Belevenissen van een arbiter: Schaken in Cuba!

Sommige Nederlandse sportmensen hebben aardig wat teweeg gebracht in het buitenland. Zo is Anton Geesink een absolute grootheid in Japan geworden na zijn gouden olympische medaille in 1964 in Tokyo bij het judoën , nadat hij in het hol van de leeuw de Japanse toppers op de knieën dwong. En wat te denken van Guus Hiddink? Hij loodste het voetbaldwergland Zuid Korea, weliswaar in eigen land, naar een vierde plaats op het WK van 2002. Sindsdien is zijn geboorteplaats Varsseveld voor de Koreanen een bedevaartsoord geworden! We kunnen een nieuwe naam aan dit prominente lijstje toevoegen: Frans Vreugdenhil, een 56-jarige alstroemeriakweker uit het Westland en lid van diverse schaakclubs, had zijn zinnen gezet op het idee om in Cuba, dat subtropische eiland in het Caribisch gebied, vlak onder Florida en de Bahama’s, een schaaktoernooi te organiseren. En dat is gelukt ook. En wel op zo’n wijze dat de Cubanen diep respect gekregen hebben voor Frans en zijn volgelingen, die niets nalieten om het toernooi tot een succes te maken. Hoe is dat allemaal gekomen?

Zeventien jaar geleden ging Frans en zijn Rotterdamse schaakvriend John Schell met vakantie naar Cuba. Tijdens hun rondreis hebben zij voor het eerst kennis gemaakt met de nu 50-jarige Cubaanse charmeur Abelardo, wonend in Remedios. Mede door het subtropische klimaat, de schoonheid van de natuur en de openheid van de mensen, was zijn interesse voor dit communistische bolwerk gewekt. In de loop van de jaren kwam Frans er ook achter dat Cuba een echt schaakland was. Er zijn daar maar liefst 3000 professionele schaaktrainers actief. Alleen al iedere school heeft zijn eigen trainer en in ieder dorp of stad is wel een schaakzaal waar je op elk moment van de dag binnen kan lopen om een potje te schaken. De bekendste Cubaanse schaker is José Raúl Capablanca die van 1921 tot 1927 wereldkampioen was. De huidige Cubaanse toppers zijn Leinier Dominquez Perez en Lazaro Bruzon Batista die beiden qua rating tussen de 2700 en 2750 bivakkeren. Een aantal jaar geleden speelde Frans in Cuba tegen een sterk 16-jarig meisje dat het moest doen met een zelfgemaakt schaakbord en plastic stukken. Geen vreemde situatie overigens, want de gemiddelde Cubaan is straatarm. Hij gaf haar een splinternieuwe schaakset én een digitale klok uit Holland cadeau. Het geschenk bracht zoveel vreugde en opwinding bij haar teweeg, zoals hij dat nog nooit in Holland gezien had bij iemand van die leeftijd. Toen wist hij: ik ga mijn steentje bijdragen aan de ontwikkeling van de Cubaanse schaaksport!

Twee jaar geleden maakte hij daarmee een begin door in het kustplaatsje Caibariën een klein plaatselijk toernooi te organiseren met behulp van zijn Cubaanse vriend Abelardo. De meegebrachte schaakspullen bleven achter voor een volgend toernooi. Dit jaar was het dan zover. Het tweede toernooi moest er komen, maar dan groter, mét Hollanders en FIDE-rated, als het kon. De Hollanders waren er, maar FIDE-rated heeft hij niet voor elkaar kunnen krijgen, ondanks nog een extra bezoek aan Cuba, een paar maanden voor de start van het Alstroemeria Open 2012, zoals we het toernooi genoemd hebben. Slechte communicatie – er is weinig internet in Cuba – rivaliteit onder de Cubanen zelf en achterdocht bij de Cubaanse schaakbond – wat denkt die blanke aap nou, dat we zelf geen FIDE-toernooi kunnen organiseren of zo? – zijn waarschijnlijk de oorzaak geweest van dit manco. Het mocht de pret niet drukken. Er lag een alternatief plan klaar: een wat kleiner toernooi, zeven ronden met een bedenktijd van een uur p.p. En met volle medewerking van de plaatselijke en regionale schaakbestuurders werd op vrijdag 31 augustus de eerste zet gedaan in de schaakzaal in het plaatsje Camajuani. Frans Vreugdenhil, Jan Willem de Jong, Robert Ris, Timon van Dijk, Tom Bottema, Michiel van Woerden en André Duijvesteijn gingen de strijd aan met zeventien Cubanen met ondergetekende als arbiter. Al bij de opening van het toernooi werden onze organisatorische inspanningen beloond door de toezegging van een bobo dat we bij een volgend toernooi meer medewerking van de Cubaanse schaakbond konden verwachten! Het verloop van het toernooi heeft duidelijk gemaakt dat dit geen loze belofte mag zijn. Ook bij de prijsuitreiking toonden de Cubanen hun waardering door ons een T-shirt cadeau te geven van de provincie Villa Clara. Dus, misschien over een jaar of drie komt er wel weer een Altroemeria Open in Cuba en dan nemen we met niet minder dan een FIDE-toernooi genoegen!

Op de site van Schaakmat Westland is het een en ander te zien en te lezen: Een verslag van de succesvolle onderneming. De  die foto’s hierbij gemaakt zijn door diverse personen. En twee interviews van Frans in het Algemeen Dagblad van voor en na de Cubareis. Ook is er nog een film van ruim 20 minuten gemaakt van de opening plus eerste ronde en de prijsuitreiking door een Cubaanse filmer/fotograaf. Een gedeelte hiervan, waaronder het interview met Frans bij de opening en met Robert als winnaar van het Alstroemeria Open 2012, is op de Cubaanse tv uitgezonden! Verder is vlak voordat de opening begint de Cubaanse interviewster van Frans en Robert even te zien. En wie is toch die vrouw die plotseling in beeld verschijnt, buiten wandelend langs een heg, na een close-up van André tussen het eind van de eerste ronde en de prijsuitreiking? En Tom en Robert kunnen meer dan alleen goed schaken. Ook een striptease geven gaat hen goed af! Zij geven een klein voorproefje. Op het eind staat Abelardo naast Robert klaar om het interview met de winnaar in het Spaans te vertalen, maar Robert spreekt ook wel wat Spaans! Heeft hij Abelardo nog nodig? Nieuwsgierig? Kijk op YouTube