OKU 2011: GEHAK IN DE HITTE
Het 38e Open Kampioenschap van Utrecht is een groot succes geworden. Met nieuwe hoofdsponsor De Unie (‘vakorganisatie voor denkers’) en enthousiaste hulp van vele vrijwilligers liep het toernooi als een zonnetje. Ondanks het fraaie weer (u kunt mijn nijdige gezicht voorstellen toen de weerverwachtingen van ‘miezerig’ naar ‘zonnig’ gingen) meldden 153 deelnemers zich aan de start. Onder hen vier grootmeesters: Dimitri Reinderman, Ulf Andersson, Stewart Haslinger en Bogdan Lalic, en veel jeugdige 2300-plussers.
De vraag is altijd welke grootmeester de eerste averij oploopt. Dat werd Stewart Haslinger die in ronde 2 geen voordeel kreeg tegen Hans Galje. In de derde ronde leek Ulf Andersson hetzelfde te overkomen, maar toen zagen we waar hij goed in is:
57,… b4 58. Txg5 h3! Een geweldige zet, die ervoor zorgt dat het eindspel toren vs. 3 pionnen overblijft. 59. gxh3 b3 60. Tg8 Tc2 61. h4 b2 62. Tb8 Kd6! Nog zo’n subtiele. De koning moet in de buurt van de witte pionnen blijven. 63. f4 Tc1+ 64. Kg2 b1D 65. Txb1 Txb1 66. Kg3 Tg1+ 67. Kf3 Ke6 en opgegeven. De pionnen komen niet ver.
Twee gedeelde winnaars uit 2010 hadden allang averij opgelopen. Nederlands jeugdkampioen Lars Ootes kreeg een pak rammel van Mark Smits van de organiserende vereniging Paul Keres:
Mark Smits (2134) – Lars Ootes (2384), ronde 2
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 Dc7 6. f4 a6 7. Pxc6 bxc6 8. e5 f5 9. Le2 De laatste zetten zijn al wat zeldzaam en het gespeelde 9,… g5?! zou zelfs een nieuwtje zijn. Geen geweldig nieuwtje: wit kwam na 10. Lh5+ snel in het voordeel en sloeg later als volgt toe:
26. Txd7! en zwart hield het even later voor gezien.
Etienne Goudriaan was zelfs al 2 punten kwijt, beide tegen Keresianen: Peter Lombaers en Mark Uildriks waren te sterk. Die laatste deed het heel fraai:
17. c4 Pxc5 18. Dc2 Tb2! 19. Dd1 Td8 20. Ld4 Da5+ 21. Kf1 Td2 22. De1 Pb3 23. Lc3
23,… Dc5! Want 24. Lxd2 Pxd2+ en de witte koning heeft geen velden meer. De witspeler laat zich charmant matzetten: 24. Dg3 Td1+ 25. Txd1 Txd1+ 26. Le1 Pd2#
In ronde 4 vielen er onderling veel remises, waardoor er een kopgroepje ontstond en Haslinger een halfje achter bleef, maar in ronde 5 barstte het vuurwerk los. Dimitri Reinderman heeft in zijn fraaie stuk (schaaksite.nl/schaaksitemedewerker-wint-oku) al aandacht besteed aan de partijen Reinderman-Klein en Wiley-Hendrikx, dus we switchen naar de clubkampioen van SV Paul Keres. Hij wilde graag tegen een grootmeester, kreeg die ook, maar zag dat die jongens goed kunnen rekenen:
Het is al een beetje mis met de zwarten. De combinatie die nu volgt blijkt een lek aan het einde te bevatten: 22,… exd4 23. Pxd4 Lxc5 24. bxc5 Pxc5 25. Pxf5 Pb3 26. Txc8 Txc8 27. Ta3 1-0. Want na 27,… Pxd2 28. Td3 krijgt wit het stuk weer terug.
Iets verder naar onderen vinden we een aardig spektakel:
Een licht overwicht voor wit, zou je zeggen. Maar het gaat ineens stormen: 16,… Pf6 17. Dxf7+! Txf7 18. Txc8+ Lf8 19. Tdd8. De clou: met 2 torens op de 8e rij en twee penningen kan zwart zich niet verroeren. Na 19,… Dxd8 kwam hij in een verloren eindspel terecht.
Na vijf ronden stond Dimitri Reinderman alleen op kop met 4½ uit 5, gevolgd door een pelotonnetje met 4. Van hen speelde Ulf Andersson snel remise tegen Reinderman, won Ducarmon een fraaie partij van Haslinger (eveneens in het artikel van Dimitri te zien) en versloeg Lalic Van Eijk. Lalic liet het hele toernooi een fraaie techniek zien, en nu dus ook:
Op het eerste gezicht is winnen een hele klus. Tot je ziet dat zwart in zetdwang is: na 40. g3 Kh8 41. Pxh6 Pc4 42. Kd3 c2 43. Kxc2 Pxe3 44. Kd3 is er niet alleen een pionnetje gesnoept, maar vindt vooral het paard geen goede velden. Ondanks fel verzet werd dit een 1-0.
