Veel remises, niet zonder strijd
In het Tata Steel Chesstournament van 2012 spelen dertien Nederlandse spelers mee in de grootmeesterkampen, verdeeld over drie groepen. We proberen ze tijdens dit toernooi te volgen, vooral als er iets bijzonders gebeurt in hun partijen.
Onze landgenoten in de A-groep weten zich keurig te handhaven. Giri speelde een korte remise tegen Radjabov en Van Wely bleef met zwart redelijk eenvoudig overeind tegen Topalov. In beide partijen kwam de Sämischvariant van het Konings-Indisch op het bord en in beide gevallen hadden de zwartspelers nagenoeg geen problemen.
In de B-groep stond een prestigieuze partij op het programma namelijk die tussen Tiviakov en Timman. Mijn database geeft aan dat er zeven eerdere ontmoetingen waren, waarin de voormalige Rus vrijwel steeds degene was die boven kwam drijven. In zes reguliere partijen wist Timman er slechts twee remise te maken, de andere verloor hij. Wel won hij ooit in Moskou een blitzpartij, maar de onderlinge score was op voorhand geen goed voorteken. Hoewel de Caro Kann redelijk bevredigend voor Timman leek te verlopen, kwam hij toch allengs in de problemen. Die groeiden hem helemaal boven het hoofd toen hij een torenruil verzuimde, waarna hij een pion moest inboeten. Een tweede fout was genoeg voor een nul. Daarmee herstelt Tiviakov zich van de nul in de eerste ronde. De analyse van deze partij treft u verderop aan.
De andere Nederlanders in deze groep kwamen allemaal tot een puntendeling. L’Ami neutraliseerde heel simpel al het spel van Nyzhnyk en Reinderman kon met wit weliswaar een pionnetje buitmaken tegen Bruzon, maar dat was slechts een dubbelpion waar hij geen zaken mee kon doen. Ernst had tegenstander Hakira lange tijd in de tang, won ook een pion maar de winst/remisemarge bleef erg klein. Met vier tegen drie op een vleugel perste onze landgenoot er nog een toreneindspel uit met twee verbonden vrijpionnen tegen een losse van de tegenstander. Die bleek echter zo gevaarlijk te worden dat er toch geen reële winstkansen waren.
In de C-groep ook veel remises die op verschillende wijze tot stand kwamen. De kortste was die tussen Haast en Goudriaan, maar duurde toch al 43 zetten. Ootes moest meer moeite doen tegen Adhiban, maar het lukte hem om een verloren stelling te houden op zet 61. Gezegd moet worden dat Haast en de tegenstander van Ootes op een bepaald moment een opgelegde kans op de overwinning lieten liggen. Die twee momenten worden verderop in het verslag getoond.
Schut had wat probleempjes, maar echt in gevaar leek zijn niet te zijn geweest, al voelde haar tegenstander Danielian haar 75 zetten aan de tand. Brandenburg moest helemaal diep gaan. Tegenstander Tikkanen had een stuk tegen twee pionnen en dat werd uiteindelijk een enorme wedloop die eindigde met twee kale koningen. Een fascinerende partij die op zet 93 in remise eindigde. Alleen Hopman ging ten onder tegen de sterke Turov. Die speelde een voorbeeldige partij met het Wolgagambiet.
Sergey Tiviakov – Jan Timman
1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pd2 dxe4 4. Pxe4 Lf5 5. Pg3 Lg6 6. Ph3
Tiviakov’s favoriete variant momenteel tegen de Caro Kann (zoals ik onlangs zelf tot mijn schade moest ondervinden).
6… Pf6 7. Lc4 e6 8. Pf4 Pd5
Deze variant lijkt acceptabel voor zwart. [8… Ld6 is hier de kritieke variant.]
9. Pxg6 hxg6 10. c3 Pd7 11. Ld2
Een nieuwtje, wellicht achter het bord bedacht. [Tiviakov speelde in een partij tegen Asrian in 2002 11. De2]
11… Dc7 12. Df3 P7f6 13. O-O-O O-O-O 14. Lg5 Le7 15. h4 Ph7 16. Ld2 Phf6 17. Kb1 c5 18. Lg5 cxd4 19. Txd4 Pb6 20. Txd8+ Lxd8 21. Lb3
Het lijkt erop dat zwart, ondanks het feit dat wit het loperpaar in zijn bezit heeft, de stelling in evenwicht heeft gebracht.
21… Pfd5 22. Pe4 f6
[Heel verplichtend, maar wellicht toch genoeg voor gelijkspel is 22… f5 23. Lxd8 fxe4 24. Lxc7 exf3 25. Lxb6 fxg2 26. Tg1 axb6 27. Txg2 Txh4 28. Txg6 Th1+ 29. Kc2 Th2 en ik vermoed dat het resterende eindspel, hoewel wat onaangenaam voor zwart, binnen de remisemarge is.]
23. Lc1 g5
Het is logisch dat Timman van zijn zwakte af wil, maar het lijkt erop dat hij nu toch langzamerhand in de problemen komt.
24. g3
Misschien niet de beste reactie. [Na 24. c4 Pb4 25. c5 gaat de voorkeur toch duidelijk uit naar wit.]
24… gxh4 25. gxh4 Dc6 26. Dg3 g5 27. f3 Lc7 28. De1 gxh4 29. Txh4 Td8?!
Dit kost een pion en dat kan de zwarte stelling eigenlijk niet goed hebben. [Met 29… Txh4 30. Dxh4 Ld8 kon zwart verdere vereenvoudigingen nastreven, maar ook hier heeft wit de touwtjes in handen.]
30. c4 Pe7 31. Pxf6 Pf5 32. c5 Pd5?!
Vreemd genoeg is 32… Pd7! de enige zet die zwart kansen op behoud geeft. Dat komt voornamelijk omdat de witte toren op h4 nog even hangt. 33. Ta4 Pxc5 en zwart houdt alles onder controle. [Niet 33… Pxf6? wegens 34. Dxe6+ Dxe6 35. Lxe6+ met vrijwel beslissend voordeel voor wit.]
33. Pxd5 exd5 34. Tg4
34… Te8?
Een begrijpelijke voortzetting, maar na wits antwoord stapelen de problemen zich op voor zwart. [Relatief beter was 34… Kb8 maar ook hier krijgt zwart een zware pijp te roken na 35. Lc2]
35. Dg1!
Een mooie zet die de problemen in het zwarte kamp onderstreept. Niet alleen wordt c5 gedekt, maar ook dreigen er torenzetten over de g-lijn, gevolgd door bijvoorbeeld een penning met Dg4.
35… De6
Dit bespoedigt het einde. Wit heeft een fraai antwoord. [Ook na 35… Db5 36. Tg8 is de zwarte stelling niet te houden.]
36. Te4! Dg8 37. Dxg8
Tiviakov neemt genoegen met een tweede pionwinst, hetgeen natuurlijk ruim voldoende is voor de winst. [Er viel een stuk te verdienen met 37. Txe8+ Dxe8 38. Dg4 Df8 39. Lc2]
37… Txg8 38. Lxd5
En hield Timman het voor gezien.
1-0
Twee momenten in de C-groep zijn noemenswaardig omdat de uitslag van de partij nogal drastisch beïnvloed werd.
Ootes, Lars – Adhiban, Baskaran
De witspeler liep al snel na de opening achter de feiten aan. Zwart speelde alles even sterk en hij had al spoedig een goede tot gewonnen stelling. Een kritiek moment ontstond in de diagramstelling.
31… Dc7?
Zwart mist nu een opgelegde kans. [Winnend was 31… Dc8! 32. Pxa6 Dxb8 33. Pxb8 Lc7] Nu kwam de witspeler met de schrik vrij en wist hij een problematisch eindspel nog net remise te maken. Remise op zet 61.
Haast, Anne – Goudriaan, Etienne
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Le3 e6 7. g4 e5 8. Pf5 h5 9. g5 Pxe4 10. Pxg7+ Lxg7 11. Pxe4 d5 12. Pg3 e4 13. c3 Pc6 14. Le2 Le5 15. Lxh5 d4?
Deze actie is waarschijnlijk veel te vroeg.
16. cxd4 Pxd4 17. O-O Le6 18. Te1 Dd5
19. Lxd4!
Sterk gespeeld, wit verschaft zichzelf grote winstkansen.
19… Lxd4 20. Txe4 O-O-O
De enige zet, maar wit heeft nu een verrassende manoeuvre tot haar beschikking die tot min of meer beslissend voordeel had geleid. [Ook na 20… Td8 21. De2! met de dubbele dreiging Txe6 en Td1 komt wit beslissend in het voordeel.]
21. Dc2+?
Hiermee laat de witspeelster een riante kans op de overwinning liggen. Na 21. Dc1+ Dc6 [Hier faalt 21… Kb8? onmiddellijk op 22. Df4+ Ka8 23. Td1 met materiaalwinst.] 22. h4 Dxc1+ [22… Lg7 23. Lg4 en met twee pionnen meer zal wit de vis wel op het droge brengen.] 23. Txc1+ Kb8 24. b3 en hoewel zwart het loperpaar heeft, zal de achterstand van twee pionnen niet meer goed gemaakt kunnen worden.
Na de tekstzet was de stelling bijna in evenwicht na
21… Kb8 22. Td1 Dxg5 23. Texd4 Txd4 24. Txd4 Txh5
Het werd op zet 43 dan ook remise.
De partijen van de Nederlanders, inclusief enkele schaaktechnische aantekeningen:
De voortschrijdingstabel van de Nederlanders:
| Speler | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | Tot |
| Anish Giri | 1 | ½ | 1½ | |||||||||||
| Loek van Wely | ½ | ½ | 1 | |||||||||||
| Sergey Tiviakov | 0 | 1 | 1 | |||||||||||
| Sipke Ernst | 0 | ½ | ½ | |||||||||||
| Erwin l’Ami | 1 | ½ | 1½ | |||||||||||
| Dimitri Reinderman | ½ | ½ | 1 | |||||||||||
| Jan Timman | ½ | 0 | ½ | |||||||||||
| Daan Brandenburg | ½ | ½ | 1 | |||||||||||
| Pieter Hopman | 0 | 0 | 0 | |||||||||||
| Lars Ootes | ½ | ½ | 1 | |||||||||||
| Anne Haast | 0 | ½ | ½ | |||||||||||
| Lisa Schut | 0 | ½ | ½ | |||||||||||
| Etienne Goudriaan | 1 | ½ | 1½ |
Van alle spelers is voorafgaand aan dit toernooi een lijst van portretjes verschenen. Die ziet er als volgt uit:
| Nr | Naam | Elo | Link |
| Nr 13 | Etienne Goudriaan | 2279 | Portret 1 |
| Nr 12 | Lisa Schut | 2290 | Portret 2 |
| Nr 11 | Anne Haast | 2290 | Portret 3 |
| Nr 10 | Lars Ootes | 2326 | Portret 4 |
| Nr 9 | Pieter Hopman | 2342 | Portret 5 |
| Nr 8 | Daan Brandenburg | 2527 | Portret 6 |
| Nr 7 | Jan Timman | 2571 | Portret 7 |
| Nr 6 | Dimitri Reinderman | 2581 | Portret 8 |
| Nr 5 | Erwin l’Ami | 2596 | Portret 9 |
| Nr 4 | Sipke Ernst | 2606 | Portret 10 |
| Nr 3 | Sergey Tiviakov | 2677 | Portret 11 |
| Nr 2 | Loek van Wely | 2692 | Portret 12 |
| Nr 1 | Anish Giri | 2714 | Portret 13 |
