Oude doos (14): Een dure hangpartij
Deze week werd bekend dat de nieuwe Meesterklasser En Passant uit Bunschoten-Spakenburg in contact is met wereldtoppers om ze af en toe een partij in de Nederlandse competitie te laten spelen. Meer dan duizend euro kan het zomaar kosten om een topper uit het buitenland te laten overkomen. Bluf? Een publiciteitsstunt? Een gulle geldschieter? We zullen het volgend seizoen zien. In de Kop van Noord-Holland zullen ze in elk geval denken: maar goed voor En Passant dat er geen afgebroken partijen meer zijn.
Pagel wilde wraak
Koningsclub Bergen, daar is Arnfried Pagel weer. Eerder schreef ik al over zijn mislukte experiment met een vrouwenteam. Bekender is het verhaal over de afgebroken partij, ook wel ‘hangpartij’ genoemd. Bekend, maar meestal verkeerd verteld, zegt Sjaak Pielaet. Hij is geschiedschrijver van de schaakclub Bergen (beslist niet te verwarren met Koningsclub Bergen) en heel toevallig ook speler van de bewuste partij.
Miljardair Pagel, een Duitse betonfabrikant die in Bergen (nabij Alkmaar) woonde, had de Koningsclub opgericht omdat hij bij Bergen niet in het eerste team kwam. Vanuit de laagste klasse van de NHSB-competitie stoomde hij op met Nederlandse subtoppers die zich graag lieten betalen. Vreemd genoeg vond hij het ook in de regionale competitie al nodig om buitenlandse grootmeesters op te roepen. Toen op 11 maart 1982 het beladen duel Bergen-Koningsclub op het programma stond, had Pagel maar één doel: wraak, 0-8. Het kampioenschap was bijzaak, dat zou toch wel behaald worden.
Geen fijne toespraak
Voor de wedstrijd was meer dan normale belangstelling, onder andere van de plaatselijke illegale radio- en tv-zender, geleid door een ter plaatse bekende pornobaas. Ook enkele NHSB-bestuurders gaven acte de présence, wat ze anders nooit deden. Pielaet, tevens wedstrijdleider, zei in zijn openingstoespraak dat hij blij was dat de wedstrijd kon doorgaan, omdat eigenlijk maar weinig spelers van Bergen tegen Koningsclub wilden spelen. Vervolgens vertelde hij dat spelers van zijn club niet waren om te kopen en wenste hij iedereen “zo mogelijk een prettige wedstrijd”. Koningsclub-speler Rob Faase, vertrouweling van Pagel, kondigde direct aan om naar aanleiding van die toespraak een protest in te dienen bij de NHSB. De bond wees dat protest later af omdat het bestuur meende dat het wedstrijdverloop, gezien de uiteindelijke 0-8, niet was beïnvloed.
Afbreken
De score liep al snel op tot 0-7, slechts één dappere strijder bij Bergen hield stand… Sjaak Pielaet. Hij speelde tegen Adam Kuligowski, een Poolse grootmeester die in Amerika woonde. Pielaet stond een pion achter, maar vond het wel leuk om nog een avond tegenover de grootmeester te zitten, dus speelde hij niet meer dan de noodzakelijke zetten en liet hij de partij afbreken. Probleem voor Kuligowski, want die zou de volgende dag terugvliegen naar Amerika. Dat Pielaet dit wist, wat door vele schaakjournalisten wordt beweerd, ontkent hij stellig: “Het ging mij om het feit dat ik vrij eenvoudig twee weken later de partij kon uitspelen in de plaats waar ik zelf schaakte. Met een pion minder hoef je niet meteen op te geven.”
Tweede sessie
De avond werd nog best gezellig en nadat de competitieleider van de NHSB (die toch ter plaatse was) een nieuwe datum had vastgesteld, onderhield Pagel zich met mevrouw Pielaet en… bood haar 1000 gulden aan als haar man de partij zou opgeven. Hoewel het gezin Pielaet het niet breed had, deed de man Pagel een tegenvoorstel: hij hoefde geen geld, als Kuligowski (beter gezegd Pagel) akkoord zou gaan met remise. Maar Pagel wilde geen 0,5-7,5, hij wilde 0-8.
Op 30 maart werd de partij uitgespeeld. Pielaet schat de kosten van de hernieuwde overkomst van Kuligowski uit Amerika op 5.000 gulden. Een dag tevoren belde Pagel nog naar Pielaet met het verzoek de partij een dag uit te stellen, zodat Kuligowski op 30 maart met het derde team van Koningsclub kon meespelen, in de vierde klasse van de regionale competitie. Pielaet wees dat verzoek af.
Hoe de partij eindigde? Wel dat zal niemand verrassen. Pielaet: “Het resultaat was onafwendbaar, de grootmeester bewees zijn klasse.” Maar dat hij Pagel een loer gedraaid heeft, ontkent Pielaet tot op de dag van vandaag.
Bron: Een halve eeuw bedenktijd, jubileumboek over 50 jaar schaakclub Bergen, 2008, door Sjaak Pielaet en anderen
Sjaak Pielaet schrijft in een reactie dat hij zich geen moment heeft afgevraagd waar de Pool precies woonde. Hij constateerde simpelweg dat Pagel geld overhad voor reis- en verblijfkosten. Dat Kuligowsky helemaal uit Amerika moest komen wist niemand, in elk geval niet bij Bergen, hij had zich daar ingeschreven voor een paar toernooien. Het restant van de partij in Bergen speelde hij tussen twee Amerikaanse toernooien door, wat de kosten (voor Pagel) extra hoog maakte.