AFTELLEN 6: Schaakproblemen bij gelegenheid
Henk Prins behoeft nog nauwelijks introductie op Schaaksite.nl Wekelijks bespreken we zijn schaakrubriek uit het Reformatorisch Dagblad en bij de start hiervan hebben we hem aan u voor gesteld. Klik hier
In het verlengde hiervan heeft hij ook enkele artikelen gepubliceerd op Schaaksite.nl
Samen met ondergetekende verzorgt hij deze serie.
Hieronder een uitgebreide bijdrage van zijn hand.
Teun Koorevaar
Campagne Haring
Zeker de wat oudere schakers zijn bekend met de schaakproblemen van Jac. Haring die hij maakte voor de grote toernooien. Haring noemde dat zelf gelegenheidscomposities. Jac. Haring had de partijschaker op het oog. Zijn bedoeling was om zoveel mogelijk partijschakers de ogen te openen voor de schoonheid van het schaakprobleem. Campagne voor het schaakprobleem en doelgroep de schaker. We zijn weer geland in Sliedrecht. De schaakmanifestatie van 13 november gaat het schaakprobleem die dag in het zonlicht zetten, naast allerlei andere zeer mooie schaakactiviteiten. In hetzelfde gebouw waar Timman en Peng simultaan spelen en waar vele toernooien worden gehouden voor jong en oud, vergadert die dag de Nederlandse Bond van Schaakprobleemvrienden. Deze vereniging verzorgt twee interessante presentaties en men (de schaker) kan heus meedoen met een Probleemoploswedstrijd. Kijk op www.schaakmanifestatie.nl en geef u op!
Harings gelegenheidsproblemen vielen in de smaak bij de schakers die de grote toernooien bezochten. Vooral als er prijzen aan verbonden waren, kwamen er wel duizenden inzendingen binnen. De problemen ter gelegenheid zijn vooral bedoeld om partijschakers te bekoren. De thematiek, die er uiteraard wel in zit, staat op de tweede plaats. Ook zonder kennis van zaken moet de gewone schaker het mooie ook kunnen ontdekken. Als voorbeeld een gelegenheidsprobleem die Haring maakte voor het IBM-toernooi 1970. Wit geeft mat in twee zetten.
Een partijschaker vindt een offer prachtig. De sleutelzet is 1. Ld6 en 2. Tf6 dreigt mat. De loper kan op zes manieren geslagen worden: 1. …Lxd6 2. exd8P mat, 1. …T8xd6 2. e8D mat, 1. …T4xd6 2. Dxe4 mat, 1. …Dxd6 2. Txg5 mat, 1. …Pxd6 2. Pxd4 mat en 1. …Kxd6 2. Dc6 mat. Hoeveel schakers zullen toen gezegd hebben: “dat is prachtig!”. Voor dit probleem mag ook nu nog geapplaudisseerd worden.
Probleemmeester Henk Prins
Dat men bij schaaktoernooien een schaakprobleem kan oplossen is in regio rondom Sliedrecht de normaalste zaak van de wereld. Het jaarlijks Alblasserwaard toernooi heeft sinds jaar en dag steevast een senioren- en een jeugdprobleem. Ook vroeger bij het Fokker Schaaktoernooi was het schaakprobleem aanwezig. Niet zo verwonderlijk omdat Sliedrecht onder zijn leden een expert in dit genre heeft: Henk Prins. Ik behaalde in 1997 de titel van internationaal meester in de Schaakcompositie. De bedoeling van een schaakprobleem laten oplossen tijdens een toernooi is ook hier: het iedereen mee laten genieten van de schaakschoonheid. Omdat ik vaak ook meespeelde met het Alblasserwaard toernooi zag ik tussen de partijen door de schakers aan het denken en in mijn valletjes trappen. Het is mij opgevallen dat het oplossen van schaakproblemen voor topschakers net zo moeilijk is als voor huisschakers. Heel wat keren is het gebeurd dat schakers boven de 2000 de verkeerde oplossing vonden.
Ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van het Alblasserwaard toernooi werd de volgende tweezet ter oplossing aangeboden:
Oplossing is 1. Tc1! dreigt 2. Td3 mat.
1. …Ld1 2. Te2. De zwarte loper laat de verdediging los van het matveld van de dreiging (d3) maar wordt juist matgezet op het veld dat wordt aangevallen (e2). Het lijkt de omgedraaide wereld maar dit zijn de leuke effecten bij dubbelschaak.
1. …Kxc1 2. Te1 mat, 1. …Pxe3 2. Dxe3 mat.
Zeg het met cijfers of letters!
Ongetwijfeld hebt u gezien dat in het probleem de zwarte stukken de “2” vormen en de witte stukken de “5”. Samen vormt dit de leeftijd van het toernooi. We zijn nu terecht gekomen in het genre van de bijzondere gelegenheidsproblemen: de letter/cijfer-problemen. Ook Haring was in dit genre bedreven. In de schaakrubriek van het Algemeen Dagblad van Barry Withuis op 12 oktober 1985 werd het volgende geschreven over gelegenheidsproblemen:
“Problemen raken in, of wel bij steeds meer gelegenheden wordt een tweezet gecomponeerd om een heuglijk feit voor schakers vast te leggen. Dit keer ontvingen we van de schaakvereniging Sliedrecht, die volgende maand een halve eeuw bestaat, een vraagstuk van auteur Henk Prins. Als u de sleutelzet van de tweezet voor 15 november stuurt aan ……dingt u mee naar (nog onbekende) prijzen.” Ja, toen vierde Sliedrecht ook feest en toen stond het schaakprobleem ook weer centraal.