Cor van Dongen is al jaren geen actieve toernooispeler meer, maar dook ineens op het OKU op. Hij deed het goed met onder meer remise tegen Haslinger en winst op Ootes. In de laatste ronde vocht hij een fel gevecht uit met Bart-Piet Mulder:
Wit heeft noodgedwongen een kwaliteit moeten geven en staat onder druk. Zoals BP zelf op Utrechtschaak schrijft had hij 32,… Dh4 i.p.v. 32,… Dd7 moeten doen. Het is dan niet duidelijk wat wit precies moet doen. Na 32,… Dd7 werd het ook spannend, maar kwam wit onder de druk uit: 33. Db1 Dd8 34. Dc1 Dh4 35. Pe3 Df4 36. Tc2 Dd4 37. Kg2 Tf4 (Ta1) 38. Pf1! Tf7 39. De3 Dd6 40. c5 en wit kwam eruit.
Zodoende kwamen Reinderman, Ducarmon, Lalic en Van Dongen op 5 uit 6, gevolgd door het groepje Andersson, Klein, Bekker en Diepeveen op 4½. Laatstgenoemde had een aardig grapje in het eindspel:
Zwart mag straffeloos een pion slaan. Of toch niet? 39,… Pxh5? 40. Lc3 g6 41. f6! Toch niet.
In de B-groep (<1900) proberen altijd veel lokale helden voor eeuwige roem te gaan. Ze moesten het echter allemaal afleggen tegen Tony Hogerhorst (ASV) die onbedreigd de groep won. Zijn beste achtervolger was Chris Lutz van UCS De Rode Loper, die behalve de 2e prijs ook de schoonheidsprijs en de kappersprijs (gratis knipbeurt!) won. Bij nader inzien klopt de schoonheidsprijs niet helemaal:
Een typische Marshall waarin zwart in stijl verder gaat: 22,… Lxg3 23. hxg3 Lf3 24. Pxf3 Txf3 25. Kg2 Dg4
Dankzij de a-pion is het zeker nog niet hopeloos: 26. Lf2 Txe1 27. Txe1?? Dat is erg jammer. Na 27. Lxe1 Txd3 28. a7 krijgt wit het materiaal met rente terug. Nu wist zwart met 27,… Txd3 28. a7 Dc8 29. Te7 Td2 het ding in bedwang te houden. Maar toch een fijne aanvalspartij!
In diezelfde ronde iets waar we geen prijs voor hebben: een helpmat!
Zwart staat een pionnetje achter, maar kan nog vechten. Na 27,… Le7?? 28. Pg5# niet meer…
Soms leek het alsof men meer voor de schoonheids- dan voor de echte prijzen aan het spelen was. Onderstaande viel niet in de prijzen, maar kon de toernooidirectie wel bekoren:
18,… Pxe5! 19. fxe5 Dxe5 20. Le7 La4! Zwart bekommert zich niet om materiaal, en terecht. 21. Lxd8 Txd8 22. h4 Lxc2 23. Db5 De4 24. Pg3 Df3 25. Tg1 Lxb1 26. Dxb1 c2 en opgegeven.
Een traditionele OKU-prijs is de beduvelprijs, genoemd naar het favoriete drankje van de te vroeg overleden Hans Sandbrink en bedoeld voor degene die zijn opponent in de luren legt. Dat lukte B-groeper Mitchel Wallace: een materiaalachterstand werd goedgemaakt door tactisch vernuft:
Zwart heeft enige compensatie door zijn ver opgerukte b-pion, maar het lijkt bij lange na niet genoeg. Er zit echter nog een vuige truuk in: 42. f3? Tc1! 43. Dd2 Tb8 en nu had wit echt even de koning weg moeten spelen in plaats van 44. Pa3? Txe1+ 45. Dxe1 b1D 46. Pxb1 Txb1 en later 0-1.
Zelf vind ik groep C (<1600) altijd het leukst om te volgen. Een bont gezelschap: mannen en vrouwen, ouderen en kinderen, routiniers en beginners, het is van alles door elkaar. De titel ging uiteindelijk naar Joske Ubels (SG Amersfoort), die clubgenoot Doo Hyong van Eibergen Santhagens voorbleef. Die laatste toonde moed in zijn partij tegen de jongste deelnemer:
Ondergetekende stond bij deze partij toe te kijken en dacht dat zwart wel voor eeuwig schaak (Df2+, Df3+) zou gaan. Niets van dat alles! 26,… Td8!? 27. Dxc6+ Td7 28. Tf1 Dxe3+ 29. kg2 De2+ 30. Kh3 g4+ 31. Kh4 Dxh2+ 32. Kxg4 h5+ 33. Kg5 Dxg3+ 34. Kxh5 Th8+ 35. Dh6 Dh3+ 36. Kg5 Dxh6+ 37. Kf5 Dh3+ 38. Ke4 Th4+ 39. Tf4 Te7+ 40. Kd4 Txf4+ 0-1.
De witspeler hoefde daar niet al te lang over te treuren, want hij (uit 2001) won samen met zijn tegenstander de spektakelprijs in een duel der generaties (uit 1943). Mooi gooi- en smijtwerk, waarvan hier het einde:
Een bord vol dames. Wit weet er eeuwig schaak uit te slepen: 52. Dxd5+ Ke7 53. De5+ Kd7 54. Dd5+ Ke7 etc.
Deze en veel andere partijen zijn terug te vinden op de toernooisite: www.paulkeres.nl/oku2011. Rest mij zowel de geduldige lezer, de redactie van Schaaksite als de sponsors te bedanken: De Unie, Wout van Veen Advocaten en Stern Ontwerp, alsmede de vele sponsors in natura. Het was een prachtig toernooi!
Alle fragmenten en partijen van A-groep via de viewer:
Alle fragmenten en partijen van B-groep via de viewer:
