Mag een speler een zet doen voordat zijn klok in beweging is gebracht? (2)
Een voorstel tot wijziging van de FIDE-regels
Bijna een jaar geleden schreef ik een artikel over de vraag of een speler een zet mag doen voordat zijn klok in beweging is gebracht. Ik vond dat dat niet kon. Uit de reacties onder mijn artikel bleek dat er schakers zijn die dat gedrag wel gewenst vinden.
Zie:
schaaksite.nl/mag-een-speler-een-zet-doen-voordat-zijn-klok-in-beweging-is-gebracht
Welnu, er ligt een voorstel tot wijziging van de FIDE-regels die dit gedrag gaat legaliseren. Zodra een speler zijn zet heeft gedaan maar de klok van de tegenstander nog niet in beweging heeft gebacht, mag de tegenstander alvast een zet doen. Wel heeft de speler het recht nog even zijn klok stil te zetten. Bedoeld is natuurlijk dat de speler de klok van de tegenstander in beweging brengt. Het gevolg is natuurlijk dat de tegenstander onmiddellijk daarop de klok van de speler weer in beweging zet, omdat hij al een zet heeft gedaan.
‘6.2 During the game each player, having made his move on the chessboard, shall stop his own clock and start his opponent’s clock (that is to say, he shall press his clock). A player must be allowed to stop his clock after making his move, even after the opponent has made his next move (cursief pdg). The player’s move is not considered to have been completed until he has done so, unless the move thas was made ends the game (see Articles 5.1a, 5.2a, 5.2b and 5.2.c). The time between making the move on the chessboard and pressing the clock is regarded as part of the time alloted to the player.’
Ik vind het een slecht voorstel, maar ga niet herhalen waarom ik dat vind. Ik volsta ermee te verwijzen naar mijn eerder artikel. Overigens, slimme schakers kunnen ook handig gebruik maken als het voorstel wordt overgenomen. Namelijk als het gaat om extra bedenktijd per zet. Zo kunnen spelers op geoorloofde wijze aan extra bedenktijd komen.
Dit weekend vernam ik dat er arbiters zijn die menen dat de wedstrijdregels van de FIDE onverkort gelden bij de E’tjes en D’tjes van de jeugd. Als zij dit nieuwe voorstel ook nog eens gaan uitleggen aan die jeugdleden komt er een andere generatie schakers aan. Maar ik betwijfel of dit gedrag leidt tot ledenwinst. Mijn ervaring als jeugdleider is dat kinderen erg slecht tegen onsportief gedrag kunnen. Als zij vervolgens horen dat dit gedrag op grond van de FIDE-regels niet onsportief is, maar zelfs geoorloofd, duurt het niet lang of zij stoppen met schaken. Vooral meisjes.
Pieter, je schrijft dat kinderen slecht tegen onsportief gedrag kunnen en dat dit de reden zou kunnen zijn om te stoppen.
Dit insinueert dat je de regel niet alleen slecht vindt, maar ook dat de actie onsportief is. Dat vind ik erg vreemd.
Laten we eerst vaststellen dat, zoals de regel nu is, het ruimte laat voor dit verschijnsel. Iedereen die zegt dat het niet mag, kan blijkbaar niet begrijpend lezen. De regels komen neer op dat je eerst een zet doet en dan je klok indrukt, pas dan is je zet voltooid. Verder staat er de tegenstander altijd de kans moet krijgen de klok in te drukken. Dit geeft duidelijk aan dat je wel alvast kan beginnen met zetten zo gauw de zet is gedaan, maar dat je de klok pas kunt indrukken als de tegenstander jouw klok in gang gebracht heeft. Nou kan die dat vergeten, dan kun je wel verder gaan, mits je de tegenstander dus "de kans hebt gegeven". Dit is wat subjectief, maar het zal iedereen duidelijk zijn wat dit ongeveer betekent.
Dit is ook zoals de regel recentelijk is uitgelegd en in mijn ervaring meestal wordt toegepast. Dit voorkomt ook dat de scheidsrechter zich moet inmengen terwijl het niet uit de hand loopt. Het is wel zo dat de regel strict letterlijk (dus niet begrijpend, maar juridisch lezen, of zoiets) niet zo duidelijk is, dus het lijkt mij een goede zaakdat ze dit willen verduidelijken; het lijkt me dat jij het daar ook mee eens bent. Vervolgens vind jij alleen dat ze de verduidelijking de verkeerde kant op doen: je bent het niet eens met de regel. Dat is prima. Zelf ben ik denk ik voorstander van de nieuwe regel, maar in beide gevallen zie ik nadelen.
Maar nu stel je dat de nieuwe regel onsportief gedrag toelaat en met name dat dit gedrag er toe kan leiden dat kinderen (meisjes) stoppen met schaken. Allereerst: waarom is het gedrag onsportief? Wellicht doel je op mensen die de klok ingedrukt houden, of mensen die hun stuk al pakken voordat de tegenstander hem losgelaten heeft. Beide gevallen mogen reglementair duidelijk niet, dus dit is afgevangen. Arbiters mogen hier wat mij betreft scherp in zijn. Maar als hier geen sprake van is, dan kun je heel netjes en sportief vluggeren binnen deze regel.
Ten tweede beweer je dat er jeugdspelers zijn die stoppen om deze reden. Allereerst zou je er misschien goed aandoen om bij jeugdspelers die dit onsportief vinden niet mee te huilen met de wolven, maar ze uitleggen hoe het zit en wat wel en niet mag.