Oplossing probleem 50: 1. Pe2! dreigt 2. Pe3 mat. Varianten: 1. …f5 2. De7 mat, 1. …Ke6 2. Pdf4 mat, 1. …Pd5 2. Dd5 mat en 1. …Pc4 2. Pdf4 mat.
Het koninklijk huis
Een mooi voorbeeld van een letter-probleem is er een met een koninklijke achtergrond.
Op de schaakmanifestatie van 5 jaar geleden was in de Expositieruimte van de Problemen-Prins-Kamer een hoekje ingericht van verzamelartikelen over het Koninklijke huis. Gepresenteerd werd het probleem met de initialen M en W.
Deze tweezet werd gemaakt ter gelegenheid van het huwelijk van Maxima en Willem Alexander op 2 -2-2002. Het is een schitterend probleem met ook nog een verleiding:
Henk Prins en expositie nov. 2005
Oplossing MW-probleem:
1. Dc3! dreigt 2. Td5 mat
1. …Td6 2. Te4 mat
1. …Kf6 2. Tf4 mat
1. …Tf6 2. Dxc5 mat
1. …Lxd4 2. Dxd4 mat.
Niet goed is 1. Db2? wegens 1. Tf6!
Problemen in clubblad
Vele problemen zijn gemaakt in dit genre en roepen een herinnering of gelegenheid op. Sliedrecht heeft gewoonte om clubbladen uit te geven als er een bijzonder jubileum of herinnering is. Er wordt dan gevraagd een probleem ter gelegenheid te maken die dan een mooi plaatsje krijgt in een speciale nummer van het clubblad. Het is leuk om daaraan mee te werken. De altijd positieve response doet het aantal uren gauw vergeten om het probleem te maken.
Levend schaakprobleem
Het hoogtepunt van de letter-cijfer composities vond ik de schaakmanifestatie van 2005. Ter gelegenheid van de 70 jarige Schaakvereniging Sliedrecht werd de openingsplechtigheid versierd met een levend schaakprobleem. Jeugdleden van de vereniging vormden de letters 70 op een heel groot schaakbord.
Een probleem met moderne inhoud.
Er ligt gereed: 1. …Kxe5 2. Pg4 mat
Oplossing 1. Td6! dreigt 2. Txd5 mat
1. …Kxe5 2. Pc4 mat
1. …c5 2. Pg4 mat
Schaaksite/ Toms schaakboeken
Schaaksite.nl en ook de website van Toms schaakboeken hebben oog voor de bijzondere hobby van het schaakprobleem en ook voor het letter – cijfer probleem. Lees de mooie artikelen en bezoek de website van Tom van Bokhoven www.tomsschaakboeken.nl, rubriek “problemen” en geniet van al deze schaakschoonheid. Kijk op schaaksite bijvoorbeeld naar de artikelen Godfried Bomans enTopalov en Anand
75 jaar
Natuurlijk mag in dit artikel niet vergeten worden dat de Schaakvereniging Sliedrecht dit jaar 75 jaar bestaat. Daar gaat heel de serie Aftellen over en er wordt naar een grootst Schaakmanifestatie toegeleefd. Hier is het 75-probleem:
Het schaakprobleem is niet nieuw en is al gebruikt voor het 75 jarig bestaan van de Limburgse en Rotterdamse Schaakbond.
De oplossing: 1. Dg2! dreigt 2. Pc3 mat.
Leuk is dat 1. …Tf3 niet werkt om de dreiging uit te schakelen, dus ook 2. Pc3 mat.
Op 1. …c3 komt 2. Pxd6 mat. Na 1. …Pxe4 is 2. Dxe4 mat.
PRIJSVRAAG VAN WWW.SCHAAKSITE.NL
In ieder artikel leggen wij onze bezoekers een schaakpuzzel voor die zij kunnen oplossen. Deze oplossingen kunnen worden ingezonden naar: . Schaaksite.nl stelt drie geldprijzen van 75, 50 en 25 euro ter beschikking voor de drie beste deelnemers. Voor de plaatsen vier en vijf is een prachtig jubileumboek van de SV Sliedrecht beschikbaar. De bekendmaking van de winnaars is op 13 november tijdens de schaakmanifestatie in Sliedrecht.
De inzending van de oplossingen van alle opgaven kan tot uiterlijk vrijdag 5 november 24.00 uur.
FS staat voor Feest in Sliedrecht (met een knipoog naar Frank Stoute die de opening verzorgt van de Schaakmanifestatie).
75 jaar later
De schaakvereniging Sliedrecht wordt 75 jaar en dit wordt gevierd. Zie de aankondiging. Het aftellen is begonnen……
Het wordt stil die zaterdag in Schakend Nederland, behalve in Sliedrecht want dat is dé schaakstad van Nederland die dag. Jammer dat we nog tot 13 november moeten wachten, maar gelukkig hebben we nog de nieuwe website waar we het nieuws en de actuele informatie over de schaakmanifestatie op de voet kunnen volgen.
Tot ziens op 13 november in Sliedrecht!
Website Schaakmanifestatie Sliedrecht
Eerdere publicaties op onze site:
