Fotogalerijen Jos Sutmuller

Na zo’n kleine 25 jaar foto’s van (top)schakers te hebben gemaakt vond ik het welletjes.Elk jaar bezocht ik Wijk aan Zee, het NK, Hoogeveen, Amsterdam en wat zich zoal meer voor- deed aan sterke toernooien in Nederland. Na elk bezoek was ik nog enkele dagen in de weer in de doka en met het verzenden van de foto’s.

Dat kwam zo: Herman Grooten zocht voor zijn geesteskind Schaaknieuws een fotograaf. Dat was ik niet maar gezien de eerste probeersels van dat blad durfde ik het toch wel aan. Het werd een geweldige hobby: als gepassioneerd schaker kreeg ik de gelegenheid om op de grote toernooien in de perskamer rond te hangen en de wereldtoppers voor de voeten te lopen. Me voordoend als geïnteresseerd schaker (was ik trouwens ook) viel het me makkelijk me “onzichtbaar” te maken en zo de plaatjes te schieten. Bladen als Jaque, Inside Chess, Schach (Berlijn) en Europe Echecs waren naast hoofdopdrachtgever Schaaknieuws gretige afnemers.

Met de opkomst van de digitale fotografie kwam de klad erin: elke schaakjournalist beschikt over een digitaal cameraatje waarmee altijd wel bruikbaar materiaal valt te maken. Daarmee kwam mijn bevoorrechte positie als schakende fotograaf die binnen enkele dagen een reportage kon leveren, te vervallen. Toen ook nog Schaaknieuws ophield te bestaan viel het makkelijk een punt achter deze hobby te zetten.

Dat het er al vroeg in zat bleek toen ik het Interzonaal Fide Schaaktoernooi in Amsterdam 1964 bezocht. De toenmalige perschef Berry Withuis zocht jongens om de zetten van de partijen in mandjes te doen om ze naar de eerste verdieping te transporteren. Daar leende ik me graag voor. Met de van mijn zus geleende Agfa-clack maakte ik mijn eerste “rapportage”. Op de foto hierboven ziet u voor en achter Smyslow de touwtjes waarmee de mandjes met notaties opgetakeld werden. De andere grootmeester is Larry Evans, ook onlangs overleden.

Schaaksite zal maandelijks onder de rubriek Kunst (jaja) een “fotiografie” van wereldtoppers tonen, te beginnen met de net in Londen spelende Anand. Hopelijk beleeft u er wat plezier aan, zoals ik zeer veel plezier heb gehad met het maken.

Fotoserie 1: Viswanathan Anand

Je hebt schakers die zich makkelijk laten fotograferen en schakers die er een hekel aan hebben.

Van de eerste categorie is Anand een prima voorbeeld. Op de eerste foto poseert hij zelfs vriendelijk, later negeert hij de fotograaf professioneel zodat deze rustig zijn gang kan gaan.

Misschien zegt het iets over de openheid van de gefotografeerde; Anand was altijd een dankbaar “object”.

Klik nu op Fotoshow voor 24 foto’s van Anand.

Fotoserie 2: Veselin Topalov

Zoals de meeste absolute toppers straalt Topalov een zelfverzekerdheid uit die lijkt te zeggen: kom maar op. Typerend voor hem is zijn blik die behoorlijk woedend kan zijn; alsof hij een groot onrecht moet wreken. Maar dat zal wel concentratie zijn.

Klik nu op Fotoshow voor 20 foto’s van Topalov.

Fotoserie 3: Loek van Wely

Het maken van een portret is een uitdaging: hoe voorkom je dat je “object” zich geforceerd gedraagt of zich aan je camera ergert? Bij Loek speelde dit niet: we waren enkele jaren gezamenlijk lid van de Eindhovense Schaakvereniging, speelden zelfs in hetzelfde team zodat ik hem als fotograaf niet verontrustte.

Opmerkelijk is de enorme concentratie die hij uitstraalt: alsof er een woede achter schuilgaat.

Ook opmerkelijk is dat hij in de loop van tientallen jaren uiterlijk niet zo veel is veranderd.

Gelukkig is schaken “een levenslange verslaving” dus waarschijnlijk zien we meer van zijn schaakkunsten, waarvan ik vooral zijn meer strategische witpartijen dan zijn vaak hemeltergende tactische avonturen met zwart waardeerde, na beëindiging van zijn sabbatical.

Klik nu op Fotoshow voor 24 foto’s van Van Wely.

Voor andere fotoboeken kunt u bovenin de balk navigeren naar Fotoalbums.