Jorden van Foreest glijdt uit

Na vijf ronden van het NK-jeugd in Sneek leek er voor de jonge Jorden van Foreest geen vuiltje aan de lucht. Hij bezat nog altijd de maximale score nadat hij eerst een slijtageslag met Tycho Dijkhuis in zijn voordeel had beslist en daarna een minuscuul voordeeltje in een toreneindspel tegen Ivo Maris had weten uit te buiten.

(Foto René Olthof)

Ook de opening verliep heel voorspoedig met zwart tegen Nick Maatman, maar nadat hij een paar keer een kans op voordeel had laten liggen, raakte Van Foreest ineens verzeild in een nadelig toreneindspel. Dat speelde zijn tegenstander met strakke hand naar winst en ineens moet de jonge Groninger daarom deze tegenstander naast zich dulden aan kop van de ranglijst.

Ook Ivo Maris en Anne Haast doen nog volop mee om de topposities. Maris rekende op schitterende wijze af met de runner-up in dit toernooi, Milan Mostertman die net aan een opmars was begonnen. Die werd op hardhandige wijze in het Evansgambiet van het bord gezet. Anne Haast maakte in de vijfde ronde korte metten met Midas Ratsma, maar kwam tegen zijn zusje, Rosa Ratsma na de opening flink in de problemen. Uiteindelijk wist zij nog een licht voordelig eindspelletje te bereiken dat echter in remise eindigde. De zevende ronde met de partijen Maris-Maatman en Van Foreest-Haast op het programma zal voor duidelijkheid zorgen. Hieronder treft u een paar uitgebreide analyses van enkele cruciale duels aan.

Dijkhuis, Tycho – Van Foreest, Jorden (vierde ronde)

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pge7 5. O-O g6 6. c3 Lg7 7. d4 exd4 8. cxd4 b5 9. d5

Ook ooit gespeeld door GM Iordachescu uit Roemenië. 9. Lb3 is de hoofdvariant in deze stelling.

9… bxa4 10. dxc6 O-O 11. Dxa4

11. cxd7 Lxd7 was de partij Spaan-M.Erwich.

11… Pxc6 12. Lg5 De8

Dit is een nieuwtje. 12… f6 kwam nog voor in twee partijen.

13. Pc3 Pe5

14. Pd5!?

Een interessante zet. Wit laat vrijwillig zijn koningsstelling verzwakken in ruil voor activiteit.

14… Pxf3+ 15. gxf3 De6!

Van Foreest antwoordt heel koelbloedig.

16. Lf4

Het juiste antwoord, maar wits voordeel – voor zover dat er al was – is eigenlijk als sneeuw voor de zon verdwenen. [16. Pxc7 faalt nu op 16… De5 17. Pxa8 Dxg5+ 18. Kh1 Df4 en nu wreekt zich de verzwakte koningsstelling.]

16… Lb7 17. Pxc7 Df6

18. Pd5?

Een lelijke rekenfout, waarna het voordeel plotseling naar zwart overgaat. De enige zet was nu 18. Lg3 dat na 18… Dxf3!? 19. Db3! Ook weer de enige zet. [19. Pxa8?? Lxe4 wint op slag voor zwart.] 19… Lxe4 20. Dxf3 Lxf3 21. Pxa8 Txa8 22. Tab1 tot een eindspel leidt waarin wit de kwaliteit meer heeft, maar zwart vermoedelijk afdoende activiteit bezit om het binnen de marge te houden.

18… Lxd5 19. exd5 Dh4!

Knap gezien: de penning over de vierde rij kost wit materiaal. Tycho vindt nog een creatieve verdediging om de partij voort te kunnen zetten.

20. Db4! Le5 21. Dxf8+ Txf8 22. Lxe5 Dg5+ 23. Lg3 Dxd5

Wit heeft nu een toren en een loper voor de dame, maar zijn verminkte pionnenstructuur maakt het er niet beter op. Niettemin wacht de zwartspeler nog een technische klus waarin wit zich zo hardnekkig mogelijk verdedigt.

24. Tfd1 Dxf3 25. Txd7 f5 26. Le5 Dg4+ 27. Kf1 Dc4+ 28. Kg1 Te8 29. f4 Dc5+ 30. Ld4 Dc6 31. Tg7+ Kf8 32. Txh7 Te2 33. Lf2 Kg8 34. Th6 Kg7 35. Th3 Dc2

35… De4 had de taak wat vereenvoudigd. Zonder pion f4 lijkt het verder hopeloos.

36. Tf1 Dxb2 37. a3 Dc2 38. Tf3 a5 39. Kg2 a4 40. Kg3 De4 41. Td1 Kh6 42. Td8

Met de moed der wanhoop gespeeld, maar inmiddels lijkt het erop dat wit weer meedoet!

42… Dc6?!

En zeker na deze omissie.

43. Th8+?!

Helaas voor hem mist Dijkhuis zijn beste kans om met een blauw oog in deze partij weg te komen. Iets nauwkeuriger lijkt 43. Ld4! Te8 44. Txe8 Dxe8 45. Kf2 want na torenruil moet zwart nog maar zien of hij deze ‘vestingachtige stelling’ kan afbreken.

43… Kg7 44. Ld4+ Kf7 45. Th7+ Ke6 46. Lf2 Dc2 47. Th6 Kf7 48. Th7+ Kg8 49. Td7 Td2

Vermoedelijk moet zwart een paar torens op het bord houden, maar dat vindt hij begrijpelijkerwijs link omdat zijn koning op de onderste rij is afgesneden. 49… Te4 En nu zit … g6-g5 in de stelling.

50. Txd2 Dxd2 51. Lc5

Het is de vraag hoe zwart dit varkentje gaat wassen na een zet als 51. h3 of 51. Kg2.

51… g5!?

Hiermee wordt de witte koning in de tocht gezet. Wit heeft moeite om alles bij elkaar te houden. Gezegd moet worden dat beide spelers bijzonder weinig tijd hadden en ondanks dit toch een zeer behoorlijk niveau halen.

52. fxg5?!

Met 52. Lb4 blijft het meeste gedekt staan. 52… gxf4+ 53. Txf4 De3+ 54. Tf3 Dg5+ 55. Kf2 en er wacht de zwartspeler nog een ‘hell of a job’, zoals de Engelsen dat zo mooi kunnen zeggen.

52… f4+

Zwart speelt op de ongedekte positie van de witte loper. 52… Dxg5+ 53. Kf2 Dd2+ 54. Kg3 f4+.

53. Kg4 Dd7+ 54. Kxf4

Ook 54. Kh4 Dd5 55. Tc3 Dg2! loopt niet goed af voor wit.

54… Dc7+ 55. Kg4 Dxc5 56. h4

Wit is de loper kwijtgeraakt, maar nog altijd is het allemaal niet eenvoudig. En toren en twee verbonden vrijpionnen maakt het nog lastig.

56… Dd4+ 57. Kg3 Dg1+ 58. Kf4 Kf7 59. h5 Kg7 60. Kf5

60… Dd4!

Dat speelt Van Foreest erg handig allemaal. Het lastige voor wit is dat hij pion a3 eigenlijk niet mag verliezen.

61. Tg3 Dh4 62. h6+ Kh7 63. Tf3 Dh5 64. Tf4

Na 64. Tg3 Df7+ 65. Kg4 Kg6 kan zwart zijn koning eindelijk activeren.

64… Dh3+ 65. Kf6 Dc3+ 66. Ke6 De3+ 67. Kf5 Dxa3

Nu deze pion eraf is, is het definitief gedaan. Een werkelijk heroïsche strijd waarin de verliezer zich ook niet onbetuigd heeft gelaten!

68. Tg4 Df3+ 69. Tf4 Dd5+ 70. Kf6 Dd6+ 71. Kf5 Dxf4+ 0-1

Maatman, Nick – Van Foreest, Jorden (zesde ronde)

1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 e6 5. g3 Le7 6. Lg2 O-O 7. O-O b6 8. Dd3

Een ongebruikelijke speelwijze. 8. Pe5 is hier de hoofdvariant.

8… Lb7 9. e4?!

Dit is te vroeg. 9. Td1 Pbd7 10. e4 is de bekende manier om verder te gaan.

9… dxc4 10. De2 c5 11. Td1 cxd4 12. Pxd4 Dc8 13. e5

De ruil van de witveldige lopers is in principe gunstig voor zwart.

13… Pd5?!

Na 13… Pfd7 lijkt zwart wat beter te staan.

14. Pe4?!

Hier had wit 14. Pf5! bij de hand en dan lijkt het weer in zijn voordeel uit te pakken.

14… Pc6 15. Pxc6?!

Na deze ruil is het duidelijk dat zwart aan het roer komt. Na 15. Lg5 Lxg5 16. Pxg5 Pxd4 17. Txd4 h6 18. Pe4 lijkt het allemaal wel te gaan voor wit.

15… Dxc6 16. Dh5 f5?!

Lichte paniek die nergens voor nodig was. Het is terecht dat zwart zetten als Lc1-g5 vreest. Met 16… Dc7 kon hij op elegante wijze 17. Lg5? met 17… Dxe5 beantwoorden. 18. f4 Dxb2 en wit heeft niets.

17. exf6 Lxf6 18. Pxf6+ Txf6 19. Lg5 Tf7 20. Td2 Taf8 21. Tad1 Dc5 22. Le3

22… Pxe3?!

Een afwikkeling naar een toreneindspel waarin zwart slechts een fractie beter staat. Opnieuw had zwart groot voordeel na 22… Dc7!

23. Dxc5 bxc5 24. fxe3 g5?!

Het is mij een raadsel waarom zwart deze pionzet speelt. De pion blijkt een potentiele zwakte te zijn. Maatman profiteert knap. 24… Lxg2 25. Kxg2 Tb7.

25. Tc1! Lxg2 26. Kxg2 Tf3

26… Tf5 27. Txc4 Te5 28. Tf2 is ook al geen lolletje meer voor zwart.

27. Txc4

Een gekke variant is 27. Te2 T3f5 28. Txc4 Te5 29. e4 maar hij lijkt toch heel voordelig voor wit. De zwakte van de pionnen a7 en c5 kunnen zwart parten spelen.

27… Txe3 28. Txc5 e5 29. Tc7 g4

Er is een razend moeilijk eindspel ontstaan. Na 29… Tf7 30. Txf7 Kxf7 31. Kf2 Te4 32. Td7+ Ke6 33. Txa7 heeft wit ook riante vooruitzichten vanwege zijn verbonden vrijpionnen.

30. Txa7 e4 31. Tad7 Te1! 32. Td8 e3 33. Txf8+ Kxf8 34. Tc2 Td1 35. Te2 Td2 36. Kf1 Td1+ 37. Te1 Td2 38. Te2 Td1+ 39. Te1 Td2 40. Txe3 Txb2 41. Te2 Tb1+ 42. Kf2

De rookwolken zijn opgetrokken. Er is een enkel toreneindspel ontstaan met verre vrijpion. Dat biedt kansen, maar of het voldoende is…?

42… Kf7?!

Een belangrijke verdediging zou wel eens 42… h5 kunnen zijn. De pion op g4 wordt gedekt en dan zou de zwarte koning zich ook naar de damevleugel kunnen begeven. 43. Ke3 Ke7 44. Kd3+ Kd6 En hoewel wit ook hier uitstekende winstkansen heeft, is er nog heel wat voor nodig om daadwerkelijk een vol punt te kunnen scoren.

43. Ke3 Kf6

Nu faalt 43… Ke6 op 44. Kf4+ en pion g4 valt.

44. Kd3

De zwarte koning is nu over de e-lijn afgesneden en daarmee is zijn tegenspel vrijwel tot nul gereduceerd.

44… h5 45. Kc2

Iets logischer is 45. Kc3.

45… Tf1

Na 45… Tb7 faalt 46. a4? op [46. Kc3] 46… Tb4 en de pion gaat verloren.

46. Kb3 Kg5 47. a4 h4

48. gxh4+!

Dat doet hij prima!

48… Kxh4 49. Ta2

Toren achter de vrijpion, daar zijn boeken vol over geschreven.

49… Tf3+ 50. Kc4 Tf4+ 51. Kd3

Er zijn nu vele wegen die naar Rome leiden. Essentieel is dat zwart niet zomaar zijn toren voor wits a-pion mag geven om dan het eindspel van toren tegen pion remise te kunnen houden. Een voorbeeld van hoe een en ander in zijn werk zou kunnen gaan: 51. Kd5 Tf5+ 52. Ke4 Ta5 53. Kd4 Kh3 54. Kc4 Txa4+ 55. Txa4 Kxh2 56. Kd3 g3 57. Th4+ Kg1 58. Ke2 g2 59. Tg4 Kh2 60. Kf2 met winst.

51… Kh3 52. a5 Tf8 53. a6 Td8+ 54. Kc4 Tc8+ 55. Kb5 Tb8+ 56. Kc6 Tc8+ 57. Kb7 Th8 58. a7 Th7+ 59. Kb6

De witte koning blijft de pion dekken en daarmee is al het tegenspel van de baan. Vooral niet 59. Kc6?? Txa7 60. Txa7 Kxh2 en nu is het wel remise!

59… Th8 60. Kc5

Wit heeft prima gerekend.

60… Ta8 61. Kd4

De koning is op tijd terug om het eindspel van toren tegen pion te winnen.

61… Kh4

61… Txa7 62. Txa7 Kxh2 63. Ke3 g3 64. Tg7 g2 65. Kf2.

62. Ta3!

Een aardige slotzet waarna zwart het nutteloze van verdere tegenstand inzag.

1-0

Twee bijzonder fraaie aanvalspartijen waren de volgende twee:

Maris, Ivo – Mostertman, Milan

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. b4

Het Evansgambiet! Heb ik daar toevallig niet onlangs een artikel in Schaakmagazine aan gewijd? Klik hier voor het artikel.

4… Lxb4 5. c3 La5 6. d4 exd4 7. O-O Pge7 8. cxd4 d5 9. exd5 Pxd5 10. Db3 Le6 11. La3

11… Lb6?

Dit is een ernstige fout. 11… Dd7 is de juiste verdediging hier.

12. Pc3! Pce7?!

De stelling was al heel verdacht, maar deze zet maakt hij hem volledig onspeelbaar.

13. Lxe7 Pxe7 14. Lxe6 fxe6 15. Tae1 Dd7 16. Txe6 O-O-O

Wit staat al een pion voor en zwart moet nu ook nog noodgedwongen lang rokeren. En daardoor doemen er nog meer problemen op.

17. Pe5 De8

Bittere noodzaak maar deze penning is natuurlijk geen pretje.

18. Da3 Td6 19. Txd6 cxd6

20. Pe4!

Prachtig gezien.

20… Pf5 21. Pxd6+ Pxd6 22. Dxd6

Nu staat de zwarte koning helemaal in zijn blootje.

22… Lc7 23. Tc1 Dd8

24. Dc5!

Allemaal even rake klappen. De dubbele dreiging Dxa7 en Pf7 valt niet te pareren.

24… Kb8 25. Pf7 Lb6 26. De5+ Lc7

27. Txc7!

Een mooie slotzet. Maris is als een wervelwind door de zwarte stelling heen gegaan.

