AFTELLEN 5: Max Euwe bond en Rotterdamse schaakkunst
“Gezelligheid en enthousiasme” zijn woorden die mensen goed doet. Deze keer in Aftellen is het tijd om Motiefgroep Schaken als internationale vereniging in de schijnwerpers te zetten. Met rond de 160 leden is deze vereniging groot te noemen. Motiefgroep Schaken houdt zich bezig met alles en nog wat op het gebied van schaken verzamelen. Niet alleen de gangbare schaakzaken als de borden en de stukken, maar ook bijvoorbeeld, bierviltjes, poststempels, straatnamen, enz. enz. De prachtige website van deze vereniging straalt “gezelligheid en enthousiasme’ uit. Meer dan een bezoek waard. www.euwe.nl.
“Gezelligheid en enthousiasme” zijn de sleutelwoorden voor de jubilerende schaakvereniging Sliedrecht. Motiefgroep Schaken geeft ook gehoor aan deze sleutelwoorden door met enthousiasme deel te komen nemen aan de schaakmanifestatie op 13 november met een Expositie en een Presentatie. Fijn dat twee gezellige verenigingen elkaar zo mogen ontmoeten. Fijn ook deze samenwerking.
Joris Leijten, foto links
Joris Leijten is een enthousiast bestuurslid van Motiefgroep Schaken. De 31 jarige opgeleide museoloog heeft verzamelen en presenteren in zijn bloed. Hij verzamelt veel en wil deze informatie graag delen. Schaken en geschiedenis zijn Joris hobby’s en dat past natuurlijk goed in zijn vereniging. Joris studeert in deeltijd Communicatie en dit zal zijn bestuursfunctie versterken. Joris is verantwoordelijk voor het verenigingsblad “De Schaakkoerier”. Deze verschijnt 5 maal per jaar en wordt verslag gedaan van nieuwe verzamelvondsten. Teun Koorevaar van deze website verzorgt sinds kort van dit verenigingsblad een recensie. Zie ’De Schaakkoerier’
Joris laat ons genieten van Euwe op twee manieren. Euwe is een hoofdmotief op de Schaakmanifestatie om het WK van 1935 en het ontstaan van Schaakvereniging Sliedrecht.
Zet de Euromast schaakmat!
Omdat Sliedrecht tot de Rotterdamse Schaakbond behoort, wordt er op de Schaakmanifestatie een presentatie verzorgd door Ridder Dijkshoorn over het Rotterdams schaakspel en over het Schaakstukkenmuseum, waarvan hij oprichter/directeur is. Joris schrijft hier ook over. Lees het gezellige artikel, speel de partij na, waan u in het verleden, los de partijstelling op en geeft u op voor al dat moois op www.schaakmanifestatie.nl
Henk Prins
Euwe 1935
In 1935 (75 jaar geleden) werd schaken plotseling een grote denksport in Nederland. In de moeilijke crisisjaren zochten vele mensen afleiding van het zware economische bestaan. De spannende schaakmatch om het wereldkampioenschap van 75 dagen in 1935 bood daar gelegenheid voor.
De gewone 34 jarige wiskundeleraar Max Euwe uit Amsterdam die in zijn vrije tijd grote schaaktoernooien speelde, en soms won, nam het op tegen de gedoodverfde, tot Fransman genaturaliseerde, Rus Alexander Aljechin die al 7 jaar wereldkampioen was.
De match van 30 partijen was een reizend “circus” langs 13 speelsteden in heel Nederland.
De match werd in alle kranten verslagen en geanalyseerd door in die tijd beroemde schakers. Het publiek leefde mee met de spannende wedstrijden en de match. Euwe bond het Nederlandse publiek.
Het publiek wilde ook schaken. In vele gemeenten kwamen nieuwe Schaakverenigingen als paddenstoelen uit de grond. Zo ook SV Sliedrecht, die dus nu 75 jaar bestaat. Alle nieuwe leden werden ook lid van de Nederlandse Schaakbond (NSB) en zo groeide de bond van 4000 naar 12.000 leden. Door de grote, snelle toename kreeg de bond het predikaat koninklijk. Sindsdien heet de bond Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB)
Match en verzamelen
Op de populariteit van de match speelden ook bedrijven in. Naast boeken, kwamen er boter-verzamelplaatjes, sigaren, een speciaal gecomponeerd lied “De Euwe Marsch” uitgevoerd door Pierre Palla, etc. op de markt die verkocht werden. Max Euwe won op 15 december 1935 de match en werd wereldkampioen schaken; het was een volksfeest.
