Eindspelstudies 20 – De losse (schaak)parade
website
E-mail:
Hierbij de 20ste eindspelstudierubriek voor de Schaaksite uit mijn database.
- De vierde versie van de database bevat 76.132 eindspelstudies
- Het is de beste en grootste database van eindspelstudies ter wereld
- De database bevat driekwart van alle ooit gecomponeerde studies
- De database is in standaard pgn-format en leesbaar voor gangbare schaakprogramma’s
Er zijn maar weinig schaakzetten zo verrassend als de losse schaakparade. Het beroemdste voorbeeld is “de zet van een andere planeet” – Dg5!! van Mitrofanov- waaraan ik in aflevering 2 ruim aandacht besteedde.
In 1998 verscheen een boekje met de titel Mitrofanov’s deflection van Victor Charusin, overigens al eerder (1996) in het Tsjechisch uitgebracht. Het bevat een flink aantal voorbeelden van de losse (schaak)parades, zowel in partijen (!) als eindspelstudies.
Eerst maar even een partijvoorbeeld:
Warschau 1969
Na 1.d7 Dxf1+ 2.Kxf1 d2 3.Dxf3 Tc1+ had wit de fraaie zet 4.Dd1! Zwart gaf het meteen op, want na 4…Txd1+ 5.Ke2 Tb1 6.d8D d1D+ 7.Dxd1 Txd1 8.Kxd1 heeft wit een eenvoudig gewonnen pionneneindspel.
De auteur lijkt te claimen dat alle eindspelstudies met een losse (schaak)parade zijn opgenomen, maar ik vond diverse omissies, waaronder een paar prachtige studies:
Die Schwalbe 1996
1.d7 Als zwart nu het voor de hand liggende 1…c2 speelt dan wint wit met 2.Pb4! c1D 3.d8D+ Ke4 4.Dd5+ met damewinst. Hier lijkt ook 2.d8D? goed, maar dan komt 2…Le8+ 3.Kb4 c1D+ 4.Pe3+
En zwart lijkt de dame te gaan verliezen (zie het spel van de hoofdvariant). Echter zwart weerlegt met 4...Ld7! 5.Dxd7+ Kxe3 en er is geen schaak op de diagonaal h6-c1. Een taaiere verdediging is 1…Ld1+ 2.Kb4 c2 3.d8D c1D 4.Pe3+ Ke5 5.De7+ Kd4 6.Dd6+ Ke4 7.Dd5+ Lf4 8.Df5+ Kg3 9.Dg5+ en nu: 9…Kf3 10.Dg4+ Kf2 11.Dg2+ Ke1 12.Df1+ Kd2 13.Pc4+ Kc2 14.Df5+ en wint, of 9…Kh3 10.Dh6+
En zwart lijkt verloren, want op 10…Kg3 geeft het witte paard een schaak en wint wit de dame op c1. Echter 10…Lh5! Is nog een verrassende mogelijkheid. 11.Dxh5+ en nu moet wit nog even z’n best doen: 11…Kg3 12.Dg4+ Kf2 13.Dg2+ Ke1 14.Df1+ Kd2 15.Pc4+ Kc2 16.De2+ Kb1 17.Pa3+ en zwart moet alsnog de dame geven.
Een andere studie waarin het zwart is die de losse parades produceert:
Deutsche Schachzeitung 1958
De componist heeft een bijzondere naam opgebouwd met zijn gepointeerde studies. Prettige partijachtige materiaalverhoudingen en goed te begrijpen oplossingen. Hier is de eerste zet nou niet de allerbeste sleutelzet van een studie: 1.Pxe4+ en ook de rest van de oplossing laat ons niet meteen van de stoel vallen: 1…Kh2 2.f8T wint. Het is echter de thematische verleiding die hier het zout in de pap is: 2.f8D?
2…Lf7+! De losse parade. Al snel zien we de eerste pointe: 3.Dxf7 f1D 4.Dxf1 pat. Maar 3.Kd8 lijkt een duivelse mogelijkheid. Immers na 3…f1D 4.Dh6+
En zwart lijkt verloren want op 4…Kg1? volgt 5.De3+ Kg2 6.Dg3+ Lh1 7.Pf2+. Ook na 4…Kg2? 5.Dg5+ Kh2 6.Dg3+ Kh1 7.Pf2+ wint wit, en 4…Dh3? 5.Df4+ Kg2 6.Df2+ Kh1 7.Pg3+ is niet veel beter. Echter 4…Lh5! is de remiserende losse schaakparade, want na 5.Dxh5+ eindigen alle varianten zoals hiervoor gegeven in pat (de zwarte dame slaat het paard).
Een studie met een symmetrische zwarte èn witte schaakparade:
Shakhmaty v SSSR 1974
Correctie M. Roxlau, EBUR 2001
Na de tactische inleiding 1.Pf7+ Kg8 2.Ph6+ Dxh6 3.f7+ Kh8 lijkt wit de zwarte koning al snel op de knieën te krijgen: 4.Tb8+
De losse schaakparade brengt voorlopig uitkomst: 4…Df8! 5.Txf8+ Kg7 6.Dxa3 Td1+
Maar nu doet wit hetzelfde trucje: 7.Dc1! Txc1+ 8.Kb2 Ta1 9.Kxc2 Txa2+ 10.Kb3 (mogelijk wint hier 10.Kb1 ook, maar dat is dan slechts een minor dual) 10…Txa6 Het spel blijft lekker symmetrisch, nu is wit weer aan de beurt: 11.Th8 Kxf7 12.Txh7+ en wint.