1-0

Haast, Anne – Ratsma, Midas (vijfde ronde)

1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 4. e5 c5 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 Pe7 7. a4 Dc7 8. Pf3 Pbc6 9. Lb5

Een paar ronden eerder speelde Anne hier 9. Ld3. 9. La3 is overigens de meest gespeelde zet in deze stelling.

9… O-O

9… Ld7 is gebruikelijk.

10. O-O b6

11. Te1

Dit lijkt me een heel geschikte wachtzet. Het ontkracht in elk geval acties met … f6. 11. La3 kwam nog voor in een partij Ricardi-Altopiedi, 1997.

11… h6 12. Ph4 a6 13. Ld3 cxd4 14. cxd4 Pxd4

Als zwart dacht zich dit te kunnen permitteren kwam hij nu toch bedrogen uit…

15. Lxh6! Pdf5 16. Pxf5 exf5

17. Lc1!

Het beste veld voor de loper.

17… Te8 18. La3 Le6 19. Ld6 Dc6 20. Dh5 Ta7 21. Te3 g6 22. Dh4 f4

Zwart verhindert Th3, maar zijn stelling wordt zo langzamerhand onspeelbaar vanwege de verzwakte zwarte velden.

23. Lxe7 Texe7 24. Dxf4 b5

25. h4!

Het opzetten van een aanval op de vijandelijke koning kun je wel toevertrouwen aan Anne.

25… bxa4 26. Txa4

Nu was 26. h5! zelfs nog sterker.

26… Ld7 27. Ta5 Dc3 28. Txd5

Wit heeft de stukken prachtig in het centrum staan, dan kan de beslissende klap niet uitblijven. Het enige dat nog enige zorgen zou kunnen baren is de zwarte vrijpion.

28… a5 29. h5 a4 30. hxg6 a3

Nog twee stapjes zal de zwartspeler gedacht hebben. Maar de witte aanval draait op volle toeren.

31. gxf7+ Txf7 32. Tg3+ Kf8 33. Dh6+ Ke7 34. Dd6+

Opgegeven. Het is mat in twee.

1-0

A-jeugd, tussenstand aan kop na 6 ronden:

B-jeugd

In deze groep is het ongemeen spannend, waarbij koplopers voortdurend stuivertje wisselen. Na zes ronden heeft Stijn Gieben de leiding gegrepen met 5 punten op de voet gevolgd door Thomas Beerdsen en de uitstekend voor de dag gekomen Marijn den Hartog. Maar de ‘cracks’ Lars Vereggen, Mischa Senders en Lucas van Foreest, die weliswaar de nodige averij opliepen, zijn bepaald niet kansloos met een punt minder. Na de partijen Gieben-Beerdsen, Den Hartog-Tikranian en Vereggen-M. Senders weten we meer.

B-jeugd, tussenstand aan kop na 6 ronden:

C-jeugd

‘Alleenheerser’ Robby Kevlishvili begon uitstekend maar in de zesde ronde bracht Ankit Maji hem in ernstige problemen. De Eindhovenaar slaagde er echter niet in de kroon op zijn werk te zetten, want hij liet een bijzonder gunstig eindspel in remise verzanden. Kevlishvili leidt soeverein met 5½. Het kwartet Sven Dijkhuis, Goris Gerlagh, Robin Lecomte en Ankit Maji hebben een vol punt minder en moeten in deze volgorde ook nog eens tegen elkaar. Het moet raar lopen als Kevlishvili niet met de eindzege naar huis gaat.

C-jeugd, tussenstand aan kop na 6 ronden:

B-meisjes, tussenstand aan kop na 6 ronden:

C-meisjes, tussenstand aan kop na 6 ronden:

Alle analyses via de viewer:

Over Herman Grooten

Herman is ruim 40 jaar schaaktrainer. Hij verzorgde lange tijd de schaakrubrieken in Trouw en het ED. Daarnaast was hij Topsportcoördinator bij de KNSB en is hij auteur van diverse schaakboeken en werkt hij voor Schaaksite. Klik hier voor series die hij op Schaaksite heeft gezet.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.