan de hand.
57…Lb7
Na 57…Kc5 58. Kc3 b4+ 59. axb4+ Kb5 60. Pb2 a3 61. Pc4 a2 62. Pa3+ Ka4 63. Pc2 La6 is wit flink in de problemen.
58. Kc3 Kc5 59. Pf2 Kd5!?
Ook nu kon 59…b4+ met soortgelijke mogelijkheden als hierboven geschetst.
60. Pd3 Lc6 61. Pb4+ Kc5 62. Pc2 Le4 63. Pd4
Het verliesgevaar voor wit is geweken en hij springt maar weer eens vrolijk rond met het paard.
63…Ld5 64. h5
Het lijkt een mooie gelegenheid voor de zet waar het anders nooit van zou komen. Maar schijn bedriegt.
64…Lf7
Hadden we niet geleerd dat de randpion de vijand van het paard was? 64…gxh5! 65. Pxf5 La2! 66. Kb2 Lc4 67. Kc3 Kd5 en zwart heeft alle kansen aan zijn zijde. Vooral ook omdat zijn koning binnen dreigt te komen via veld e4.
65. h6
Dat is een prettige situatie: de pion is heel ver!
65…Ld5
Het is voor zwart allemaal lastig geworden, hij heeft geen plan meer en het valt niet mee om te doorzien wat wit allemaal in petto heeft. 65…Lc4
66. Pc2
Een heel interessant concept zit opgesloten in 66. Pe2!? Bijvoorbeeld: 66…Lc4 67. Pg3 Ld5 en nu het curieuze 68. Pxf5!? gxf5 met het idee 69. e4!? (zie analysediagram)
69…Lg8! De enige zet! [69…fxe4 70. g6 Lg8 71. f5 en wit wint vanwege 71…Kd6 72. f6 Ke6 73. f7 Lxf7 74. gxh7] 70. exf5 Kd6 71. Kb4 Ke7 72. Kxb5 Lb3 73. g6 Lg8 74. Kxa4 en de stelling zal in remise eindigen na 74…Kf6.
66…Le4 67. Pb4 Lb1 68. Pc2
Wit laat schijnbaar een verliezende afwikkeling toe, maar hij heeft een bijzonder gemene parade op zwarts voor de hand liggende antwoord.
68…Lxc2 69. Kxc2
69…b4? Na 69…Kd5! 70. Kd3 Ke6 71. Kc3 Kd5 72. Kd3 zou remise een terecht resultaat zijn. Maar…
70. axb4+ Kxb4
En zwart heeft de verst verwijderde vrijpion, zou je zeggen… Nee hoor: wit heeft een prachtige doorbraak!
71. e4!! fxe4 72. f5 e3 72…gxf5 73. g6 hxg6 74. h7
73. f6
Zo haalt hij dame met schaak.
73…e2 74. Kd2 a3 75. f7 a2 76. f8=D+ Kb3
77. Df6
En de buit was binnen. Een hectisch eindspel!
1-0
Deze partijen via de viewer:
(Foto Harry Gielen)
