Kramnik, Carlsen en Adams koploper in Londen
In Londen is weer het sterk bezette Chess Classic begonnen. De top 3 van de wereld speelt, de wereldkampioen, de sterkste vrouw, de sterkste Amerikaan en drie van de sterkste Engelse spelers. En de spelers hebben er zin in: het zetgemiddelde na drie ronden ligt rond de 65 zetten! Kramnik en Carlsen hebben de beste start met 7 uit 3 (voetbaltelling) maar ook Adams zal tevreden zijn met twee overwinningen en een bye, al heeft hij de twee op papier zwakste spelers gehad. Voor Aronian lijkt toernooiwinst daarentegen ver weg, hij heeft pas 1 punt gemaakt.
In de eerste ronde was Carlsen in het middenspel in de problemen tegen McShane. Hij wist die problemen op te lossen en boekte een typische Carlsen-overwinning door een miniem voordeeltje uit te bouwen.
Er wordt wel eens gezegd dat paard en dame sterker zijn dan loper en dame. Of dat (gemiddeld genomen) werkelijk zo is, is de vraag, toch zouden weinig zwartspelers in deze stelling aan winst denken. Goed, in theorie is de witte h-pion een zwakte, maar het lijkt sterk dat dat in de praktijk een rol gaat spelen. Maar Carlsen is ijzersterk in het uitbuiten van zulke theoretische kleine voordelen.
41. Ke2 Ld6 42. Dg4
Wit kan hier dames ruilen met 42.Dd7+ De7 43.Dxe7, en dat eindspel is remise, maar zwart heeft dan wel het sterkste lichte stuk en kan het dus proberen. Wit zou wel het paard tegen de loper willen ruilen, maar dat is niet zo makkelijk te forceren.
42… Kf7 43. h3 h5 44. Dc8 De7 45. Pd3?
Nu kan zwart zijn koning op h4 krijgen. Met het paard op f4 was dat lastig geweest, omdat g6 aangevallen blijft staan. Als zwart toch richting h4 gaat kan wit op Kg5 reageren met h4 gevolgd door Dh8+.
45… Kf6 46. b3 Kg5 47. c4 Kh4
De koning op h4 helpt niet alleen met plannen als het winnen van h3 en het promoveren van de g-pion, ook staat hij daar relatief veilig voor schaakjes. Ook staat b7 nu niet met schaak aangevallen.
48. c5 Lg3 49. b4 Df7
Mijn computer beoordeelt de stelling als gelijk. Misschien zou hij het fluitend remise houden, maar voor een mens is dat erg lastig tegen Carlsen. Waarschijnlijk is het ook gewoon de klassieke computerfout om (potentiële) vrijpionnen te onderschatten.
50. a4 g5 51. Kd2 Lh2 52. Pe1 Kg3 53. Pc2 Lg1 54. Dd8 Kh4
Het plan is nu Df5, slaan op h3 en lopen met de g-pion. Zwart kan dan zelfs wit een vrijpion op de damevleugel gunnen: in een wedren is de loper duidelijk favoriet over het paard.
55. Dc8 Lf2 56. Ke2 Kg3 57. Dd8?
Nu kan zwart het plan met tempowinst uitvoeren. Na 56.Kd2 was zwart waarschijnlijk op plan B overgegaan met 56…g4 en houdt goede winstkansen.
57… Df5 58. Kd2 Kxh3 59. b5 g4
Deze pion is niet te stoppen, en schaakjes heeft wit ook niet. Zwart wint dus simpel.
60. bxc6 bxc6 61. Pb4 g3 62. Pd3 g2 0-1
Kramnik won ondertussen een leuk potje van Polgar:
Polgar had in de opening een interessant stukoffer gebracht en daar een mooie pionnenmassa op de damevleugel voor gekregen. Het lukte Kramnik echter zijn lopers te activeren en met een serie krachtzetten weet hij winnend voordeel te krijgen.
26. Dh5 Dd8
Of 26….Dd6 27.Lxb4! 27. Tf1 g6 28. De5
Dreigt 39.Le6+ met pionwinst of misschien zelfs meer (Tf7).
28… Ta6 29. Ld7! Lf7
Als zwart de loper slaat gaat hij mat via Db8+ en Df8.
30. Txf7
Gewoon 30.Lb5 is minstens zo goed, maar Kramnik was in the mood!
30… Kxf7 31. Lb5 Tf6 32. Lxc4+ Kg7 33. Dxe4
Met twee lopers en twee verbonden vrijpionnen is het nu niet moeilijk meer.
33… Dc7 34. Dd5 Tf8 35. e4 b5 36. Dxb5 Dd6 37. Db7+ Kh8 38. Da7 g5 39. Lxg5 Dc6 40. De7 1-0
En ook Nakamura, toch altijd een kandidaat voor de overwinning, begon goed.
Wit staat iets minder, maar na een zet als 26.Pc3 blijft het nadeel binnen de perken. Aronian miste echter iets:
26. Td2? b6! 27. Txd5
Wit kan twee pionnen voor de kwaliteit krijgen met 27. Pxa6 Lb3 28. Dxc6 Txd2 29. Pxb6 maar na 29… Tfd8 gaat hij alsnog materiaal verliezen, b.v. 30. Pc8 Tc2 31. Pxa7 Txc6 32. Pxc6 Df6! 33. Tc1 Db2 34. Tf1 Td2 etc.
27… Txd5 28. Pxa6 Pe5
Materieel gezien valt de schade nog mee, en na 29.Pc3 (alweer) is winst voor zwart nog niet zo makkelijk, maar gedesillusioneerd biedt Aronian in het vervolg weinig tegenstand.
29. Td1 Tfd8 30. Txd5 Dxd5 31. Pb2 Dd2 32. Dc7 Pg4 0-1
Met zwart tegen Aronian winnen is een droomstart natuurlijk, maar Nakamura verpestte zijn start door in de tweede ronde met wit te verliezen.
Dit eindspel zou in principe remise moeten zijn, maar het speelt gemakkelijker voor zwart, die zijn dame op een ideaal veld kan proberen te zetten zonder bang te hoeven zijn voor dameruil. Wit heeft natuurlijk een boel schaakjes, maar zolang zwart daaruit kan lopen bereikt wit daar weinig mee.
61. De4+ De5 62. Dc6+ Ke7 63. Db7+ Kf8 64. Da8+ Kg7 65. Df3 Kg6 66. Dd3+ Df5
De schaakjes zijn bijna op en wit had nu het beste 61.Dc3 kunnen doen om de c-pion gedekt te houden.
67. Dd6+ f6 68. De7?
68.Da6 is niet ideaal, de dame staat er nogal afzijdig, maar het verliest geen pion.
68… Dc2+
Een nadeel van de minuspion is ook dat de witte koning minder beschutting heeft tegen schaakjes, wat dit soort dubbele aanvallen mogelijk maakt.
69. Kh3 Dxc4
Het is nog steeds een heel karwei om dit te winnen met zwart, maar dat is Kramnik wel toevertrouwd.
70. De8+ Df7 71. De4+ Kg7 72. Df5 c4 73. Kg2 Db7+ 74. Kh2 Db2+ 75. Kh3 De5 76. Dc8 c3 77. Dc4 De1 78. Dc7+ Kg6 79. Dc6 Df1+ 80. Kh4 De2 81. Kh3 c2 82. g4 De3+ 83. Kh4 Dg5+ 84. Kg3 Dxg4+ 85. Kf2 Df4+ 86. Kg2 c1D 87. De8+ Kg5 0-1
Toch hebben niet al die wereldtoppers een onfeilbare eindspeltechniek. Sterker nog, sommige eindspelen beheersen ze minder goed dan onze kersverse eindspelmedewerker…
Als zwart 89… Tb3 had gedaan, dan had wit de methode Twan Burg kunnen gebruiken om remise te maken: 90.Kxh3! Zie schaaksite.nl/twan-burg-en-rob-schoorl-goed-van-start-in-haarlem halverwege. In de partij kan deze zet natuurlijk niet, maar wit kan gewoon afwachten.
90. Ta1? Dit verliest. Wit had iets als 90.Tb8 moeten doen, zodat hij van achteren schaak kan geven als de zwarte koning naar g4 gaat.
90… Te5?
Na 90… Kg4! kan wit niet meer beide vrijpionnen stoppen, bijvoorbeeld 91. Tg1+ Kh4 92. Tg8 f3 93. Kg1 Te4 94. Kf2 h2 95. Th8+ Kg4 96. Th7 Te5 97. Txh2 Te2+ 98. Kg1 Kg)
91. Ta8
Terug op het juiste pad, dat Anand vanaf nu niet meer verlaat.
91… Kg4 92. Tg8+ Kf3 93. Ta8 Te1 94. Ta7 Td1 95. Ta8 Ke3 96. Kxh3 f3 97. Ta3+ Kf2 98. Ta2+ Ke3 99. Ta3+ Ke2 100. Ta2+ Td2 101. Ta1 Kf2 102. Kh2 Te2 103. Ta8 Ke3+ 104. Kg3 Tg2+ 105. Kh3 Td2 106. Kg3 Tg2+ 107. Kh3 Td2 108. Kg3 1/2-1/2
In de derde ronde kreeg Kramnik met wit een pluspion tegen Carlsen, maar het was niet genoeg om te winnen. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat een van beide spelers het toernooi zal winnen. In het gelijktijdig gehouden open toernooi staat Robin van Kampen op 2,5 uit 3, ongeveer volgens ratingverwachting.
(Alle foto’s zijn van Ray Morris Hill op de toernooiwebsite)