Twee jaar later in 1937 was de revanche wedstrijd tegen Alexander Aljechin ook in Nederland. De spanning was even voelbaar en de populariteit ook, maar helaas verloor Max Euwe zijn wereldtitel weer. Max Euwe bleef de schaaksport dienen met vele boeken en wedstrijden. Bij vele Nederlandse verzamelaars van schaken heeft Euwe een bijzondere
plaats. Mede door de curiosa die uitgekomen zijn rond het wereldkampioenschap en de vele boeken die Euwe heeft geschreven. Ook is Euwe in het buitenland afgebeeld op postzegels, ansichtkaarten etc.
Pas in 2001 op zijn 100e geboortedag kwamen er in Nederland twee postzegels uit betreffende Euwe. Eén van de zegels is een bovenaanzicht van een stelling na de 31e zet uit de beroemde 26e partij met de bijnaam “De parel van Zandvoort” gespeeld in de match Euwe-Aljechin 1935. De tweekamp die Max Euwe, als enige Nederlander ooit, uiteindelijk de wereldtitel schaken bracht. (zie afbeelding boven)
Motiefgroep
Niet voor niets heeft de Motiefgroep Schaken hun website naar Euwe genoemd. Motiefgroep timmert niet alleen met Euwe aan de weg. De leden van Motiefgroep geven ook aandacht aan het Schaakstukkenmuseum en het Rotterdamse schaakspel, dat opgezet is door haar lid Ridder Dijkshoorn.
Schaakstukkenmuseum & Rotterdams Schaakspel.
Velen vinden het leuk om de spellen te verzamelen en de cultuur eromheen. De Motiefgroep Schaken is een vereniging van verzamelaars van spellen, ansichtkaarten postzegels etc. met schaken erop en telt nu circa 160 leden. Voor de site van het Schaakstukkenmuseum klik hier.
Ridder Dijkshoorn
Ridder Dijkshoorn is lid en heeft van zijn privé schaakstukken collectie een heus Schaakstukken museum ingericht onder de Kubuswoningen in hartje Rotterdam, dat voor iedereen toegankelijk is.
Clubschakers als bij de 75 jarige SV Sliedrecht zijn gewend om met “Standaard” Staunton Stukken te schaken. Dat is gemakkelijk omdat de stukken zijn gestandaardiseerd en daardoor eenvoudiger van elkaar te onderscheiden zijn.
Wat men soms vergeet is dat er iedere week tientallen “geweldloze”veldslagen op het bord worden (na)gespeeld onderleiding van een koning en uitgevoerd door soldaten en andere ondergeschikten.
Over de hele wereld worden nog schaakstukken gemaakt van legerpoppetjes die elkaar op het schaakbord te lijf kunnen gaan. Soms zelfs met bekende koningen, keizers als Napoleon etc, of juist andere abstracte vormen als Colablikjes of stripfiguren.
Aan de verschillende figuratieve en abstracte vormen van de schaakstukken is veel geschiedenis en cultuur te ontdekken en te leren over van het land waar ze vandaan komen.
Rotterdams Schaakspel
Ridder Dijkshoorn constateerde dat er nog geen specifiek Rotterdams Schaakspel bestond en maakte samen met Harry Hoek van de centrale bibliotheek Rotterdam een spel bestaande uit beroemde gebouwen in Rotterdam als de Euromast (koning) en de Kubuswoningen (pionnen). Dit spel had Harry Hoek in een eerdere versie gelanceerd in 2005. Het spel bestaat inmiddels in twee versies: een grote tuinversie die in de bibliotheek van Rotterdam en elders gebruikt kan worden en een klein tafelmodel van aluminium dat eind dit jaar commercieel verkocht gaat worden.
Sliedrecht 13 november
Op de Schaakmanifestatie ter ere van het 75 jarig bestaan van S.V. Sliedrecht zal de Motiefgroep Schaken een kleine tentoonstelling inrichten met attributen rondom Euwe. Lid Ridder Dijkshoorn zal een presentatie geven van zijn passie voor het Schaakstukkenmuseum en ontwikkeling van het Rotterdamse spel.
Euwe tentoonstelling
Het zal u na het lezen van bovenstaande niet verbazen dat hun verenigingssite www.euwe.nl is. Hier is ondermeer een online Euwe-tentoonstelling te zien met het werk dat te maken heeft met Euwe.