Verder vind ik het lastig om in te schatten of je probleemschets wel klopt. Is dat echt de reden dat ze stoppen? Ik betwijfel het. Sowieso: hoe vaak komen jeugdspelers in tijdnood? Er zijn natuurlijk tijdnood-junkies (lijkt idd bovengemiddeld bij meisjes voor te komen), maar dan ligt het probleem volgens mij elders.
Als het gedrag op grond van de huidige FIDE-regel geoorloofd is, waarom vindt Gijssen dat gedrag dan oneerlijk, om vervolgens de betrokken speler een waarschuwing te geven? Kan je me dat uitleggen?
Een aantal jaren geleden deed zo’n voorval zich voor in Amerika; ik heb daarover geschreven. Het leidde op vele Amerikaanse forums tot honderden verontwaardigde reacties. Kennelijk hebben Amerikanen op dit punt een ander rechtsgevoel dan jij. Dit illustreert maar weer hoe groot de kloof is tussen de FIDE-regels en de USCF-rules. Met dit voorstel wordt de kloof alleen maar groter. En is de kans nog kleiner geworden dat die regels naar elkaar toegroeien. Zie hierover een eerder artikel van mij.
Waar het om gaat is dat men bij het maken van conceptregels goed moet nadenken. Het is te vergelijken met het opstellen van een contract. Zodra het contract is getekend moet de betrokkene niet zeuren dat hij de gevolgen ervan niet had begrepen. Zo werkt het ook met regels. Als het voorstel regel wordt, moet men niet zeuren over de gevolgen daarvan. Men heeft die willens en wetens aanvaard. Dan had men maar beter moeten opletten. Mijn mening is dat het een conflictopwekkend voorstel is. En dat vervolgens amateur vrijwilligers maar moeten zien hoe zij de situatie beheersbaar weten te krijgen.
Aan de ene kant ben ik met Pieter eens. Een zet zou pas gespeeld mogen worden nadat de tegenstander zijn zet heeft voltooid. Doe je dat niet, dan kan dat heel hinderlijk zijn. Ik kan me wel partijen herinneren waar ik of mijn tegenstander moeilijk konden zetten doordat de ander al met zijn hand boven het stuk hing dat hij straks wilde verplaatsen.
Aan de andere kant is niet duidelijk hoe je hiertegen op zou moeten treden. Als je een sanctie verbindt aan het zetten voordat de tegenstander de klok heeft ingedrukt, krijg je net zo goed tijdnoodspelletjes. Een voorbeeld: Speler A en B zitten in stevige tijdnood. Speler A speelt vliegensvlug een zet en duwt zijn klok in. Speler B doet hetzelfde. Speler A speelt weer heel snel een zit, maar duwt gewust de klok niet in. Speler B gaat zo op in het spel dat hij zijn stukken al aanraakt. Wat nu? 2 minuten extra voor speler A?
M.a.w.; Pieter, ik kan mij goed voorstellen dat je je stoort aan de ruimte die de regels geven, maar zou het alternatief niet tot dezelfde of misschien zelfs grotere problemen leiden?
De beste oplossing is het gebruik van het fischertempo. Met 30 seconden per zet word je geacht voldoende tijd te hebben om te noteren, dan kan je toch zeker ook wel even wachten tot je tegenstander zijn klok heeft ingeduwd?
Dat het probleem ook bij snelschakenpartijen voorkomt stoort mij minder. Je weet als schaker gewoon dat deelname aan een snelschaaktoernooi betekent dat alles rommelig verloopt. De ene keer werkt dat wat meer in de voordeel en de andere kant wat meer in de nadeel.
@ MartinG: Ik begrijp de tegenstelling juridisch – begrijpend niet helemaal. Zijn juristen geen begrijpende mensen?
Overigens vind ik het voorbeeld van de overeenkomst die wordt getekend zonder dat een van de partijen begreep wat de gevolgen zouden zijn, buitengewoon slecht gekozen. De gewenste analogie gaat niet op, in het recht is bij zowel de vernietigbaarheid van de overeenkomst als de uitleg van de overeenkomst niet slechts belang wat op papier staat, maar ook wat partijen redelijkerwijs mochten verwachten, wat zij uit de bewoordingen konden opmaken gezien bijvoorbeeld hun achtergrond (denk ook aan het contra-proferentum beginsel) en uit elkaars gedragingen mochten begrijpen. M.a.w.: Het hele leerstuk van (oneigenlijke) dwaling en Haviltex met alles dat daarbij hoort.
Ook bij het schaken is naar mijn mening de rol van de arbiter niet alleen het toepassen van de regels, maar ook het interpreteren van die regels op een dusdanige wijze dat er een gezien de omstandigheden van dat individuele geval een rechtvaardige oplossing komt. Daardoor kan het zo zijn dat bijvoorbeeld Gijssen in het ene geval meent dat er sprake is van oneerlijk spel doordat wordt gezet voordat de tegenstander de klok induwt, terwijl hij in een hele andere situatie waar zich die omstandigheid ook voordoet, meent dat geen sprake is van oneerlijk spel.
In het kader van een late reactie:
Sander,met juridisch bedoel ik dus de letter van de wet i.t.t. de intentie van de wet. Net zoiets als dat een voetbalscheidsrechter naar de "geest van de wedstrijd" kan fluiten.
Pieter, over de USCF en haar regels weet ik niets. En het rechtsgevoel ("I’ll sue you") van Amerikanen ook niet echt… Daar gaat het hier toch helemaal niet over?