Carlsen in TIME, in Vrij Nederland en met Kasparov in Marokko

In december bezocht een verslaggever van TIME de ‘London Chess Classic’, het sterkst bezette schaaktoernooi in London sinds 25 jaar. Hij volgde de partij Carlsen – Kramnik en had een vraaggesprek met Magnus Carlsen.

Op zich is het bijzonder dat een internationaal magazine, zoals TIME, aandacht besteedt aan schaken. In 1972 was er een hoofdartikel over de tweekamp voor het wereldkampioenschap tussen de Rus Boris Spassky en de Amerikaan Bobby Fischer. Dit was ook het thema op de omslag. Deze match was meer dan een schaakpartij. Het was onderdeel van de koude oorlog, ‘Oost tegen West’. Zelfs Henry Kissinger, minister van buitenlandse zaken van Amerika, moest er aan te pas komen om Bobby Fischer naar Reykjavik te krijgen. Daarna publiceerde TIME nog artikelen over Gary Kasparov en Viswanathan Anand. En nu Magnus Carlsen.

Het was TIME niet ontgaan dat Carlsen de eerste tiener en westerling zou zijn die de top van de mondiale schaakpiramide zou kunnen bereiken op de ‘London Chess Classic’. Eén hoofdprijs zal daarna nog ontbreken, die van wereldkampioen.

De opmaat naar het artikel, dat in de editie van 11 januari verscheen, waren tien vragen en antwoorden die eind december op de TIME-site werden gepubliceerd. Voor ‘volgers’ van Carlsen was er weinig nieuws behalve een belangrijke opmerking van Kasparov. Vrij vertaald komt zijn opmerking op het volgende neer:

‘Carlsen zal de wijze waarop ons eeuwenoude spel gespeeld wordt aanzienlijk veranderen. Carlsens heerschappij is gebaseerd op een sterke intuïtie die geen computer ons kan leren. Carlsen heeft een natuurlijk gevoel waar hij zijn stukken het best kan plaatsen en heeft een goed oordeel over de potentiële kracht van zijn zetten. Weinigen kunnen de consequenties van zijn zetten op termijn doorgronden. Dit werd geïllustreerd aan de hand van zijn partij tegen Kramnik. Geen van de professionele commentatoren (GM’s) hadden verschillende zetten van Carlsen in overweging genomen’.

Magnus is geboren en opgegroeid in de periode van de nieuwe technologie. Hij heeft geleerd hier al jong gebruik van te maken. Jarenlang speelde hij eindeloos ‘vluggertjes’ op het internet (ICC en PlayChess). Hij beschouwde dit als een ideale trainingsmethode. Zijn eerste sponsor in 2002 was het IT-bedrijf Computas. Het is bekend dat Frederic Friedel, medeoprichter van Chessbase, Magnus jarenlang heeft ondersteund met schaakprogramma’s en databases. Ook kon Carlsen gebruikmaken van zijn uitgebreide wereldwijde netwerk.

Kasparov is, samen met Frederic Friedel, één van de grondleggers van de moderne computerschaakdatabases zoals we die nu kennen. Kasparov was één van de eersten die het grote belang inzag van het gebruik van de computer bij trainingen en analyses. Er is ook speciale programmatuur ontwikkeld om aan de hand van specifieke criteria snel databases te onderzoeken die 4 – 5 miljoen schaakpartijen (half miljard stellingen) bevatten. Bekend is dat Kasparov nog over veel nieuwe ideeën beschikt die hij zelf nog niet in de praktijk heeft kunnen toepassen. Dat zal hij nu aan Carlsen overlaten.

Volgens zeggen gebruikt Carlsen bijna nooit een schaakbord bij zijn trainingen. Hij is visueel ingesteld en heeft een goed geheugen, kortom hij denkt in patronen (schaakdiagrammen). Hij leest een schaakboek als een roman en haalt er snel de essenties uit. De computer gebruikt hij voor zijn analyses, openingen, eindspel en het toetsen van nieuwe ideeën. Carlsen weet nog steeds de mythe levend te houden dat hij niet weet of hij thuis nog wel een gewoon schaakbord heeft.

Magnus Carlsen met Gary Kasparov op trainingstage

Na de jaarwisseling stond er voor Carlsen een trainingssessie met Kasparov op het programma. Sinds de zomer van 2009 is Kasparov zijn trainer/coach. Hoofddoel is Carlsen wereldkampioen te maken en de onbetwiste leider in de schaakwereld. Sinds Kasparov in 2005 stopte is er geen dominante opvolger opgestaan om zijn plaats definitief in te nemen. Hij heeft nu zijn opvolger zelf uitgekozen. Voor Kasparov is het ‘Carlsen- project’ een prestige project van eerste orde.

In Marokko hebben de heren een uitgebreid programma met activiteiten in Casablanca, Rabat en Marrakech, naast een intensief trainingsprogramma van bijna twee weken. Vader Henrik, moeder Sigrun en jongste zusje Signe Marie zijn meegereisd. Zaterdag, 9 januari, was er een dubbelsimultaan in hotel Essaadi Gardens in Marrakech. De oud- wereldkampioen en de kersverse nieuwe wereldkampioen ‘Blitz’ namen het op tegen enthousiaste Marokkaanse schakers.

Direct na terugkeer uit Marokko begint het Corus Chess Tournament voor Carlsen.

Magnusmania

De komst van Magnus Carlsen naar Wijk aan Zee genereert altijd veel publiciteit. Zeker nu hij de nummer 1 van de wereld is en wordt gecoacht door Kasparov. Dagelijks zullen zij contact hebben en ook de partijen nabespreken. We sluiten niet uit dat Kasparov naar Nederland komt tijdens het Corus-toernooi.

In de komende editie (14 januari) van Vrij Nederland verschijnt er een uitgebreid artikel over Magnus met mooie foto’s van Fred Lucas.

Een veelgestelde vraag aan Carlsen en Anand zal zijn of er enige vorm van samenwerking zal zijn bij de voorbereiding van de WK match tussen Anand en Topalov. Op een persconferentie in India was er hierover onduidelijkheid ontstaan. Anand zou hebben gezegd ‘Nielsen is een van mijn secondanten’ maar de journalist had ‘Carlsen’ begrepen en opgeschreven. De hoofdrolspelers hebben zelf nog niet gereageerd.

In ieder geval kijken we uit naar de partijen van Carlsen tegen Anand en Kramnik.

Onze jongen talenten (Giri, Swinkels, Van Kampen en Bok) zullen zeker gemotiveerd zijn om in zo’n prachtige ambiance goede resultaten te boeken in de B- en C-groep van het Corus Chess Tournament.

Teun Koorevaar