Euwe – Aljechin, 26e matchpartij
Zandvoort, 3 december 1935 opening: Hollandse verdediging
(misschien wel symbolisch is dat de gespeelde opening de zogenoemde ‘Hollandse verdediging’ is)
1. d4 e6 2. c4 f5 3. g3 Lb4+ 4. Ld2 Le7 (de Delftse variant, ontstaan enkele dagen eerder in de 24e partij van deze match) 5. Lg2 Pf6 6. Pc3 0-0 7. Pf3 Pe4 8. 0-0 b6 (in de 24e partij speelde Aljechin 9. … Lf6. Die partij eindigde in remise) 9. Dc2 Lb7 10. Pe5 Pxc3 11. Lxc3 (niet goed zou 11. Lxb7 zijn; na 11. … Pxe2+ 12. Kg2 Pxd4 13. Dd3 Pbc6 14. Pxc6 Pxc6 15. Lxa8 Dxa8 heeft zwart twee pionnen voor de kwaliteit)
11. Lxc3 Lxg2 12. Kxg2 Dc8 13. d5 d6 14. Pd3 e5 15. Kh1 c6 16. Db3 Kh8 17. f4! (voorkomt f5-f4 van zwart) 17. … e4 18. Pb4 c5 (noodzakelijk om paard b8 te kunnen ontwikkelen)
19. Pc2 Pd7 20. Pe3 Lf6 (provocatie) 21. Pxf5! (en Euwe neemt de uitdaging aan)
21. … Lxc3 22. Pxd6 Db8 23. Pxe4 Lf6 24. Pd2 (wit heeft drie pionnen voor het geofferde stuk en maakt nu ruimte om met zijn centrumpionnen te kunnen oprukken)
24. … g5(!) (Aljechin moet iets doen; hij besluit lijnen op de
koningsvleugel te openen teneinde met zijn stukken kansen tegen de witte koning te krijgen)
25. e4 gxf4 26. gxf4 Ld4 27. e5 De8 28. e6 Tg8! (op 28. … Pf6 had wit 29. Pf3 met ruil van de sterke zwarte loper op d4)
29. Pf3 (wit kan het zwarte paard niet slaan wegens 29. … De2 en met de dubbele dreiging Dxe2 en Dg2 mat is het zwart die wint)
29. … Dg6 30. Tg1!! (offert nog een kwaliteit. Overigens had zwart op 30. Pg5 geantwoord met 30. … Pe5!) 30. … Lxg1 31. Txg1 Df6 (Euwe heeft slechts 3 pionnen voor een toren)
32. Pg5!!(De stelling op de postzegel en hiernaast)
(Dreigt 33.Pf7 met winst. Op 32. … Txg5 volgt fxg5
En op 32. … Pe5 volgt eenvoudig fxe5. Op 32. … Dxf4 heeft wit 33. Dc3+ Pe5 34. Dxe5+ Dxe5 35. Pf7 mat klaar liggen)
32. … Tg7 (het enige) 33. exd7 Txd7 34. De3!
(dekt pion f4 en dreigt bovendien De5)
34. … Te7 35. Pe6 Tf8 36. De5! (in lichte tijdnood wikkelt wit af naar het eindspel)
36. … Dxe5 (zwart heeft niet anders)
37. fxe5 Tf5 38. Te1 h6 39. Pd8 Tf2 40. e6 Td2
Hier werd de partij afgebroken en de volgende dag voortgezet. 41. Pc6 Te8 42. e7! b5 43. Pd8 Kg7 44. Pb7! Kf6 45. Te6+ Kg5 46. Pd6 Txe7 47. Pe4+ (precisie tot op de laatste zet) Zwart geeft het op; 1-0 (Er had nog kunnen volgen 47. … Kf5 48. Pxd2 Txe6 49. Dxe6 Kxe6 50. cxb5 en wit wint eenvoudig).
PRIJSVRAAG VAN WWW.SCHAAKSITE.NL
In ieder artikel leggen wij onze bezoekers een schaakpuzzel voor die zij kunnen oplossen. Deze oplossingen kunnen worden ingezonden naar: . Schaaksite.nl stelt drie geldprijzen van 75, 50 en 25 euro ter beschikking voor de drie beste deelnemers. Voor de plaatsen vier en vijf is een prachtig jubileumboek van de SV Sliedrecht beschikbaar. De bekendmaking van de winnaars is op 13 november tijdens de schaakmanifestatie in Sliedrecht.
De inzending van de oplossingen van alle opgaven kan tot uiterlijk vrijdag 5 november 24.00 uur.
In een partij Max Euwe (wit) tegen Robert Fisher ontstond bovenstaande stand. Hoe wint Euwe?
75 jaar later
De schaakvereniging Sliedrecht wordt 75 jaar en dit wordt gevierd. Zie de aankondiging. Het aftellen is begonnen……
Het wordt stil die zaterdag in Schakend Nederland, behalve in Sliedrecht want dat is dé schaakstad van Nederland die dag. Jammer dat we nog tot 13 november moeten wachten, maar gelukkig hebben we nog de nieuwe website waar we het nieuws en de actuele informatie over de schaakmanifestatie op de voet kunnen volgen.
Tot ziens op 13 november in Sliedrecht!
Website Schaakmanifestatie Sliedrecht
Eerdere publicaties op onze site:
