De W is van Van Wely
Het Schaakalfabet is een serie, geschreven door de ons helaas vroeg ontvallen Huub van Dongen, in oorsprong geschreven voor het Brabantse jeugdblad Minorpromotie, waarin alle letters van het Alfabet aan beroemde schakers, schaaktermen of andere schaakcuriositeiten worden gekoppeld.
De beste sporters komen uit Brabant. Dat weet iedereen. Bij schaken is het al net zo. We hebben weliswaar maar één grootmeester, maar die is dan ook wel super! Zijn rating schommelt al jaren rond de 2700 en dan weten jullie het wel. Hij heet Loek. Loek van Wely. En natuurlijk is hij de man van de W in ons alfabet. Loek van Wely is in 1972 geboren in Heesch. Hij woont tegenwoordig in Tilburg. Hij was al zes keer Nederlands kampioen, hij won twee keer het Lost Boys toernooi en pakte vette hoofdprijzen in supertoernooien in New York, Philadelphia, Berlijn … te veel om op te noemen. Binnenkort speelt hij in een beresterk toernooi in Foros, de hoofdstad van de Oekraïne. Maar speciaal voor Minorpromotie sloeg hij zijn ochtendtraining een keer over voor een exclusief interview.
[HG: Dit artikel werd geschreven in 2007 voor het jeugdblad Minorpromotie van de Noord-Brabantse schaakbond, vandaar het chauvinisme. Inmiddels is er overigens een tweede grootmeester die uit het Brabantse komt: Robin Swinkels, momenteel ook woonachtig in Tilburg.]
Wat we natuurlijk eerst willen weten, is van wie Loek schaken heeft geleerd en wanneer.
“Ik was vier jaar oud toen ik thuis een schaakbord en stukken vond. Ik vroeg wat dat was en toen heeft mijn vader me schaken geleerd. Het eerste potje verloor ik natuurlijk. Ik wilde revanche, maar mijn vader had geen zin meer. Maar ik wilde graag spelen. Ik nam daarna iedere dag het schaakspel mee naar de kleuterschool. Het was nog een ouderwetse nonnenschool. Ik speelde er tegen een zuster.”
“Op de lagere school was er een schaakclub onder leiding van Marcel van Niftrik, die nu nog bij OSV speelt. Meteen in de eerste klas, de tegenwoordige groep 3, ging ik erbij. Dat was wel heel apart om tegen die 6e klassers te spelen. Ik werd dat jaar gedeeld eerste, maar verloor de beslissingswedstrijd. Dat weet ik nog wel. Marcel van Niftrik heeft me heel goed begeleid. Ik ging toen natuurlijk ook al snel allerlei toernooitjes spelen.”
Het interview vindt plaats op het terras van Hotel Mercure in Tilburg. Plotseling worden we in de rede gevallen door een voorbijganger. “U bent toch die beroemde schaker?” vraagt hij. “Dat denk ik wel”, zegt Loek. “Er stond vanochtend en stukje over u in het Algemeen Dagblad”, zegt de man. Hij stelt zich voor en geeft Loek de krant. Zo gaat dat dus, beroemd zijn!
“Tijdens m’n middelbare schooltijd werd ik begeleid door Cor van Wijgerden. Ik ging ook vaak op de fiets van Heesch naar Uden, waar Herman Grooten woonde. Ook een heel goede trainer. Maar vanaf m’n zestiende moest ik het alleen doen. Het werd ondraaglijk voor de trainers.”
Hoe sterk Loek van Wely in die tijd al was, blijkt uit z’n toernooiresultaten. Hij wint in alle leeftijdscategorieën het Nederlands kampioenschap en wordt al op z’n twintigste Internationaal Grootmeester. Sindsdien is hij nog veel sterker geworden. Hoe bereidt hij zich voor op toernooien en denkt hij dat hij nog sterker kan worden?
“In 2001 had ik mijn hoogste rating (2714). Toch denk ik dat ik nu veel rijper ben als schaker. Maar als je eenmaal op zo’n niveau zit, is er natuurlijk geen Stap 23 meer of zoiets om op 2750 te komen. Als topschaker moet je allereerst een goede fysieke conditie hebben. Toernooien zijn lang en vermoeiend. Er liggen allerlei tegenslagen op de loer en die kun je veel beter verwerken als je fit en sterk bent. Daarnaast moet je je schaaktechnisch heel goed voorbereiden. Vooral op de openingen die je tegenstanders spelen. Dat doe ik samen met een vaste trainer: Vladimir Chuchelov. Je moet constant hard studeren. En voor het toernooi begint moet je zorgen dat je heel scherp bent. Ik doe dat door opgaves op te lossen, waarbij je veel en diep moet rekenen. Bijvoorbeeld uit de Schachinformator. Als je niet scherp bent in de eerste dagen van een toernooi, kom je meteen op achterstand. Dat moet je voorkomen.”
Moet je ook veel openingsboeken bestuderen?
Nee, daar staat nooit iets nieuws in. Soms is het wel handig voor het overzicht. Maar op ons niveau moet je de openingstheorie zelf verzinnen. Ik bestudeer partijen uit databases en van het internet.
Lukt het om een beetje leuk te leven van het schaken? Verdien je veel geld als grootmeester?
Een grootmeester met een rating van rond de 2500 kan een leuk vrijbuitersbestaan leiden. Veel reizen, veel van de wereld zien en zo. Maar veel verdienen ze niet. Op mijn niveau zijn de inkomsten goed. Maar ik heb ook een vaste trainer in dienst, die ik vaak meeneem naar toernooien. En als ik een toernooi speel, heb ik nergens anders tijd voor. Ik kom nauwelijks de toernooizaal of het hotel uit. Ik concentreer me helemaal op het schaken. Na de partij maak ik meteen een grondige analyse, want ik wil precies weten hoe het zat en waar ik het misschien beter had kunnen doen. En voor de partij bereid ik de opening voor. Alleen op de avond voor de rustdag is er even tijd voor ontspanning. Dan worden de zinnen even verzet. Maar op de rustdag is het weer keihard studeren geblazen.”
Uiteraard willen we ook wel iets over Loeks toekomstplannen weten.
“Binnenkort speel ik een sterk bezet toernooi in Foros, met onder andere Ivanchuk, Shirov en Svidler. Allemaal spelers van ronde de 2700. In juli speel ik in Biel. In augustus in Londen. Ik heb een druk programma deze zomer.
Ben je ook van plan om net als je grote voorgangers Euwe, Donner en Timman iets te gaan publiceren?
“Jazeker, maar ik moet eerst aan mijn carrière denken. Daar wil ik nog verder mee. Maar ik ben wel iemand die graag zijn mening geeft. Dus dat schrijven komt er nog wel van. In elk geval wil ik ook nog een keer een goed eindspelboek schrijven. Een topschaker moet alles van het eindspel afweten. Want dan moet je de partij afmaken.”
Nog één vraag voor de Privé. Op het internet noem je jezelf KingLoek. Komen er binnenkort nog prinsjes en prinsesjes?
Loek moet er om lachen. “Daar laat ik me niet over uit”, zegt hij. “Maar in elk geval niet binnen negen maanden.”
Ten slotte willen we natuurlijk wel eens een partij zien. Loek denkt dat zijn overwinning op veelvoudig Russische kampioen Peter Svidler, uit het Corus-toernooi, wel leuk is voor de lezers van Minorpromotie. Pak er maar eens gauw bord en stukken bij!!
Loek van Wely – Peter Svidler
Corus Toernooi 2007, Wijk aan Zee
1. d2-d4 Pg8-f6
2. c2-c4 g7-g6
3. Pb1–c3 d7-d5
4. c4xd5 Pf6xd5
5. e2-e4 Pd5xc3
6. b2xc3 Lf8-g7
7. Lf1–c4 c7-c5
8. Pg1–e2 Pb8-c6
9. Lc1–e3 0–0
10. 0–0
De klassieke ruilvariant van de Grünfeld-Indische Verdediging staat op het bord.
10. .. Lc8-d7
Zwart kan natuurlijk ook nog andere zetten spelen. Loek laat de belangrijkste zien:
- A: 10. .. Lc8-g4 11. f2-f3 Pc6-a5 12. Lc4xf7+ Tf8xf7 13. f3xg4 is de beroemde Sevilla-variant, die verschillende keren werd gespeeld in de match om het wereldkampioenschap tussen Karpov en Kasparov in Sevilla.
- B: 10. .. c5xd4 11. c3xd4 Lc8-g4 12. f2-f3 Pc6-a5 13. Lc4-d3 Lg4-e6 14. d4-d5 is een oud kwaliteitsoffer dat tegenwoordig weer heel modern is. Vroeger speelde Jos Nooijen het altijd zo op de Eindhovense schaakclub, vertelt Loek.
Tijdens het Corus-toernooi kwam het op het bord tussen Topalov en Shirov. Zo zie je maar dat je in de interne competitie bij je eigen club als jeugdspeler van alles kunt leren dat zelfs in de grootmeesterpraktijk nog van belang is. Als je op de club bij de volwassenen mee mag doen, moet je dat altijd proberen. Bijna bij iedere club kun je eerder beginnen en speel je met kortere bedenktijd dan de ouderen, zodat je toch nog een beetje op tijd naar bed kunt.
11. Ta1–b1 Dd8-c7
Dit is nog een bekende stelling, maar hier komt Loek met een nieuw idee. Het is wel logisch om zwarts dame een beetje te gaan pesten. Maar Loek had natuurlijk stevig op het nieuwe idee gestudeerd.
12. Le3-f4 Dc7-c8
Zwart zou ook 12. .. e7-e5 kunnen spelen. Bijvoorbeeld 13. Lf4-g3 c5xd4 14. c3xd4
Dat zwart nu niet 14. .. Pc6xd4 kan spelen, lijkt een simpele stap 3-opgave. Maar bij grootmeesters is het altijd ingewikkelder dan het lijkt. 15. Dd1xd4 Tf8-c8 16. Tb1–c1 e5xd4 17. Lg3xc7 en zwart kan niet op c7 pakken.
Opgave 1 (Stap 2-3): Waarom niet?
Op de 16e zet kan zwart nog wel iets beters proberen, maar 16. .. Ld7-b5 17. Lc4xb5 Dc7xc1 18. Lg3xe5 Lg7xe5 19. Dd4xe5 loopt ook niet goed af. Wit heeft een kleine kwaliteit (een loper en een paard voor een toren) meer.
Opgave 2 (Stap 1): Hoeveel punten staat wit dan voor?
13. Tb1–c1 a7-a6
14. Dd1–d2 b7-b5
15. Lc4-d3 Dc8-b7
Zwart gaat alvast uit de penning op de c-lijn, maar laat nu wel toe dat wit een beetje opdringerig wordt richting zwarte koning.
16. Lf4-h6 Lg7xh6
17. Dd2xh6 c5xd4
18. c3xd4 Db7-b6?
Zwart wil druk zetten op pion d4. Het liefst lokt hij hem naar voren. Dan krijgt hij een mooi paard op e5 en is wits loper voorlopig niet veel waard. Maar de zwartspeler ziet een kleinigheidje over het hoofd.
19. Tc1–c5!!
Er is nu een prachtige stelling ontstaan met allerlei mogelijkheden. We zullen ze systematisch onderzoeken.
A: Opgave 3 (Stap 3-4): 19. .. Pc6xd4 lijkt simpel een pion te winnen. Wit heeft dan echter een gemene zet. Welke?
B: 19. .. Tf8-c8 20. Pe2-f4 Db6-d8
Opgave 4 (Stap 5): Nu kan wit niet meer profiteren van de penning op de 6e rij. Maar hij wint toch. Zie je hoe?
C: 19. .. Ta8-b8 20. Tf1–c1 Tf8-c8
Opgave 5 ( Stap 6 en hoger): Ook in deze stelling kan wit snel winnen. Analyseer de stelling naar winst.
D: 19. .. f7-f6 20. Tf1–c1 is volgens Loek van Wely het beste. Er is geen directe winst, maar wit staat dan wel veel beter.
We gaan verder met de partij vanuit de stelling na 19. Tc1-c5. Zwart verzint nog wat anders: hij dekt gewoon veld h5.
19. .. Ld7-g4
20. Pe2-f4 Pc6xd4
Andere zetten helpen ook al niet meer.
21. Tc5-g5 Lg4-f3
Ook na andere zetten is het snel uit. Bijvoorbeeld 21. .. f7-f5 22. Pf4xg6! of 21. .. Lg4-e6 22. Pf4-h5!
22. Tg5-g3
Zwart verliest minstens een stuk. Daarom gaf hij de partij op. Onder grootmeesters heeft het geen zin om in zo’n stelling door te spelen.
Oplossingen:
Opgave 1: Wit heeft dan een aftrekschaak: 17. .. Tc8xc7 18. Lc4xf7+ en 19. Tc1xc7 en wint.
Opgave 2: Loper en paard zijn ieder 3 punten, dus samen 6. Een toren is 5 punten. Wit staat 1 punt voor. Weet je dat dat meestal ruim voldoende is voor een grootmeester om te winnen?
Opgave 3: 20. Tc5-h5! dreigt mat. De toren kan niet worden genomen. Pion g6 staat gepend, want Db6 is ongedekt.
Opgave 4: 21. Tc5-h5 g6xh5 22. e4-e5 f7-f5 23. e5xf6 e.p. enzovoorts.
Opgave 5: 21. Tc5-h5 g6xh5 22. e4-e5 f7-f5 23. e5xf6 e7xf6 24. Dh6xh7+ Kg8-f8 25. Pe2-f4 Pc6-e5 26. Tc1xc8+ Tb8xc8 27. d4xe5 en zwart houdt het niet droog.
(Alle foto’s bij dit artikel zijn van Karin Gottlieb, Huubs ‘hoffotograaf’.)
Het fragment (waarin de oplossingen op de opgaven te vinden zijn) via de viewer:
(Overigens treft u hier de analyse van Loek van Wely zelf aan die hij gemaakt heeft voor Chessbase).
A B C D E F G H I J K L M N O P D R S T UV W X Y Z
Voor de overzichtspagina klikt u hier.
Het lijkt me voor de lezer nuttig te weten wanneer het interview met Loek werd afgenomen. Op basis van zijn ’toekomstplannen’ denk ik te kunnen concluderen dat dit begin 2007 was. Kan iemand dat bevestigen?
Het stond al in de tekst, maar ik heb het nu met blauw nog wat meer geaccentueerd! Het was inderdaad in 2007.
Ik ben van nature lui en wilde de partij dus via de viewer checken ,maar dan krijg ik helaas een foutmelding ;-(
PGNviewer: error parsing: Qf2 no candidate pieces for: Qf2
Beste Wallie666, dat is vreemd, bij mij werkt het allemaal zoals het zou moeten.
Je kunt ook het bestand downloaden en dan met Chessbase of Fritz naspelen; dat werkt ook. Succes ermee!
Ik kamp met hetzelfde probleem als Wallie666 dus zal er wel iets met de viewer zijn.U moet dit commentaar opvatten als een melding,zodat u weet dat niet iedereen deze(wel de vorigen) viewer kan krijgen.
Het probleem ligt misschien aan de browser. Ik werk met Mozilla Firefox, vroeger met Windows Explorer. Die laatste wil nog al eens kuren vertonen.